Czy pomiary stężenia włókien azbestu należy przeprowadzać, gdy elementy azbestowe znajdują się wewnątrz urządzenia i są odpowiednio zaizolowane?

Czy wyniki pomiarów stężenia pyłów zawierających azbest należy odnieść do 8-godzinnego narażenia pracownika i wartości NDS czy też należy stosować inne normy wynikające np. z przepisów prawa ochrony środowiska? Czy pomiary stężenia włókien azbestu należy przeprowadzać także wówczas, gdy elementy azbestowe znajdują się wewnątrz urządzenia i są w pełni zaizolowane warstwami niezawierającymi azbestu?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Istnieją dwa rodzaje pomiarów azbestu: wewnątrz budynku lub pomieszczenia oraz na stanowisku pracy.
W przypadku pomiarów, które są przeprowadzane na stanowiskach pracy, najwyższe dopuszczalne stężenia odnoszące się do 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy narażonego pracownika (pracowników) określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z późn. zm.) - dalej r.n.d.s.
W polskich przepisach nie określono natomiast dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń powietrza wewnętrznego budynków ani też pomieszczeń przeznaczonych do stałego pobytu ludzi. Oceniając wyniki pomiarów stężenia azbestu wewnątrz budynków i/lub pomieszczeń, za najwyższą akceptowalną wartość stanu higienicznego powietrza eksperci (m.in. z Instytutu Techniki Budowlanej) przyjmują 1000 włókien/m3.
Z obowiązku przeprowadzenia badań nie zwalnia przedsiębiorcy (pracodawcy) fakt, że elementy azbestowe znajdują się wewnątrz urządzenia i są w pełni zaizolowane warstwami niezawierającymi azbestu. Do czasu wykonania pomiarów nigdy nie ma pewności czy warstwy te nie uległy rozszczelnieniu, a pyły azbestu nie stwarzają zagrożenia dla zdrowia osób przebywających w pomieszczeniu.
W myśl § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania wyrobów zawierających azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane wyroby zawierające azbest (Dz. U. z 2011 r. Nr 8, poz. 31) – dalej r.w.z.a., dla każdego pomieszczenia, w którym znajdują się instalacje lub urządzenia zawierające azbest, sporządza się coroczny plan kontroli jakości powietrza obejmujący pomiary stężenia pyłów zawierających azbest. To na przedsiębiorcy (pracodawcy) spoczywa ciężar określenia, ile razy w roku przeprowadzi powyższe badania i pomiary. Nie ma znaczenia fakt, że elementy azbestowe znajdują się wewnątrz urządzenia i są w pełni zaizolowane warstwami niezawierającymi azbestu, gdyż do czasu wykonania pomiarów nigdy nie ma pewności, czy warstwy te nie uległy rozszczelnieniu.
W przypadku przekroczenia najwyższego dopuszczalnego stężenia pyłów zawierających azbest w środowisku pracy, określonego w r.n.d.s., stwierdzonego w wyniku realizacji corocznego planu kontroli jakości powietrza, należy niezwłocznie podjąć działania zmierzające do ograniczenia stężenia pyłów zawierających azbest do wartości poniżej wartości dopuszczalnej. Zgodnie z § 4 ust. 3 r.w.z.a. niedopuszczalne jest dalsze wykorzystanie instalacji lub urządzenia zawierającego azbest oraz pomieszczenia, jeżeli działania podjęte do jego oczyszczenia z azbestu nie przyniosły oczekiwanych rezultatów!
Niezależnie od wyników pomiaru przedsiębiorca (pracodawca) jest obowiązany, zgodnie z § 8 ust. 1 r.w.z.a. zapewnić trwałe oznakowanie zgodne ze wzorem określonym w załączniku nr 1 do r.w.z.a. W przypadku braku możliwości trwałego umieszczenia oznakowania na instalacji lub urządzeniu zawierającym azbest oznakowanie umieszcza się w widocznym miejscu w każdym pomieszczeniu, w którym taka instalacja lub urządzenie się znajdują, dodając ostrzeżenie "Pomieszczenie zawiera azbest".
Niezależnie od powyższego należy pamiętać, że zgodnie z § 3 r.w.z.a., instalacje lub urządzenia zawierające azbest muszą zostać oczyszczone poprzez usunięcie wyrobów zawierających azbest lub ich wymianę na bezazbestowe w sposób niestwarzający zagrożenia dla środowiska i zdrowia ludzi w terminie do dnia 31 grudnia 2032 r.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.