Jednym z podstawowych elementów mających na celu zapewnienie właściwego poziomu ochrony przeciwpożarowej w zakładzie pracy jest wyposażenie w odpowiednie środki gaśnicze. Mimo iż zadanie to leży w kompetencji specjalistów ds. ochrony ppoż., niejednokrotnie to pracownicy służby bhp w ramach przeprowadzanych audytów mogą przekazać cenne wskazówki w zakresie dostosowania zakładu do obowiązujących przepisów, w tym doboru rodzaju i ilości gaśnic.

W przypadku gaśnic zlokalizowanych w zakładzie pracy należy pamiętać, że podstawowym zadaniem jest określenie ich wymaganej liczby i rodzaju. Nie każda gaśnica nadaje się do ugaszenia danego rodzaju pożaru, a ponadto ich liczba powinna wynikać z wielkości zakładu, w jakim mają być umieszczone. Wymagania w tym zakresie określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719) – dalej r.o.p.b., zgodnie z którym obiekty powinny być wyposażone w gaśnice przenośne spełniające wymagania Polskich Norm będących odpowiednikami norm europejskich (EN), dotyczących gaśnic. Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów (określonych w Polskich Normach), które mogą wystąpić w obiekcie.

W celu sprawdzenia, czy wymagania w zakresie liczby i rodzaju gaśnic są spełnione w danym zakładzie pracy, należy odnieść się do r.o.p.b. Zgodnie z § 32 ust. 3 r.o.p.b. jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm3) zawartego w gaśnicach powinna przypadać, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach szczególnych:

na każde 100 m2 powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionej stałym urządzeniem gaśniczym:

a. zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V;

b. produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m2;

c. zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem;

na każde 300 m2 powierzchni strefy pożarowej niewymienionej w pkt 1, z wyjątkiem zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV.

Po obliczeniu jednostek masy środka gaśniczego niezbędnych w zakładzie pracy, kolejnym krokiem jest właściwy dobór gaśnic, uwzględniający charakterystykę poszczególnych ich rodzajów. Wyróżniamy następujące rodzaje gaśnic:

A – do gaszenia materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli;

B – do gaszenia cieczy i materiałów stałych topiących się;

C – do gaszenia gazów;

D – do gaszenia metali;

F – do gaszenia tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.

Większość wykorzystywanych gaśnic spełnia wymagania od razu dla kilku z ww. zagrożeń. Należy też pamiętać o właściwym rozmieszczeniu gaśnic. Ewentualne nieprawidłowości mogą uniemożliwić skorzystanie z nich lub też znacznie opóźnić ich użycie, co w przypadku zagrożenia pożarowego może mieć ogromny wpływ na ewentualne szkody.

Gaśnice w obiektach powinny być rozmieszczone:

w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:

- przy wejściach do budynków,

- na klatkach schodowych,

- na korytarzach,

- przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz,

- w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki),

- w obiektach wielokondygnacyjnych - w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące warunki.

Dodatkowo przy rozmieszczaniu gaśnic muszą być spełnione następujące warunki:

- odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek, do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m,

- do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.

Łukasz Wawszczak