Czy pracodawca powinien wydać pracownikowi ręcznik, w sytuacji gdy są zachowane warunki higieniczno-sanitarne (w zakładzie są natryski i zapewnione są ręczniki papierowe)?
Obowiązek zapewnienia pracownikom środków higieny osobistej wynika obecnie z art. 233 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. oraz z § 115 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) - dalej r.o.b.h.p.
Przytoczone powyżej przepisy nie podają szczegółowych sposobów udostępniania środków higieny osobistej. Pracodawca może dowolnie ustalać zakładowe normy przydzielania pracownikom środków higieny osobistej w aktach prawa wewnątrzzakładowego (np. w regulaminach pracy, zarządzeniach lub procedurach), albo je przydzielać kierując się jedynie rodzajem wykonywanej pracy.
Pracodawca znając warunki pracy w zakładzie powinien dostosować zarówno rodzaje, jak i ilość środków higienicznych dla pracowników na poszczególnych stanowiskach pracy.
Pracodawca aby wypełnić obowiązek nakazany w k.p. i r.o.b.h.p. może zastosować dwa rozwiązania:
1. wyposażać na bieżąco w środki higieny osobistej znajdujące się w zakładzie pracy pomieszczenia higieniczno-sanitarne, poprzez stałe zapewnianie ręczników jednorazowych lub suszarek do rąk z nawiewem ciepłego powietrza oraz pojemników dozujących płynne mydło;
2. wprowadzić zasadę indywidualnego przydziału środków higieny osobistej dla poszczególnych pracowników, zgodnie z opracowanymi zakładowymi normami przydzielania pracownikom środków higieny osobistej w aktach prawa wewnątrzzakładowego. Takie rozwiązanie jest wskazane zwłaszcza ze względu na szczególną specyfikę pracy niektórych grup pracowniczych, dla których nie można wprowadzić w życie pierwszego rozwiązania.
Pracodawca nie ma obowiązku wydawania środków higieny osobistej poszczególnym pracownikom, jeśli umożliwił im korzystanie z nich w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych, np. umywalniach i pomieszczeniach z natryskami, gdzie zostały zainstalowane dozowniki mydła, papierowe ręczniki albo suszarki do rąk.
Nie jest dopuszczalna wypłata ekwiwalentu pieniężnego za przysługujące pracownikowi środki higieny osobistej. Pracownik mogą natomiast zażądać od pracodawcy zwrotu poniesionych na ten cel wydatków, w sytuacji gdy wbrew obowiązkowi pracodawca nie zapewnił im niezbędnych środków czystości.
Reasumując, pracodawca po zasięgnięciu opinii pracowników, w sytuacji, gdy w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych nie ma zainstalowanych dozowników mydła, papierowych ręczników do rąk albo suszarek do rąk, powinien w zakładowych normach przydziału wydawanych pracownikom środków higieny osobistej (regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy, zarządzeniach lub procedurach) określić rodzaj stanowisk pracy, na których powinny być wydawane pracownikom środki higieny osobistej, rodzaj środków higieny osobistej oraz ich ilości.
Uwagi
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca w zakładowej normie przydziału wydawanych pracownikom środków higieny osobistej, dla pracowników wykonujących prace brudzące, dla których powinien być zapewniony dostęp do pomieszczenia higieniczno-sanitarnego (pomieszczenia z natryskami) wskazał takie środki higieny osobistej jak ręczniki materiałowe do ciała dla poszczególnych pracowników. Pozostaje do ustalenia kwestia prania takich ręczników materiałowych.
Pracodawca przy wprowadzeniu takich środków higieny osobistej jak ręczniki materiałowe do ciała powinien jednak pamiętać o wymogach higieny osobistej związanej z wykonywanymi czynnościami oraz o względach wynikających z obowiązku przestrzegania wymogów sanitarnych w takich pomieszczeniach z natryskami. W takiej sytuacji na każdego z pracowników, aby zapewnić właściwą higienę, mógłby przypadać indywidualny ręcznik materiałowy do ciała.
Krzysztof Zamajtys
Obowiązek zapewnienia pracownikom środków higieny osobistej wynika obecnie z art. 233 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. oraz z § 115 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) - dalej r.o.b.h.p.
Przytoczone powyżej przepisy nie podają szczegółowych sposobów udostępniania środków higieny osobistej. Pracodawca może dowolnie ustalać zakładowe normy przydzielania pracownikom środków higieny osobistej w aktach prawa wewnątrzzakładowego (np. w regulaminach pracy, zarządzeniach lub procedurach), albo je przydzielać kierując się jedynie rodzajem wykonywanej pracy.
Pracodawca znając warunki pracy w zakładzie powinien dostosować zarówno rodzaje, jak i ilość środków higienicznych dla pracowników na poszczególnych stanowiskach pracy.
Pracodawca aby wypełnić obowiązek nakazany w k.p. i r.o.b.h.p. może zastosować dwa rozwiązania:
1. wyposażać na bieżąco w środki higieny osobistej znajdujące się w zakładzie pracy pomieszczenia higieniczno-sanitarne, poprzez stałe zapewnianie ręczników jednorazowych lub suszarek do rąk z nawiewem ciepłego powietrza oraz pojemników dozujących płynne mydło;
2. wprowadzić zasadę indywidualnego przydziału środków higieny osobistej dla poszczególnych pracowników, zgodnie z opracowanymi zakładowymi normami przydzielania pracownikom środków higieny osobistej w aktach prawa wewnątrzzakładowego. Takie rozwiązanie jest wskazane zwłaszcza ze względu na szczególną specyfikę pracy niektórych grup pracowniczych, dla których nie można wprowadzić w życie pierwszego rozwiązania.
Pracodawca nie ma obowiązku wydawania środków higieny osobistej poszczególnym pracownikom, jeśli umożliwił im korzystanie z nich w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych, np. umywalniach i pomieszczeniach z natryskami, gdzie zostały zainstalowane dozowniki mydła, papierowe ręczniki albo suszarki do rąk.
Nie jest dopuszczalna wypłata ekwiwalentu pieniężnego za przysługujące pracownikowi środki higieny osobistej. Pracownik mogą natomiast zażądać od pracodawcy zwrotu poniesionych na ten cel wydatków, w sytuacji gdy wbrew obowiązkowi pracodawca nie zapewnił im niezbędnych środków czystości.
Reasumując, pracodawca po zasięgnięciu opinii pracowników, w sytuacji, gdy w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych nie ma zainstalowanych dozowników mydła, papierowych ręczników do rąk albo suszarek do rąk, powinien w zakładowych normach przydziału wydawanych pracownikom środków higieny osobistej (regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy, zarządzeniach lub procedurach) określić rodzaj stanowisk pracy, na których powinny być wydawane pracownikom środki higieny osobistej, rodzaj środków higieny osobistej oraz ich ilości.
Uwagi
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca w zakładowej normie przydziału wydawanych pracownikom środków higieny osobistej, dla pracowników wykonujących prace brudzące, dla których powinien być zapewniony dostęp do pomieszczenia higieniczno-sanitarnego (pomieszczenia z natryskami) wskazał takie środki higieny osobistej jak ręczniki materiałowe do ciała dla poszczególnych pracowników. Pozostaje do ustalenia kwestia prania takich ręczników materiałowych.
Pracodawca przy wprowadzeniu takich środków higieny osobistej jak ręczniki materiałowe do ciała powinien jednak pamiętać o wymogach higieny osobistej związanej z wykonywanymi czynnościami oraz o względach wynikających z obowiązku przestrzegania wymogów sanitarnych w takich pomieszczeniach z natryskami. W takiej sytuacji na każdego z pracowników, aby zapewnić właściwą higienę, mógłby przypadać indywidualny ręcznik materiałowy do ciała.
Krzysztof Zamajtys