ZUS odmówił przyznania ubezpieczonemu kolejarzowi Edwardowi R. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie ustawy emerytalnej (na podstawie art. 184).

Praca w szczególnych warunkach

Sąd Okręgowy, który przychylił się do decyzji ZUS i także odmówił przyznania wcześniejszej emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, gdyż już jest uprawniony do emerytury pomostowej. A ta ostania została wprowadzona do systemu emerytalnego w celu zastąpienia świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym, przyznawanego w związku z pracą w szczególnych warunkach lub charakterze.

Według Sądu Okręgowego nie jest również możliwe przeliczenie pobieranej przez ubezpieczonego emerytury pomostowej z uwzględnieniem przelicznika: rok zatrudnienia w drużynach trakcyjnych jako 14 miesięcy zatrudnienia, bo przelicznik ten nie ma zastosowania w sytuacji, gdy ubezpieczony nabył prawo do emerytury na zasadach ogólnych.

Czytaj: Ustawa o waloryzacji emerytur i rent w 2023 roku podpisana przez prezydenta>>

Sprawdź w LEX: Ubezpieczenie społeczne - prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym - zasadnicza służba wojskowa. Glosa do wyroku SN z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13 >>>

 

 

Przejściowe przepisy bowiem nie przewidywały możliwości stosowania przelicznika stażu kolejowego z art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej. Art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej stanowi, że każdy pełny rok zatrudnienia na kolei na parowym, spalinowym lub elektrycznym pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich oraz na stanowiskach manewrowych lub ustawiaczy liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei.

Sąd Apelacyjny 15 stycznia 2020 r. oddalił apelację wniesioną przez kolejarza od wyroku I instancji.

Edward R. wniósł za pośrednictwem pełnomocnika skargę kasacyjną do SN, zarzucając naruszenie:

  • art. 184 i art. 43 ust. 2 w związku z rozporządzeniem RM z 1983 r. przez błędną wykładnię
  • błędne ustalenie, że skarżący nie spełnił wszystkich przesłanek niezbędnych do uzyskania prawa do emerytury

 

Czytaj w LEX: Możliwość stosowania preferencyjnego przelicznika pracy kolejowej do obliczania wysokości świadczeń i ustalania kapitału początkowego >>>

SN przypomniał, że sporna emerytura przysługuje ubezpieczonym po 31 grudnia 1948 r. po osiągnięciu wieku emerytalnego - 60 lat dla mężczyzn, jeśli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach w przepisach dotychczasowych, a także okres składkowy i nieskładkowy - 25 lat dla mężczyzn oraz nie przystąpili do OFE.

Skarżący zaś ukończył 60 rok życia i nie przystąpił do OFE. Sporne więc było jedynie spełnienie prawa do emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Czytaj w LEX: Wykonywanie przez kierowcę ciągnika prac innych niż transportowe, jako praca w szczególnych warunkach uprawniająca do uzyskania wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - LINIA ORZECZNICZA >>>

 

Wątpliwości SN

Sąd Najwyższy w składzie trzech sędziów powziął wątpliwość, którą przedstawił 7 sędziom Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych: Czy przewidziany w art. 43 ust. 2 ustawy emerytalnej sposób liczenia okresu zatrudnienia na kolei znajduje zastosowanie przy ustalaniu 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy, jako przesłanki prawa do emerytury określonej w tym przepisie?

Wątpliwości wynikały z rozbieżnych orzeczeń Sądu Najwyższego. I tak np. w wyroku z 13 listopada 2013 r. zastosowanie art. 43 ustawy emerytalnej możliwe jest tylko wówczas, gdy wynika to w sposób jednoznaczny z ustawy. Ten przepis od odstępstwo od zasady równego traktowania ubezpieczonych, które mogłoby być stosowane do ustalenia kapitału początkowego tylko na podstawie jednoznacznego przepisu ustawy. Jednak takiego przepisu ustawa nie zawiera.

W rezultacie Sąd Najwyższy w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych podjął uchwałę, zgodnie z którą, przewidziany w art. 43 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych sposób liczenia okresu zatrudnienia na kolei nie ma zastosowania przy ustalaniu  okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.

Sygnatura akt III UZP 5/22, uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 23 listopada 2022 r.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.