Przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - dalej u.e.r. nie zawierają przepisu zobowiązującego pracownika do powiadomienia pracodawcy o przyznaniu przez ZUS i pobieraniu wcześniejszej emerytury.
Natomiast w myśl art. 127 u.e.r., emeryt lub rencista jest zobowiązany zawiadomić organ rentowy o podjęciu działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4 u.e.r., i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu, a po upływie roku kalendarzowego - o wysokości tego przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym.
Ponadto, w myśl art. 9 ust. 4 z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – dalej u.s.u.s., pracownicy, mający ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Przekazanie przez pracownika informacji o prawie do emerytury wiąże się z koniecznością zmiany stosowanego przez płatnika składek dla danego ubezpieczonego kodu tytułu ubezpieczenia. Zmiana ta powinna być dokonana poprzez wyrejestrowanie ubezpieczonego z ubezpieczeń z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia, tj. złożenie formularza ZUS ZWUA, a następnie ponowne zgłoszenie na formularzu ZUS ZUA do ubezpieczeń z nowym kodem, uwzględniającym na 5. znaku prawo do emerytury. Zmiany te powinny być zgłoszone w ciągu 7 dni od zaistnienia zmian, stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez ZUS (art. 36 ust. 1, 12 i 13 u.s.u.s.).
Zgłoszenie do ubezpieczeń następuje na formularzu ZUS ZUA. Na druku tym płatnik podaje m.in. kod tytułu ubezpieczeń. Kod ten w przypadku pracowników to 01 10 xx. W 5. znaku kodu przekazywana jest informacja o prawie do emerytury lub renty, a w 6. znaku – o stopniu niepełnosprawności. W 5. znaku płatnik wpisuje:
1) 0 – gdy ubezpieczony nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty,
2) 1 – gdy ubezpieczony ma ustalone prawo do emerytury,
3) 2 – gdy ubezpieczony ma ustalone prawo do renty
- załącznik nr 18 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów.
Zgodnie z art. 103a u.e.r., prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Przepis ten stosuje się również do emerytów, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, ustalany indywidualnie, w zależności od daty urodzenia oraz płci. Tak więc ci emeryci, którzy kontynuują zatrudnienie u tego samego pracodawcy, u którego byli zatrudnieni przed dniem nabycia prawa do emerytury, muszą się liczyć z tym, że mimo iż ukończyli wiek zwalniający ich z zawieszalności - przysługująca im emerytura zostanie zawieszona.
Ponadto, w myśl art. 127 ust. 1 i 2 u.e.r., emeryt lub rencista jest zobowiązany zawiadomić organ rentowy o podjęciu zatrudnienia i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu, a po upływie roku kalendarzowego – o wysokości tego przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Obowiązki te spoczywają odpowiednio na pracodawcy i zleceniodawcy, a w przypadku osoby pełniącej służbę – na właściwej komórce kadrowej.