Czy pracodawca ma obowiązek dokonywania na rzecz banku potrąceń z wynagrodzenia pracownika, jeśli wyrazi on na to zgodę?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń SpołecznychJaką kwotę należy potrącić z wynagrodzenia oraz w jakiej kolejności należy dokonywać zaspokojenia na rzecz ZFŚS, PZU i firmy pożyczkowej, która posiada dyspozycje pracownika do dokonywania potrąceń na jej rzecz przez pracodawcę?

Odpowiedź:

Pracodawca nie ma obowiązku dokonywania na rzecz banku potrąceń z wynagrodzenia pracownika, nawet gdy wyrazi on na to zgodę.

Uzasadnienie:

Pracodawcy niejednokrotnie otrzymują pisma z instytucji finansowej (banku lub innej firmy udzielającej kredytów) z wnioskiem o potrącanie rat kredytu z wynagrodzenia pracownika będącego ich dłużnikiem. Jako podstawę do przekazywania określonych kwot bezpośrednio na konto kredytodawcy wskazana jest zgoda zatrudnionego udzielona w umowie kredytowej. Należy zatem podkreślić, że pracodawca nie ma prawnego obowiązku dokonywania potrąceń należności innych niż wymienione w art. 87 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. I tak, z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
1. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
2. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie innych należności niż świadczenia alimentacyjne,
3. zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
4. kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.
Ponadto, zgodnie z art. 87 § 7 k.p., z wynagrodzenia za pracę odlicza się w pełnej wysokości kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Z kolei art. 91 § 1 k.p. stanowi, że inne należności mogą być potrącane z poborów zatrudnionego tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.
Nawiązując do pytania, pracodawcy sektora finansów publicznych nie mogą (z uwagi na koszty operacji bankowych) dokonywać z wynagrodzenia pracownika potrąceń na rzecz osób trzecich, nawet wtedy gdy zatrudniony wyrazi na to zgodę. Firmy sektora prywatnego mają w tym względzie większą dowolność, jednak – w opinii Autorki –  nie powinny honorować tego typu wątpliwej prawnie dyspozycji złożonej przez pracownika w banku, czy innej firmie pożyczkowej. Nadto nie ma powodu, dla którego pracodawca miałby występować w roli pośrednika finansowego pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem. Pracodawca nie jest w żaden sposób związany dyspozycją złożoną przez podwładnego w firmie pożyczkowej i nie jest zobowiązany do dokonywania potrąceń na jej podstawie. W związku z tym nie grożą mu żadne sankcje.
Reasumując, należy potrącać ratę pożyczki udzielonej zatrudnionemu z ZFŚS oraz składkę ubezpieczenia grupowego PZU na takich samych zasadach jak dotychczas. Pracownik – skoro „potwierdził, że takich potrąceń należy dokonywać” – może spłacać należne raty wierzycielowi. Dopóki do pracodawcy nie wpłynie zajęcie komornicze, nie ma on obowiązku dokonywania żadnych potrąceń na rzecz firmy kredytowej.

Magdalena Skalska, autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

Data udzielenia odpowiedzi: 29 lipca 2015 r.