Pytanie użytkownika Serwisu BHP:
Czy zadławienie się sztuczną szczęką, która pękła w czasie posiłku na zakładowej stołówce, jest wypadkiem przy pracy?

Odpowiedź
Opisane zdarzenie, w którym osoba poszkodowana udławiła się na skutek pęknięcia sztucznej szczęki podczas spożywania posiłku w zakładowej stołówce, mogłoby zostać uznane za wypadek przy pracy pod warunkiem, że spełnione zostałyby wszystkie przesłanki określone w definicji takiego wypadku.

Stosownie do postanowień art. 3 ust. 1 ustawy z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – dalej u.u.w., za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W myśl art. 234 § 1 ustawy z 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2018 r. poz. 108 ze zm.), w razie wypadku przy pracy pracodawca ma obowiązek podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyny wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.

Sposób i tryb postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 1.07.2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy – dalej r.u.o.p.w.

Przepisy powyższego rozporządzenia zobowiązują pracodawcę zatrudniającego pracownika, który uległ wypadkowi, aby po uzyskaniu zawiadomienia o zdarzeniu powołał zespół powypadkowy, którego zadaniem jest ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku oraz sporządzenie – nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku – protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy według wzoru ustalonego w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 16.09.2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.

W opisanym przypadku, w którym osoba poszkodowana podczas spożywania posiłku w czasie przerwy w pracy zadławiłaby się pękniętą uprzednio sztuczną szczęką, zdarzenie to mogłoby zostać uznane za wypadek przy pracy, pod warunkiem, że spełnione zostałyby wszystkie przesłanki określone w definicji takiego wypadku. O ile wątpliwości nie budzi nagłość zdarzenia (doszło do niego w czasie nie dłuższym niż jedna zmiana robocza), przyczyna zewnętrzna (przyczyna spoza organizmu poszkodowanego), związek z pracą (zakładam, że do zdarzenia doszło podczas przysługującej pracownikowi przerwy śniadaniowej), o tyle wątpliwości budzi uraz.

Należy bowiem wyjaśnić, że zadławienie nie jest urazem w rozumieniu definicji określonej w art. 2 pkt 13 u.u.w., bowiem uraz został zdefiniowany jako uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego. Zadławienie to jeden ze stanów nagłego zagrożenia życia, polegający na dostaniu się ciała obcego do dróg oddechowych osoby poszkodowanej i spowodowanie całkowitego lub częściowego ich zatkania. W zależności od przyczyny zadławienia, może ono niekiedy – ale nie musi – wiązać się z urazem tkanki. Z pytania nie można tego wywnioskować.

Mając na uwadze powyższe, zespół powypadkowy powinien ustalić, czy zadławienie spowodowało jakiś uraz i dopiero w przypadku jego potwierdzenia będzie mógł zakwalifikować zdarzenie jako wypadek przy pracy. W tym celu, zgodnie z § 7 ust. 1 pkt 5 r.u.o.p.w., należałoby zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku.