Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę pracownikowi, u którego stwierdzono przeciwwskazania do pracy?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHPPracownik doznał zawału serca, przebywał w szpitalu i na rehabilitacji. Po powrocie lekarz medycyny pracy nie dopuścił go do pracy. Czy pracodawca może zwolnić takiego pracownika? Czy taki pracownik może starać się o rentę lub inne świadczenia?

Odpowiedź

Jeśli w wyniku badań profilaktycznych stwierdzono przeciwwskazania do pracy na określonym stanowisku, obowiązkiem pracodawcy jest niedopuszczenie pracownika do wykonywania umówionej pracy. Pracodawca może pracownikowi zaproponować inną pracę, do wykonywania której nie ma przeciwwskazań zdrowotnych lub rozwiązać stosunek pracy, najlepiej za porozumieniem stron. Jeżeli pracownik nie ma stwierdzonej niezdolności do wykonywania do pracy jako takiej, wówczas może starać się o zatrudnienie na stanowisku i w warunkach środowiska pracy, które nie będą kolidowały z jego stanem zdrowia. Ewentualne przyznanie renty jest natomiast uzależnione od stwierdzonej niezdolności do pracy oraz spełnienia przesłanek wynikających z ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) - dalej u.e.r.f.u.s.

Uzasadnienie

Pracownik powinien posiadać zarówno właściwy poziom umiejętności oraz kwalifikacji niezbędnych do wykonywania danej pracy, jak również odpowiedni stanem zdrowia. Z uwagi na fakt, iż zdrowotna zdolność pracownika do pracy nie jest dana raz na zawsze, rolą pracodawcy jest kierowanie pracowników na profilaktyczne badania lekarskie. Obowiązki z tym związane reguluje w podstawowym zakresie ustawa z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.) - dalej k.p. Przepis art. 229 k.p wyróżnia kilka kategorii badań profilaktycznych – wstępne, okresowe, kontrolne oraz końcowe. Możliwość świadczenia pracy uzależniona jest od tego, czy w wyniku badań lekarskich zostały stwierdzone przeciwwskazania do pracy. Zgodnie z art. 229 § 4 k.p, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
W przypadku opisanym w pytaniu, pracownik w wyniku długotrwałej niedyspozycji zdrowotnej został poddany badaniom kontrolnym. Przepis art. 229 § 3 k.p. stanowi, iż w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Gdy w wyniku takich badań zostanie wydane orzeczenie stwierdzające przeciwwskazania do pracy, wówczas rolą pracodawcy będzie w pierwszej kolejności niedopuszczenie pracownika do pracy. Stwierdzenie przeciwwskazań do pracy nie musi oznaczać końca kariery zawodowej pracownika. Pracownik ma wprawdzie przeciwwskazania do pracy wskazanej w treści skierowania w warunkach pracy przez pracodawcę opisanych. Pracodawca chcąc zatrzymać doświadczonego pracownika, który dodatkowo podnosił kwalifikacje na koszt pracodawcy, może zaproponować mu inne stanowisko. Wiąże się to oczywiście z ponownym skierowaniem pracownika na badania lekarskie.
Jeśli pracodawca nie ma obowiązku prawnego lub zamiaru zatrudnienia pracownika na innym stanowisku, wówczas najbardziej zasadnym posunięciem jest zakończenie współpracy. W wyroku z 12.01.1998 r., I PKN 466/97, OSNP 1998, nr 23, poz. 677, Sąd Najwyższy wskazał, że istnienie przeciwwskazań lekarskich do wykonywania pracy na określonym stanowisku jest uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę. Ponieważ wypowiedzenie umowy wiąże się z okresami wypowiedzenia, w ramach których pracownik co do zasady świadczy pracę, w omawianym przypadku najlepszym rozwiązaniem jest rozwiązanie umowy z pracownikiem za porozumieniem stron.
Odnosząc się do możliwości nabycia prawa do renty, należy wskazać, że koniecznym warunkiem do uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy jest uzyskanie orzeczenia o niezdolności do pracy. Zgodnie z art. 57 u.e.r.f.u.s., renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje gdy ubezpieczony jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy a niezdolność do pracy powstała w okresach wynikających z przepisów ustawy emerytalnej.

Sebastian Kryczka, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 15 maja 2017 r.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Serwis BHP Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów