W razie wypadku pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy powstaje problem, kto powinien go zastąpić w składzie zespołu powoływanego w celu ustalenia przyczyn i okoliczności tego wypadku.
Skład zespołu powypadkowego określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105 poz. 870) – dalej r.u.o.w.p. Zgodnie z r.u.o.w.p. okoliczności i przyczyny wypadku ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracownik służby bhp oraz społeczny inspektor pracy. Jeśli pracownik służby bhp jest poszkodowanym i został wykluczony z uczestnictwa w zespole, zastosowanie znajdzie § 5 ust. 1 r.u.o.w.p., zgodnie z którym w skład zespołu powypadkowego, zamiast pracownika służby bhp, wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp albo specjalista spoza zakładu pracy.
Jak z kolei pracodawca powinien postąpić, jeżeli w jego zakładzie pracy nie działa społeczna inspekcja pracy? W myśl § 5 ust. 2 r.u.o.w.p. u pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast społecznego inspektora pracy, wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (np. okresowego).
Kończąc, przypomnijmy obowiązki zespołu powypadkowego. Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku, zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku. W szczególności powinien dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych (jeżeli mają związek z wypadkiem) oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku. Jeżeli jest to konieczne (przez praktyków zalecane w każdym przypadku), sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku. Następnie zespół powinien wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego (jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala) i zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku oraz zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku.
Po zebraniu wszystkich możliwych informacji i dowodów zespół powypadkowy powinien dokonać prawnej kwalifikacji wypadku (zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) oraz określić środki profilaktyczne i sformułować wnioski, w szczególności wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.
Edward Kołodziejczyk