Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP
Czy dopuszczalne jest korzystanie z wzoru skierowania na badania lekarskie przygotowanego dla grupy stanowisk administracyjnych (np. księgowa, kadry, obsługa klienta, zaopatrzenie), w którym zostaną określone wszystkie czynniki występujące na tych stanowiskach i kierowanie pracowników na badanie, gdzie w nazwie stanowiska wpiszemy np. pracownik administracyjno-biurowy? Lekarz na taką nazwę stanowiska wystawiłby zaświadczenie lekarskie. Przy ewentualnej zmianie stanowiska dla pracownika, np. z księgowej na kadrową, pracodawca nie musiałby ponownie kierować jej na badania. Wewnętrznie mielibyśmy zestawienie, które stanowiska mieszczą się pod nazwą "pracownik administracyjno-biurowy". Na zaświadczeniu taka właśnie nazwa by widniała. Czy jest to dopuszczalne? Czy na zaświadczeniu musi być wpisane konkretne zajmowane stanowisko? Tak samo planujemy zrobić dla grupy stanowisk "inżynieryjno-technicznych". Czynniki na skierowaniach byłyby określane na podstawie ocen ryzyka.
Odpowiedź
Obowiązkiem wystawiającego skierowanie na badania jest wskazanie stanowiska pracy korespondującego z tym, które jest wpisane w treści umowy o pracę. Nie powinno się nadmiernie rozszerzać nazwy stanowiska czy posługiwać się ogólnymi nazwami zbiorczymi, w ramach których może mieścić się wiele stanowisk pracy. Powyższą zasadę warto stosować zarówno w treści umowy o pracę, jak i skierowania na badania. Tym bardziej, że skierowanie na badania powinno zawierać opis warunków pracy na stanowisku pracy lub stanowiskach – konkretnych, a nie każdych możliwych, na jakich może świadczyć pracę pracownik. Uwzględniając powyższe wyjaśnienia, można przyjąć, że korzystanie ze zbiorczych wzorów skierowań nie jest do końca poprawne.
Uzasadnienie
Co do zasady pracodawca zatrudnia pracownika do konkretnej pracy, na którą składa się zespół licznych zadań, które są dla danego stanowiska pracy charakterystyczne. Pracownik podejmuje pracę w konkretnym charakterze, a nie pracę w znaczeniu ogólnym, na którą mogą się składać różne prace zgodne z jego wykształceniem, kwalifikacjami oraz doświadczeniem zawodowym. Ma to istotne znaczenie z punktu widzenia kształtowania treści przyszłej umowy o pracę, jak również skierowania na badania lekarskie.
Niezbędnym wymogiem każdej umowy o pracę jest określenie rodzaju pracy. Przepis art 29 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) posługuje się wyraźnie zwrotem „rodzaj pracy” a nie „rodzaj prac”. Jest to istotne wskazanie dla stron – zwłaszcza pracodawcy przy kształtowaniu klauzuli określającej rodzaj pracy, na którą strony się umówiły. Przyjmuje się, że rodzaj pracy może być w umowie o pracę określony poprzez wskazanie konkretnego zawodu, funkcji lub specjalności.
Obowiązkiem pracodawcy przed dopuszczeniem pracownika do pracy jest skierowanie go na badania lekarskie. Ich przeprowadzenie poprzedza opracowanie skierowana na badania, które należy wręczyć pracownikowi. Skierowanie nie jest dokumentem ogólnym, lecz odnoszącym się do konkretnego pracownika, zatrudnionego na konkretnym stanowisku pracy, w określonych warunkach środowiska pracy. Rozwiązaniem ułatwiającym życie pracodawcy byłoby sporządzenie kilku zbiorczych skierowań na badania, w ramach których mieściłoby się kilka lub nawet kilkanaście stanowisk pracy występujących u pracodawcy. Rozwiązaniu takiemu nie sposób odmówić praktyczności, niemniej wydaje się, że takie zbiorcze skierowanie odnoszące się do licznych prac jest nazbyt ogólne i nie spełnia wymogu indywidualnego charakteru skierowania, które odnosi się do konkretnego pracownika, zatrudnionego na danym stanowisku pracy, w określonych warunkach środowiska pracy – charakterystycznych dla tego właśnie stanowiska.
Bezpieczniejszą i bardziej prawidłową praktyką jest umieszczanie w treści skierowania na badania konkretnego stanowiska pracy wynikającego z treści umowy. Skierowanie powinno zawierać opis warunków środowiska pracy, jakie odnoszą się do tego pracownika i warunków pracy, w jakich będzie on świadczył pracę. W takim wypadku, jeżeli pracodawca zechce w przyszłości przeszeregować pracownika na inne stanowisko – należące do danej szerszej grupy – np. stanowisk biurowych czy administracyjnych, wówczas mając świadomość tożsamych lub bardzo zbliżonych warunków środowiska pracy, będzie mógł to zrobić bez kierowania pracownika na badania profilaktyczne.
Sebastian Kryczka, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono: 5 września 2016 r.
