Pracownik zachorował. Okres 182 dni upłynął 20 listopada 2009 r. Międzyczasie pracownik złożył wniosek o świadczenie rehabilitacyjne. Dostał wezwanie do ZUS na dzień 30 listopada 2009 r., a następnie ZUS skierował go na kolejne badania specjalistyczne na dzień 10 grudnia 2009 r. W tym dniu 10 grudnia lekarz orzecznik ZUS ustalił zdolność do pracy i odmówił przyznania świadczenia rehabilitacyjnego. W tej sytuacji od 20 listopada do 10 grudnia pracownik nie świadczył pracy.
Jak należy traktować ten okres nieobecności w pracy?
Czy jest to okres, za który pracownik ma prawo do wynagrodzenia, jeśli tak, to na jakiej podstawie?
Czy po przedstawieniu nam zaświadczenia lekarza orzecznika ZUS o zdolności do pracy mamy obowiązek dopuścić pracownika do pracy na poprzednio zajmowanym stanowisku?
Czy też powinniśmy skierować go na badania kontrolne do lekarza medycyny pracy?
Jeśli do końca grudnia pracownik nie przedstawi zaświadczenia lekarza medycyny pracy o zdolności, to czy możemy rozwiązać umowę (ma na czas nieokreślony) jeśli tak, to w jakim trybie?
Pracodawca powinien skierować pracownika na badania kontrolne.
Stosownie do art. 229 § 2 zdanie 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega oprócz wstępnych i okresowych także kontrolnym badaniom lekarskim, których celem jest ustalenie zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Zgodnie zaś z art. 229 § 4 k.p. pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
Należy jednak również wskazać na treść art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.) - dalej u.ś.p. Przepis ten określa zasady kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich. Kontrolę tą wykonują lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Przepis ten stanowi także, że jeśli po analizie dokumentacji medycznej i po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego lekarz orzecznik ZUS określi wcześniejszą datę ustania niezdolności do pracy niż orzeczona w zaświadczeniu lekarskim, za okres od tej daty zaświadczenie lekarskie traci ważność. W takim przypadku, lekarz orzecznik ZUS wystawia zaświadczenie, które jest traktowane na równi z zaświadczeniem stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, wydanym w myśl cytowanego wyżej art. 229 § 4 k.p. Zaświadczenie lekarz orzecznik ZUS wręcza w dniu badania ubezpieczonemu, informując go równocześnie o konieczności doręczenia zaświadczenia pracodawcy.
Jeżeli badanie orzecznika ZUS odbyłoby się w ramach ww. kontroli zasadne byłoby zastosowanie art. 59 ust. 7 u.ś.p. Jeżeli zaś lekarz orzecznik wydał orzeczenie o odmowie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego w trybie art. 18 u.ś.p. to art. 59 ust. 7 u.ś.p. nie znajdzie zastosowania i pracodawca powinien moim zdaniem skierować pracownika do lekarza medycyny pracy w myśl art. 229 § 2 k.p.
Za okres oczekiwania na decyzję w sprawie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego wynagrodzenie pracownikowi nie przysługuje zgodnie z art. 80 k.p., który przyznaje pracownikowi wynagrodzenie jedynie za pracę wykonaną.
W zakresie zakończenia stosunku pracy we wskazanym wypadku należy stwierdzić, iż stosownie do art. 53 § 1 pkt 1 k.p. pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
a) dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową.
Pamiętać jednak należy, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności. Warto również wskazać na tezę wyroku SN z dnia 21 czerwca 2005 r., II PK 319/04, OSNP 2006, nr 3-4, poz. 49, w której to stwierdzono, że "pracownik stawiający się do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności (art. 53 § 3 k.p.) nie ma obowiązku dostarczenia orzeczenia lekarskiego o zdolności do pracy, o którym mowa w art. 229 § 2 k.p. Jeżeli pracownik stawi się do pracy i zgłosi gotowość jej wykonywania, obowiązek skierowania go na kontrolne badania lekarskie spoczywa na pracodawcy (§ 4 ust. 1 w związku z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, Dz. U. Nr 69, poz. 332, z późn. zm.)."
Kamil Szymański
Jak należy traktować ten okres nieobecności w pracy?
Czy jest to okres, za który pracownik ma prawo do wynagrodzenia, jeśli tak, to na jakiej podstawie?
Czy po przedstawieniu nam zaświadczenia lekarza orzecznika ZUS o zdolności do pracy mamy obowiązek dopuścić pracownika do pracy na poprzednio zajmowanym stanowisku?
Czy też powinniśmy skierować go na badania kontrolne do lekarza medycyny pracy?
Jeśli do końca grudnia pracownik nie przedstawi zaświadczenia lekarza medycyny pracy o zdolności, to czy możemy rozwiązać umowę (ma na czas nieokreślony) jeśli tak, to w jakim trybie?
Pracodawca powinien skierować pracownika na badania kontrolne.
Stosownie do art. 229 § 2 zdanie 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega oprócz wstępnych i okresowych także kontrolnym badaniom lekarskim, których celem jest ustalenie zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Zgodnie zaś z art. 229 § 4 k.p. pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
Należy jednak również wskazać na treść art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.) - dalej u.ś.p. Przepis ten określa zasady kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich. Kontrolę tą wykonują lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Przepis ten stanowi także, że jeśli po analizie dokumentacji medycznej i po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego lekarz orzecznik ZUS określi wcześniejszą datę ustania niezdolności do pracy niż orzeczona w zaświadczeniu lekarskim, za okres od tej daty zaświadczenie lekarskie traci ważność. W takim przypadku, lekarz orzecznik ZUS wystawia zaświadczenie, które jest traktowane na równi z zaświadczeniem stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, wydanym w myśl cytowanego wyżej art. 229 § 4 k.p. Zaświadczenie lekarz orzecznik ZUS wręcza w dniu badania ubezpieczonemu, informując go równocześnie o konieczności doręczenia zaświadczenia pracodawcy.
Jeżeli badanie orzecznika ZUS odbyłoby się w ramach ww. kontroli zasadne byłoby zastosowanie art. 59 ust. 7 u.ś.p. Jeżeli zaś lekarz orzecznik wydał orzeczenie o odmowie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego w trybie art. 18 u.ś.p. to art. 59 ust. 7 u.ś.p. nie znajdzie zastosowania i pracodawca powinien moim zdaniem skierować pracownika do lekarza medycyny pracy w myśl art. 229 § 2 k.p.
Za okres oczekiwania na decyzję w sprawie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego wynagrodzenie pracownikowi nie przysługuje zgodnie z art. 80 k.p., który przyznaje pracownikowi wynagrodzenie jedynie za pracę wykonaną.
W zakresie zakończenia stosunku pracy we wskazanym wypadku należy stwierdzić, iż stosownie do art. 53 § 1 pkt 1 k.p. pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
a) dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową.
Pamiętać jednak należy, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności. Warto również wskazać na tezę wyroku SN z dnia 21 czerwca 2005 r., II PK 319/04, OSNP 2006, nr 3-4, poz. 49, w której to stwierdzono, że "pracownik stawiający się do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności (art. 53 § 3 k.p.) nie ma obowiązku dostarczenia orzeczenia lekarskiego o zdolności do pracy, o którym mowa w art. 229 § 2 k.p. Jeżeli pracownik stawi się do pracy i zgłosi gotowość jej wykonywania, obowiązek skierowania go na kontrolne badania lekarskie spoczywa na pracodawcy (§ 4 ust. 1 w związku z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, Dz. U. Nr 69, poz. 332, z późn. zm.)."
Kamil Szymański