Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Czy pracownik pracujący w piekarni w temperaturze 30°C może pracować w godzinach nadliczbowych?

Odpowiedź

Dopuszczalność zatrudniania w godzinach nadliczbowych pracownika pracującego w piekarni w temperaturze 30°C uzależniona będzie od wyników przeprowadzonych przez pracodawcę badań i pomiarów mikroklimatu gorącego.

Uzasadnienie

W myśl art. 148 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. czas pracy pracowników zatrudnionych w systemach czasu pracy takich jak: równoważny, pracy w ruchu ciągłym i prac, które nie mogą być wstrzymane ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności, a także systemów skróconego tygodnia pracy oraz pracy weekendowo-świątecznej – na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) lub natężeń (NDN) czynników szkodliwych dla zdrowia nie może przekraczać 8 godzin. Zakaz ten ma charakter bezwzględny, a więc nie można od niego odstąpić nawet za zgodą pracownika.

Wykaz wartości NDN i NDS określają załączniki nr 1 i 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 817) – dalej r.n.d.s.n. Zgodnie z art. 227 § 1 pkt 2 k.p. do obowiązków pracodawcy należy przeprowadzanie, na swój koszt, badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrowanie i przechowywanie wyników tych badań i pomiarów oraz udostępnianie ich pracownikom. Tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 33, poz. 166).

Praca w piekarni wykonywana w bezpośrednim sąsiedztwie pieców piekarniczych może narażać pracownika na obciążenie termiczne, a tym samym rodzić po stronie pracodawcy obowiązek przeprowadzania badań i pomiarów mikroklimatu gorącego, a więc warunków środowiska pracy określonych za pomocą wskaźnika obciążenia termicznego WBGT (nazwa ta pochodzi od nazw mierników wykorzystywanych do jego określania), mogących powodować przegrzanie i naruszenie równowagi cieplnej organizmu, skutkując pojawieniem znużenia, osłabienia fizycznego, a w konsekwencji udaru cieplnego.

Mikroklimat gorący traktowany jest jako czynnik szkodliwy dla zdrowia, a w r.n.d.s.n. określono wartości WBGT (od 18°C do nawet 33°C), które nie mogą być przekroczone w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy. Wskaźnik WBGT wyrażany w stopniach Celsjusza nie jest równoznaczny z temperaturą powietrza, jaka jest mierzona za pomocą pospolitych termometrów, gdyż składają się na niego trzy wielkości środowiska gorącego:

1) temperatura powietrza,

2) średnia temperatura promieniowania,

3) wilgotność bezwzględna.

Powyższy wskaźnik nie ma również zastosowania do oceny obciążeń termicznych występujących w ciągu krótkich okresów, gdyż jest wartością służącą ocenie przeciętnego oddziaływania ciepła na człowieka w okresach pracy odpowiadających maksymalnym obciążeniom. Jego wartość jest również uzależniona od poziomu metabolizmu, a także stopnia aklimatyzacji pracownika oraz od odczuwalnego ruchu powietrza. Szczegóły dotyczące wyznaczania obciążenia termicznego działającego na pracownika można znaleźć w Polskiej Normie PN-EN 27243:2005 Środowiska gorące - Wyznaczanie obciążenia termicznego działającego na człowieka podczas pracy, oparte na wskaźniku WBGT. Norma określa m.in. metodę oceny obciążenia termicznego działającego na człowieka w środowisku gorącym, umożliwiającą szybką ocenę tego obciążenia i łatwą do stosowania w środowisku przemysłowym.

W opisanym przypadku, nie dysponując wynikami badań i pomiarów mikroklimatu gorącego występującego na danym stanowisku pracy, nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy osoba zatrudniona w piekarni w temperaturze 30°C może pracować w godzinach nadliczbowych.

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 6 września 2015 r.