Czy zezwolenia wewnętrzne w fabryce, na wózki jezdniowe muszą być wydawane wszystkim osobom obsługującym wózki?

Czy zezwolenia wewnętrzne w fabryce na wózki jezdniowe muszą być wydawane wszystkim osobom obsługującym wózki (nawet elektryczne unoszące prowadzone, które nie są objęte dozorem UDT)? Czy osoba nieposiadająca uprawnień na wózek może korzystać z unoszącego prowadzonego elektrycznego wózka (elektryczna paleciak/żabka)?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Gospodarki w sprawie kwalifikacji osób obsługujących wózki jezdniowe z napędem silnikowym dokumentami potwierdzającymi kwalifikacje do obsługi wózka jezdniowego z napędem silnikowym są (alternatywnie):zaświadczenie kwalifikacyjne wydane przez organ właściwej jednostki Urzędu Dozoru Technicznego na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849 z późn. zm.) - dalej r.k.u.t. lub książka operatora wydana przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118, poz. 1263) lub imienne zezwolenie wydane przez pracodawcę po spełnieniu warunku określonego w § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. Nr 70, poz. 650 z późn. zm.) - dalej r.b.w.j.
Należy pamiętać, że osoby, których kwalifikacje zostały potwierdzone przez Urząd Dozoru Technicznego (posiadające zaświadczenie kwalifikacyjne) lub Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego (posiadające książką operatora) uprawnione są do obsługi wózków jezdniowych na terenie całego kraju, podczas gdy imienne zezwolenie wydane przez pracodawcę ważne jest tylko na terenie zakładu pracy tego pracodawcy.
Zgodnie z § 4 ust. 2 r.b.w.j. imienne zezwolenie może być wydane pracownikowi po ukończeniu, z wynikiem pozytywnym, szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez pracodawcę, według programu opracowanego lub zatwierdzonego przez jednostką organizacyjną wyznaczoną przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Tymi wyznaczonymi jednostkami mogę być ośrodki szkoleniowe prowadzące szkolenia dla kierowców wózków jezdniowych.
Pracodawca może prowadzić szkolenie dla kierowców wózków we własnym zakresie (używać do nauki własnego sprzętu i zatrudniać jako wykładowców i instruktorów swoich pracowników) lub korzystać z ośrodków szkoleniowych zewnętrznych. Zorganizowanie szkolenia dla kierowców wózków przez pracodawcę w celu wydania pracownikowi imiennego zezwolenia jest obligatoryjne.
Jeżeli pracownik przedstawi pracodawcy zaświadczenie o ukończeniu szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez inny podmiot (np. przez poprzedniego pracodawcę, ośrodek szkoleniowy zewnętrzny), pracodawca w procesie szkolenia tego pracownika może uwzględnić odbyte szkolenie.
Zgodnie z § 6 r.k.u.t. rodzaje urządzeń technicznych, przy których obsłudze i konserwacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji określa załącznik nr 2 do r.k.u.t.
Osoba ubiegająca się o uzyskanie zaświadczenia kwalifikacyjnego do obsługi urządzeń UDT po zdaniu egzaminu w zaświadczeniu ma wyszczególnione kategorie uprawnień do obsługi wózków:
1. III WJO – wózki jezdniowe podnośnikowe prowadzone i zdalnie sterowane;
2. II WJO – wózki jezdniowe podnośnikowe z wyłączeniem specjalizowanych;
3. I WJO – wózki jezdniowe podnośnikowe z podaniem rodzaju wózka specjalizowanego. Rodzaj wózka specjalizowanego: a) w tym z operatorem podnoszonym z ładunkiem, b) w tym z wysięgnikiem.
W kategoriach uprawnień do obsługi nie ujęto wózków elektrycznych unoszących, w związku z czym w przypadku uzyskiwania kwalifikacji do obsługi wózków jezdniowych z napędem silnikowym innych niż podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia, nieobjętych dozorem technicznym, nie mają zastosowania przepisy r.k.u.t.
Ponieważ do obsługi prowadzonych wózków elektrycznych unoszących (z możliwością podniesienia wideł nad podłoże do 30 cm) nie wydaje się ww. uprawnień (UDT, książka operatora), pracodawca może dopuścić pracownika do obsługi wózka elektrycznego unoszącego dopiero po wydaniu pracownikowi imiennego zezwolenia następującego po ukończeniu przez pracownika, z wynikiem pozytywnym, szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez pracodawcę lub przeprowadzonego poprzez ośrodki szkoleniowe prowadzące szkolenia dla kierowców wózków jezdniowych.
Posiadanie odpowiedniego kursu przez pracownika na kierowanie wózkami jezdniowymi (UDT, książka operatora) lub uzyskiwanie przez pracownika imiennego zezwolenia na kierowanie wózkami na terenie zakładu pracy po odpowiednim przeszkoleniu jest wymagane w sytuacji obsługi przez pracownika wózka widłowego ręcznego unoszącego, tzw. paleciaka ręcznego. W takiej sytuacji wystarczy odpowiedni instruktaż stanowiskowy z obsługi tego rodzaju wózka widłowego ręcznego unoszącego.
Podsumowując, należy pamiętać, że osoba nieposiadająca uprawnień na kierowanie wózkiem może bez uprawnień tylko i wyłącznie korzystać z wózków napędzanych ręcznie niebędących wózkami podnośnikowymi z mechanicznym napędem podnoszenia lub wózkami elektrycznymi unoszącymi. Do takich wózków można zaliczyć, np. wózki paletowe ręczne, tzw. paleciaki.
Do obsługi wózka spalinowego podnośnikowego czołowego z siedziskiem dla kierowcy napędzanego gazem propan-butan potrzebne jest odpowiednie przeszkolenie dla obsługujących wózki jezdniowe z napędem silnikowym zasilanych gazem lub dokonujących wymiany butli z gazem w wózkach w zakresie bezpiecznego użytkowania butli, w tym ich bezpiecznej wymiany, gdyż to wynika z § 4 ust. 3 i 4 r.b.w.j.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.