W przypadku uderzenia się młotkiem w palec, pracownik szybko zapamięta, że przy wykonywaniu tej pracy trzeba uważać i wykonywać ją w sposób prawidłowy. Dość często sytuacja wygląda odmiennie, gdy wykonywanie pracy nie wiąże się z bezpośrednim zagrożeniem, a negatywne efekty działania danego czynnika mogą wystąpić dopiero po latach – tak może być np. w przypadku obowiązku stosowania ochronników słuchu. Zdarza się bowiem, że pracownicy stosują je niechętnie, czy wręcz ich unikają. Właściwy sposób doboru ochronników może pomóc w zapobieganiu tego typu sytuacjom.
W wielu zakładach pracy najczęściej spotykanym czynnikiem zagrażającym zdrowiu jest hałas, który definiuje się jako dźwięk o dowolnym charakterze akustycznym, niepożądany w danych warunkach i przez daną osobę. Bez wątpienia optymalnym rozwiązaniem problemu hałasu są działania profilaktyczne polegające na właściwym doborze urządzeń i ich odpowiednim rozmieszaniu lub też – w dalszej kolejności – stosowanie środków ochrony zbiorowej w postaci np. tłumików czy ekranów akustycznych. Nie zawsze jest to jednak możliwe do realizacji. Wtedy zastosowanie znajdują indywidualne środki ochrony słuchu. Z założenia są one zalecane do stosowania już przy pracach, w których poziom hałasu przekracza wartość 80 dB równoważnego poziomu dźwięku A dla 8 godzin (tzw. „progu działania”). Środki ochrony słuchu można podzielić na:
- nauszniki przeciwhałasowe, które są zbudowane z dwóch czasz tłumiących przylegających do głowy poduszkami uszczelniającymi (zbudowanych zwykle z pianki z tworzywa sztucznego), obejmując małżowiny uszne;
- wkładki przeciwhałasowe to z kolei ochronniki służące do szczelnego zamknięcia kanału słuchowego (noszone są w zewnętrznym kanale słuchowym lub też w małżowinie usznej.
W celu doboru właściwych ochronników słuchu zalecana jest konsultacja z pracownikami. Należy pamiętać, że wybór niewygodnych ochronników słuchu może skutkować późniejszymi problemami w przekonaniu pracowników do ich stosowania. W określonych przypadkach zastosowanie mogą również znaleźć ochronniki słuchu z zamontowanymi urządzeniami umożliwiającymi porozumiewanie się między pracownikami – tym samym nie jest konieczne każdorazowe ich ściąganie w celu komunikacji.
Osobnym elementem niezbędnym do właściwego doboru ochronników słuchu powinno być uwzględnienie podstawowych parametrów akustycznych ochronników w oparciu o dostępne wyniki pomiarów hałasu w danym zakładzie pracy. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, iż wyrażanie danych za pomocą decybeli [dB] oznacza wykorzystanie logarytmicznej jednostki miary. Tym samym wartość 82 dB jest już dwa razy mniejsza od wartości 85 dB. Wydająca się „małą” różnica wartości w rzeczywistości może oznaczać różnicę co najmniej kilkukrotną.
Dodatkowo, zasadne może się okazać skorzystanie – w celu właściwego doboru ochronników – z jednej z poniższych metod:
- metody HML określającej wymagane tłumienie w zakresie hałasu wysoko- (H), średnio- (M) i niskoczęstotliwościowego (L), gdzie litery H, M i L oznaczają parametry ochronników słuchu, przy pomocy których możliwe jest określenie, o ile obniżony może zostać poziom dźwięku A dzięki zastosowaniu danego ochronnika w przypadku hałasu wysoko-częstotliwościowego, średnio-częstotliwościowego i nisko-częstotliwościowego;
- metody SNR (jednoliczbowa ocena tłumienia), w ramach której porównuje się zmierzone wartości poziomu dźwięku C hałasu na stanowisku pracy z liczbą SNR podawaną w instrukcji użytkowania danego ochronnika.
Łukasz Wawszczak