Odpowiedź
Obowiązujące przepisy znowelizowanego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 817 z późn. zm.) - dalej r.n.d.s., nie posługują się już pojęciami drewna twardego czy miękkiego.
Uzasadnienie
Z dniem 15 lipca 2016 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 944) nowelizujące przepisy w zakresie pyłów drewna.
W przepisach r.n.d.s. sprzed nowelizacji, w załączniku nr 1 w części B „Pyły’" w przypisie 5 pod tabelą – dotyczącym lp. 13 i wskazanych tam pyłów drewna twardego, zawarty był katalog określający drewna twarde, takie jak: buk, dąb, osika, jesion, grab, brzoza, klon, czereśnia, wiśnia, grusza, jabłoń, kasztan, orzech włoski i biały, teak, palisander, cis, mahoń, heban. Katalog ten, którego celem było ułatwienie identyfikacji drewna w odniesieniu do wartości normatywnych, stanowił wyciąg z wykazu znajdującego się w 62. tomie monografii w sprawie oceny zagrożeń rakotwórczych dla ludzi „Pył drzewny i formaldehyd” Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC) z 1995 r., który został przywołany w załączniku I dyrektywy 2004/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy (Dz. Urz. UE L 158 z 30.04.2004, s. 50). Okazało się jednak, że zamieszczenie tego katalogu spowodowało szereg problemów, które w ostatnim czasie zgłaszane były właściwemu ministrowi przez stowarzyszenia przemysłu drzewnego i producentów płyt drewnopochodnych.
W znowelizowanym r.n.d.s. wprowadzono zmiany w załączniku nr 1 „Wykaz wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy’" w części B „Pyły” lp. 13 poprzez przyjęcie następującego brzmienia:
Pyły drewna:
a) pyły drewna
- frakcja wdychalna1) – najwyższe dopuszczalne stężenie: 4 mg/m3
b) pyły drewna buku i dębu
- frakcja wdychalna1) 5) – najwyższe dopuszczalne stężenie: 2 mg/m3,
gdzie przywołana w odnośniku 1) frakcja wdychalna oznacza frakcję aerozolu wnikającą przez nos i usta, która po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia, a z odnośnika 5) wynika, że wartość tego NDS dotyczy również pyłów mieszanych zawierających pyły buku i dębu.
Bez zmian pozostały natomiast wartości NDS dla frakcji wdychalnej pyłów drewna, w tym drewna buku i dębu. Pyły drewna są deponowane przede wszystkim w obrębie głowy, wywołując skutki m.in. w postaci nowotworów - istotna jest więc frakcja wdychalna. Twardość drewna nie jest czynnikiem rakotwórczym. Jedynie dla pyłów drewna dębu i buku istnieją wyniki badań potwierdzających ich działanie rakotwórcze (narażenie na pyły drewna dębu i buku jest związane z nowotworami jamy nosowej i nosa typu gruczolakoraków) oraz genotoksyczne. Tak są również sklasyfikowane te pyły w dokumentacji Amerykańskich Higienistów Przemysłowych (ACGIH). Zresztą pyły drewna nie działają tylko rakotwórczo. Działają również drażniąco na: skórę, oczy, nosogardło czy jamę nosową. Ze względu na działanie rakotwórcze, wartości NDS można obecnie ustalić tylko dla pyłów buku i dębu.
Międzynarodowa Organizacja Badań nad Rakiem (IARC) oceniła wszystkie pyły drewna jako działające rakotwórczo, ale ocena ta nie wynikała z działania rakotwórczego drewna twardego czy miękkiego, lecz z narażenia na pyły mieszane oraz substancje chemiczne współwystępujące na stanowiskach pracy przy obróbce drewna. Wskazane w znowelizowanym przepisie wartości zapewniają ochronę pracowników narażonych na działanie pyłów. W załączniku III do dyrektywy 2004/37/WE podano dopuszczalną wartość narażenia zawodowego BOELV (Binding Occupational Exposure Limit Values) dla pyłów drewna twardego na poziomie 5 mg/mg3 dla frakcji wdychalnej z zaznaczeniem, że jeżeli występuje mieszanina pyłów drewna twardego z innymi pyłami drewna, to wartość ta dotyczy wszystkich pyłów drewna obecnych w mieszaninie.
Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono: 15 października 2016 r.
