Czy termin oddania dnia wolnego za pracę w dzień wolny od pracy, wynikający z 5-dniowego tygodnia pracy, musi być uzgodniony z pracownikiem? Czy jeżeli nie będziemy mogli uzgodnić tego terminu, bo pracownik po prostu nie chce iść na wolne, to należy mu zapłacić, czy pracodawca ustala taki termin samodzielnie, bez porozumienia z pracownikiem?
Zaznaczam, że istnieje możliwość odebrania dni wolnych, ponieważ sezon i co się z tym wiąże praca w dni wolne, kończy się w listopadzie, a okres rozliczeniowy trwa do końca stycznia.
Pracodawca ma obowiązek uzgodnić z pracownikiem termin udzielenia dnia wolnego w zamian za pracę w dzień wolny od pracy. Art. 1513 k.p. nie przewiduje alternatywy dla udzielenia dnia wolnego, co oznacza, iż nie ma podstawy do tego, aby za ten dzień wypłacić wynagrodzenie z odpowiednim dodatkiem.
Powinniście Państwo wiedzieć, iż jeżeli pracownik świadczył pracę w wolną sobotę, niezależnie od długości jej świadczenia, obowiązkiem pracodawcy jest zrekompensowanie jej przez udzielenie pracownikowi w zamian innego dnia wolnego od pracy. Jednym z obowiązków pracodawcy jest zapewnienie pracownikowi takiej organizacji pracy w danym okresie rozliczeniowym, aby średnia liczba dni pracy w tygodniu nie przekraczała 5. W przeciwieństwie do pracy w niedzielę i święta, w przypadku pracy w wolną sobotę, pracodawca nie ma możliwości wyboru formy rekompensaty. Formą rekompensaty przewidzianą jest udzielenie pracownikowi innego wolnego dnia do końca okresu rozliczeniowego (art. 1513 k.p.). Jest to forma gwarancji dla pracownika otrzymania odpowiedniej liczby wolnych dni od pracy w okresie rozliczeniowym jako realizacja zasady przeciętnego 5-dniowego tygodnia pracy. W odróżnieniu od pracy w niedzielę i święta (zamiast udzielenia pracownikowi dnia wolnego pracodawca ma prawo do zwolnienia się od tego obowiązku przez wypłatę 100% dodatku do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy - art. 15111 k.p.) pracodawca nie ma żadnej możliwości wyboru rekompensaty poza formą wskazaną w k.p.
Niezależnie od liczby przepracowanych godzin w sobotę pracownik zachowuje uprawnienie do otrzymania pełnego wolnego dnia. A zatem, jeżeli pracownik świadczył pracę w sobotę poniżej 8 godzin (np. 3 godziny), nadal jest uprawniony do wolnego dnia od pracy, czyli 8 godzin. Natomiast termin wolnego dnia pracodawca musi uzgodnić z pracownikiem. Jedynym ograniczeniem jest nakaz wyznaczenia go do końca okresu rozliczeniowego. Pracodawca nie może uchylić się od tego obowiązku, gdyż jego niedopełnienie będzie wykroczeniem. Dopuszczalną okolicznością nieudzielenia wolnego dnia jest brak możliwości wyznaczenia go przed końcem okresu rozliczeniowego (przy jednoczesnym braku winy pracodawcy w tym względzie), np. choroba pracownika. Wykroczeniem nie będzie także nieudzielenie dnia wolnego z powodu braku porozumienia pracodawcy z pracownikiem co do terminu, ponieważ ustawa wyraźnie zakazuje pracodawcy jednostronnego wyznaczenia daty.
Proszę także pamiętać, że sama możliwość powierzenia pracownikowi pracy w wolną sobotę nie zwalnia pracodawcy z obowiązku zapewnienia pracownikowi minimum 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdym tygodniu pracy (art. 133 k.p.).