Czy pracodawca ma obowiązek wykonać pomiary elektryczne nowej maszyny, która została zainstalowana w zakładzie? Jaki jest czasookres wykonywania pomiarów elektrycznych maszyn i urządzeń?
W obowiązującym stanie prawnym brak jest precyzyjnych przepisów dotyczących czasokresów badań eksploatacyjnych urządzeń elektrycznych. Żaden z niżej wymienionych aktów prawnych nie wymaga badań i pomiarów rezystancji izolacji elektrycznej i pomiarów ochrony przeciwporażeniowej dla nowej maszyny, zainstalowanej i użytkowanej w zakładzie pracy.
Wymagając wykonania okresowych badań i pomiarów, przepisy te również precyzyjnie nie określają, z jaką częstotliwością należy te badania i pomiary wykonać. Nie ulega jednak wątpliwości, że badania i pomiary należy przeprowadzić każdorazowo po wprowadzeniu zmian oraz we wszystkich przypadkach, gdy istnieje podejrzenie, że stan izolacji lub ochrony przeciwporażeniowej uległ pogorszeniu lub wystąpiły uszkodzenia. Jeśli przyjąć postanowienia ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) to badania i pomiary należy przeprowadzać co pięć lat, ale postanowienia ustawy dotyczą bardziej obiektów budowlanych niż eksploatowanych w nich maszyn.
W instrukcjach dostarczonych wraz z maszyną, producent powinien określić zasady bezpiecznego montażu i eksploatacji maszyny, w tym wymagane badania i pomiary, a także podać informacje o serwisie, który może takie badania i pomiary wykonać (serwis producenta, upoważnionego przedstawiciela, własny pracodawcy), w zależności od posiadanej maszyny oraz zakresu prac serwisowych. W deklaracji zgodności WE producent powinien zagwarantować, że maszyna spełnia wszystkie odpowiednie przepisy dyrektywy 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn, zmieniającej dyrektywę 95/16/WE (Dz. Urz. UE L 157 z 09.06.2006, str. 24), oraz podobne oświadczenie o zgodności z innymi dyrektywami lub innymi przepisami, które maszyna spełnia, jeżeli ma to zastosowanie.
Podstawowe akty prawne, które w większym lub mniejszym stopniu odnoszą się do projektowania, budowy, wprowadzenia do użytkowania oraz użytkowania maszyn, to: ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228) – dalej r.z.w.d.m., w zakresie wymagań dla maszyn; rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) w zakresie bezpieczeństwa użytkowania maszyn. To ostatnie rozporządzenie, w rozdziale trzecim, zobowiązuje pracodawcę do stosowania się do zaleceń zawartych w instrukcjach producenta, dołączonych do dokumentacji technicznej maszyny. Zgodnie z r.z.w.d.m. instrukcje powinny być dostarczone użytkownikowi wraz z maszyną.
Zgodnie z § 8 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. Nr 80, poz. 912), urządzenia i instalacje energetyczne powinny być eksploatowane tylko przez upoważnionych pracowników z zachowaniem postanowień określonych w instrukcjach eksploatacji. W instrukcji takiej pracodawca powinien również określić częstotliwość wykonywania okresowych pomiarów elektrycznych dla poszczególnych urządzeń technicznych biorąc pod uwagę m.in. warunki środowiskowe, w których pracują.
Kazimierz Kościukiewicz
W obowiązującym stanie prawnym brak jest precyzyjnych przepisów dotyczących czasokresów badań eksploatacyjnych urządzeń elektrycznych. Żaden z niżej wymienionych aktów prawnych nie wymaga badań i pomiarów rezystancji izolacji elektrycznej i pomiarów ochrony przeciwporażeniowej dla nowej maszyny, zainstalowanej i użytkowanej w zakładzie pracy.
Wymagając wykonania okresowych badań i pomiarów, przepisy te również precyzyjnie nie określają, z jaką częstotliwością należy te badania i pomiary wykonać. Nie ulega jednak wątpliwości, że badania i pomiary należy przeprowadzić każdorazowo po wprowadzeniu zmian oraz we wszystkich przypadkach, gdy istnieje podejrzenie, że stan izolacji lub ochrony przeciwporażeniowej uległ pogorszeniu lub wystąpiły uszkodzenia. Jeśli przyjąć postanowienia ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) to badania i pomiary należy przeprowadzać co pięć lat, ale postanowienia ustawy dotyczą bardziej obiektów budowlanych niż eksploatowanych w nich maszyn.
W instrukcjach dostarczonych wraz z maszyną, producent powinien określić zasady bezpiecznego montażu i eksploatacji maszyny, w tym wymagane badania i pomiary, a także podać informacje o serwisie, który może takie badania i pomiary wykonać (serwis producenta, upoważnionego przedstawiciela, własny pracodawcy), w zależności od posiadanej maszyny oraz zakresu prac serwisowych. W deklaracji zgodności WE producent powinien zagwarantować, że maszyna spełnia wszystkie odpowiednie przepisy dyrektywy 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn, zmieniającej dyrektywę 95/16/WE (Dz. Urz. UE L 157 z 09.06.2006, str. 24), oraz podobne oświadczenie o zgodności z innymi dyrektywami lub innymi przepisami, które maszyna spełnia, jeżeli ma to zastosowanie.
Podstawowe akty prawne, które w większym lub mniejszym stopniu odnoszą się do projektowania, budowy, wprowadzenia do użytkowania oraz użytkowania maszyn, to: ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228) – dalej r.z.w.d.m., w zakresie wymagań dla maszyn; rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) w zakresie bezpieczeństwa użytkowania maszyn. To ostatnie rozporządzenie, w rozdziale trzecim, zobowiązuje pracodawcę do stosowania się do zaleceń zawartych w instrukcjach producenta, dołączonych do dokumentacji technicznej maszyny. Zgodnie z r.z.w.d.m. instrukcje powinny być dostarczone użytkownikowi wraz z maszyną.
Zgodnie z § 8 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. Nr 80, poz. 912), urządzenia i instalacje energetyczne powinny być eksploatowane tylko przez upoważnionych pracowników z zachowaniem postanowień określonych w instrukcjach eksploatacji. W instrukcji takiej pracodawca powinien również określić częstotliwość wykonywania okresowych pomiarów elektrycznych dla poszczególnych urządzeń technicznych biorąc pod uwagę m.in. warunki środowiskowe, w których pracują.
Kazimierz Kościukiewicz