Czy w związku z wprowadzeniem pracy w nocy należy ponownie skierować pracowników na badanie lekarskie?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHPCzy w związku z wprowadzeniem pracy w nocy należy ponownie skierować pracowników na badanie lekarskie?

Odpowiedź

Praca w porze nocnej wiąże się z istotnymi zaburzeniami w zakresie funkcjonowania organizmu pracownika. Odnośnie do konieczności kierowania pracownika mającego pracować w nocy na badania profilaktyczne, wątpliwości mogą wynikać z brzmienia art. 229 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 z późn. zm.) - dalej k.p., zgodnie z którym wstępnym badaniom lekarskim podlegają pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Zakładając, że pracownik będzie wykonywał taką samą pracę, tylko o innej porze można dojść do wniosku, że nie jest to przeniesienie na inne stanowisko pracy – i tym samym nie ma konieczności kierowania pracownika na wstępna badania profilaktyczne. Jednak uwzględniając art. 229 § 4 k.p., z którego wynika zakaz dopuszczenia pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, należy uznać, że skierowanie pracownika na badania wstępne będzie potrzebne – z uwagi na istotną modyfikację w zakresie warunków wykonywania pracy.

Uzasadnienie

Zgodnie z art 151⁷ k.p., pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00. Pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną, jest pracującym w nocy.
Wykonywanie pracy w nocy, zwłaszcza w przypadku kobiet oraz osób po 45 roku życia, stanowi znaczne obciążenie organizmu. Do powszechnie znanych skutków pracy w nocy należy zaliczyć: zaburzenia snu, nerwice, stany lękowe, schorzenia układu krążenia, choroby układu pokarmowego. Dodatkowe zagrożenia to zaburzenia koncentracji oraz chroniczne zmęczenie mające istotny wpływ na bezpieczeństwo pracy.

Pracodawca wprowadzający organizację pracy, w ramach której będzie wykonywana praca w nocy może mieć wątpliwość, czy zmiana ta wiąże się z koniecznością kierowania pracowników na wstępne badania profilaktyczne. Zgodnie z art. 229 § 1 pkt 2 kp., wstępnym badaniom lekarskim podlegają m.in. pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. W omawianym przypadku zmiana godzin pracy nie powoduje co do zasady przeniesienia na inne stanowisko pracy, jeżeli pracownicy mający pracować w nocy, będą wykonywać taką samą pracę, jak do tej pory w ciągu dnia. Może to sugerować, że pracownicy mający wykonywać dotychczasową pracę w porze nocnej nie muszą być kierowani na badania profilaktyczne. Jednak omawianego przypadku nie można rozpatrywać w oderwaniu od art, 229 § 4 k.p., zgodnie z którym pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Choć pracownicy posiadają ważne orzeczenia lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy, w zakresie warunków wykonywania przez nich pracy następuje istotna zmiana, która wiąże się z większym natężeniem czynników uciążliwych. Do czynników negatywnie wpływających na tolerowanie pracy zmianowej zalicza się cukrzycę, padaczkę, skłonność do zaburzeń snu, choroby układu krążenia oraz skłonności do alergii. Uwzględniając powyższe wyjaśnienia, w szczególności wpływ pracy w nocy na organizm, należy uznać, że zmiana pory wykonywania pracy wiąże się z istotną zmianą w zakresie warunków pracy. Tym samym pracownik, który legitymuje się ważnym orzeczeniem o braku przeciwwskazań do pracy wcale nie musi mieć zdolności do wykonywania takiej samej pracy w porze nocnej. Należy zatem uznać, że pracownicy mający pracować w porze nocnej powinni być skierowani na wstępne badania profilaktyczne.

Sebastian Kryczka, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 24 stycznia 2017 r.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Serwis BHP Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów