Czy zachodzi konieczność wykonywania pomiarów stężeń włókien azbestu w przypadku gdy występuje on w postaci materiału izolacyjnego maszyny obsługiwanej przez pracownika (osłona warstwy izolacyjnej była uszkodzona)?
Czy w przypadku 2-krotnego stwierdzenia stężeń azbestu na poziomie
W przypadku uszkodzonej osłony warstwy izolacyjnej maszyny obsługiwanej przez pracownika wskazane byłoby wykonywanie pomiarów stężeń włókien azbestu w celu zabezpieczenia zdrowia pracowników.
Pomiary stężenia włókien azbestu należy wykonywać, nawet jeśli kontakt pracowników z azbestem jest sporadyczny, ze względu na bezpieczeństwo pracowników oraz spełnienie wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645 z późn. zm.) - dalej r.b.m.c.s., wskazujące cykliczność wykonywania pomiarów.
W przypadku 2-krotnego stwierdzenia stężeń azbestu na poziomie
Zgodnie z art. 222 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., wskazuje obowiązek po stronie pracodawcy w zakresie stosowania wszelkich możliwych dostępnych środków eliminujących lub ograniczających zagrożenie dla pracowników związane z kontaktem z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, a także prowadzenie rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach.
Pracodawca przed przystąpieniem do przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy powinien dokonać rozeznania:
1)
procesów technologicznych i występujących w nich czynników szkodliwych dla zdrowia w celu ich wytypowania do oznaczenia w środowisku pracy,
2)
organizacji i sposobu wykonywania pracy.
Pracodawca zgodnie z k.p. powinien wskazać w zakładzie pracy prace narażające pracowników na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz rejestr pracowników zatrudnionych przy takich pracach. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. Nr 280, poz. 2771 z późn. zm.) - dalej r.s.p.r., określa:
1)
wykaz substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym i sposób ich rejestrowania,
2)
sposób prowadzenia rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,
3)
sposób prowadzenia rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach,
4)
wzory dokumentów dotyczących narażenia pracowników na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz sposób przechowywania i przekazywania tych dokumentów do podmiotów właściwych do rozpoznawania lub stwierdzania chorób zawodowych,
5)
szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,
6)
warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia pracowników narażonych na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
W załączniku nr 1 do r.s.p.r. wskazano wykaz substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, gdzie pod pozycją 818 wskazano azbest w postaci ogniotrwałych włókien ceramicznych.
W § 3 r.b.m.c.s. wskazano obowiązek po stronie pracodawcy w zakresie wykonywania odpowiednich pomiarów, pracodawca zatrudniający pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym jest obowiązany wykonywać ich pomiary, a w szczególności stosować metody wczesnego wykrywania narażenia podczas awarii lub w przypadku wystąpienia innych nieprzewidzianych okoliczności.
Sposób wykonania pomiarów i ich częstotliwość w odniesieniu do substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy wskazano w r.b.m.c.s.
Zgodnie z § 2 ust. 1 r.b.m.c.s. dopuszcza nie wykonywanie badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia występującego w środowisku pracy, jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych badań i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia – NDS określonego w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z późn. zm.), a w procesie technologicznym lub w warunkach występowania danego czynnika nie dokonała się zmiana mogąca wpływać na wysokość stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia.
W przypadku występowania w środowisku pracy czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym badania i pomiary przeprowadza się:
1)
co najmniej raz na trzy miesiące - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyżej 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia - NDS,
2)
co najmniej raz na sześć miesięcy - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia – NDS,
3)
w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika.
Pracodawca po wykonaniu badań i pomiarów czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym jest obowiązany niezwłocznie, w sposób ustalony w danym zakładzie pracy, poinformować pracowników oraz umieszczać aktualne wyniki tych badań lub pomiarów na odpowiednim stanowisku pracy.
Krzysztof Zamajtys
Czy w przypadku 2-krotnego stwierdzenia stężeń azbestu na poziomie
W przypadku uszkodzonej osłony warstwy izolacyjnej maszyny obsługiwanej przez pracownika wskazane byłoby wykonywanie pomiarów stężeń włókien azbestu w celu zabezpieczenia zdrowia pracowników.
Pomiary stężenia włókien azbestu należy wykonywać, nawet jeśli kontakt pracowników z azbestem jest sporadyczny, ze względu na bezpieczeństwo pracowników oraz spełnienie wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645 z późn. zm.) - dalej r.b.m.c.s., wskazujące cykliczność wykonywania pomiarów.
W przypadku 2-krotnego stwierdzenia stężeń azbestu na poziomie
Zgodnie z art. 222 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., wskazuje obowiązek po stronie pracodawcy w zakresie stosowania wszelkich możliwych dostępnych środków eliminujących lub ograniczających zagrożenie dla pracowników związane z kontaktem z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, a także prowadzenie rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach.
Pracodawca przed przystąpieniem do przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy powinien dokonać rozeznania:
1)
procesów technologicznych i występujących w nich czynników szkodliwych dla zdrowia w celu ich wytypowania do oznaczenia w środowisku pracy,
2)
organizacji i sposobu wykonywania pracy.
Pracodawca zgodnie z k.p. powinien wskazać w zakładzie pracy prace narażające pracowników na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz rejestr pracowników zatrudnionych przy takich pracach. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. Nr 280, poz. 2771 z późn. zm.) - dalej r.s.p.r., określa:
1)
wykaz substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym i sposób ich rejestrowania,
2)
sposób prowadzenia rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,
3)
sposób prowadzenia rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach,
4)
wzory dokumentów dotyczących narażenia pracowników na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz sposób przechowywania i przekazywania tych dokumentów do podmiotów właściwych do rozpoznawania lub stwierdzania chorób zawodowych,
5)
szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,
6)
warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia pracowników narażonych na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
W załączniku nr 1 do r.s.p.r. wskazano wykaz substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, gdzie pod pozycją 818 wskazano azbest w postaci ogniotrwałych włókien ceramicznych.
W § 3 r.b.m.c.s. wskazano obowiązek po stronie pracodawcy w zakresie wykonywania odpowiednich pomiarów, pracodawca zatrudniający pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym jest obowiązany wykonywać ich pomiary, a w szczególności stosować metody wczesnego wykrywania narażenia podczas awarii lub w przypadku wystąpienia innych nieprzewidzianych okoliczności.
Sposób wykonania pomiarów i ich częstotliwość w odniesieniu do substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy wskazano w r.b.m.c.s.
Zgodnie z § 2 ust. 1 r.b.m.c.s. dopuszcza nie wykonywanie badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia występującego w środowisku pracy, jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych badań i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia – NDS określonego w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z późn. zm.), a w procesie technologicznym lub w warunkach występowania danego czynnika nie dokonała się zmiana mogąca wpływać na wysokość stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia.
W przypadku występowania w środowisku pracy czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym badania i pomiary przeprowadza się:
1)
co najmniej raz na trzy miesiące - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyżej 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia - NDS,
2)
co najmniej raz na sześć miesięcy - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia – NDS,
3)
w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika.
Pracodawca po wykonaniu badań i pomiarów czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym jest obowiązany niezwłocznie, w sposób ustalony w danym zakładzie pracy, poinformować pracowników oraz umieszczać aktualne wyniki tych badań lub pomiarów na odpowiednim stanowisku pracy.
Krzysztof Zamajtys