Tym samym należy uznać, iż obowiązek pracodawcy wynikający z art. 37 § 1 k.p. powstaje po złożeniu wniosku przez pracownika uzasadnionego potrzebą poszukiwania pracy.

Zgodnie z regulacją zawartą w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - dalej k.p. - prawo uzyskania od prawodawcy zwolnienia na poszukiwanie pracy przysługuje pracownikowi, któremu pracodawca wypowiedział umowę o pracę z co najmniej dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Uprawnienie to przysługuje zatem tylko w przypadku, gdy to pracodawca dokonał wypowiedzenia i okres wypowiedzenia wynosi co najmniej 2 tygodnie. Nie zależy natomiast od tego czy pracownik jest zatrudniony na cały, czy też część etatu, jak również nie ma znaczenia fakt, czy przedmiotowa umowa zawarta jest na czas nieokreślony, określony czy też próbny. Przedmiotowe dni wolne nie będą zatem przysługiwały w przypadku zawarcia umowy na okres próbny nieprzekraczający trzech miesięcy, nie będą także przysłuchiwały w przypadku rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem. W sytuacji, gdy pracownikowi przysługuje okres dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia ma on prawo do 2 dni roboczych zwolnienia. W przypadku trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia pracownikowi przysługują 3 dni robocze przedmiotowego zwolnienia. Oczywiście należy pamiętać o tym, iż za okres tych 2 albo 3 dni przysługuje pracownikowi takie wynagrodzenie, jak gdyby wykonywał pracę.

Omawiane zwolnienie na poszukiwanie pracy nie jest tożsame z urlopem pracowniczym, który przysługuje pracownikowi. Wynika to choćby z samej systematyki k.p., zgodnie z którą urlopy pracownicze zostały uregulowane w dziale VII, natomiast instytucja zwolnienia na poszukiwanie pracy w dziale II rozdziale II oddziale III. Widać zatem wyraźnie, iż są to różne instytucje.

Przedmiotowe zwolnienie może zostać wykorzystane zgodnie z wnioskiem pracownika. Pracodawca jest obowiązany do udzielenia zwolnienia, nie może jednakże samodzielnie narzucić terminów wykorzystania tych dni zwolnienia. W przypadku, gdy pracownik nie wykorzystał przedmiotowych dni zwolnienia, zwolnienie to przepada i pracownik nie może składać roszczenie o nie. Przepisy bowiem nie przewidują kompensaty w razie niewykorzystania tego zwolnienia w naturze.

Należy nadto wskazać, iż przedmiotowe zwolnienie ma charakter celowy tzn. pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi przedmiotowego zwolnienia w celu poszukiwania przez niego pracy. Jeżeli zatem pracownik nie uzasadni w ten sposób potrzeby wykorzystania tego zwolnienia pracodawca nie ma obowiązku udzielania mu go. Tym samym należy uznać, iż obowiązek pracodawcy wynikający z art. 37 § 1 k.p. powstaje po złożeniu wniosku przez pracownika uzasadnionego potrzebą poszukiwania pracy.

Stanowisko to potwierdza Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej Departament Prawa Pracy w piśmie z dnia 11 marca 2010 r.: "Zwolnienie na poszukiwanie pracy jest udzielane na wniosek pracownika; zatem to on określa dzień, w którym wnosi o zwolnienie od pracy".

"W przepisie art. 37 § 1 k.p. ustawodawca nie rozstrzyga zasad udzielania dni wolnych na poszukiwanie pracy, a w szczególności tego, czy o terminach decyduje wyłącznie pracownik, pracownik łącznie z pracodawcą, czy też jednostronnie pracodawca. Niewątpliwie zwolnienia od pracy udziela pracodawca, pracownik nie może zatem sam zwolnić się od pracy w wybranym przez siebie terminie. Takie postępowanie mogłoby stanowić przesłankę ukarania pracownika karą porządkową, a nawet zostać zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Jednakże ze względu na cel zwolnienia konieczne wydaje się, aby przy ustalaniu terminu zwolnienia brane były pod uwagę wnioski pracownika, który może potrzebować tego zwolnienia w określonym dniu (gdyż np. w danym dniu odbywa się rozmowa kwalifikacyjna u pracodawcy, u którego stara się o pracę). Cel przepisów, zasady współżycia społecznego i interes pracownika wskazują zatem na potrzebę ustalania terminów zwolnienia z uwzględnieniem preferencji pracownika. Optymalnym rozwiązaniem wydaje się uzgadnianie terminu zwolnienia przez strony stosunku pracy (tak Z. Salwa, op. cit. s. 90, por. także A. Sobczyk w: Kodeks pracy. Komentarz, red. B. Wagner, Warszawa 2004, s. 173). Za nieprawidłowe może być z kolei uznane jednostronne wyznaczenie przez pracodawcę ostatnich dni okresu wypowiedzenia jako zwolnienia na poszukiwanie pracy (L. Florek, op. cit. s. 336)." (Latos-Miłkowska, Monika. Zwolnienia od pracy. Publikacje Elektroniczne ABC.)