Stażyści zatrudniani na podstawie umowy o pracę korzystają z wszystkich uprawnień pracowniczych.
Stażyści skierowani przez urząd pracy (starostę) podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, przysługuje im też zasiłek chorobowy. Nie są jednak pracownikami i nie przysługuje im urlop ani wynagrodzenie za pracę - w zamian za to otrzymują dni wolne od pracy i stypendium określone w przepisach o promocji zatrudnienia.
Staż w ramach programu Kapitał Ludzki
Program Operacyjny Kapitał Ludzki jest jednym z programów realizowanych dzięki funduszom Unii Europejskiej. Kwestia zatrudniania stażystów nie dotyczy natomiast źródła finansowania czy podstawy programowej, z jaką jest związana. Zatrudnianie stażystów może odbywać się na różnych zasadach - w przypadku pracodawców zatrudniających pracowników "na staż" w sposób bezpośredni (np. w drodze zwykłej rekrutacji) odbywa się to na zasadach ogólnych określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. Temu służy m.in. instytucja umowy o pracę na okres próbny, o której mowa w art. 25 § 2 k.p. Pracownicy zatrudnieni na okres próbny mają zasadniczo takie same uprawnienia i obowiązki jak inni zatrudnieni na podstawie stosunku pracy.
W przypadku natomiast niektórych kategorii bezrobotnych wskazanych w art. 49 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) - dalej u.p.z. tj. bezrobotnych:
- w wieku do 25 roku życia,
- długotrwale,
- po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego,
- kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka,
- w wieku powyżej 50 roku życia,
- bez kwalifikacji zawodowych, doświadczenia zawodowego lub wykształcenia średniego,
- samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia,
- którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia,
- niepełnosprawnych,
starosta może skierować wymienione powyżej osoby na staż do pracodawcy (osoby fizycznej, przedsiębiorcy) albo do gospodarstwa osoby prowadzącej działalność rolniczą.
Staż ten trwa zasadniczo 6 miesięcy, a w przypadku "młodych bezrobotnych" tj. osób mających mniej niż 25 lat lub absolwentów szkół wyższych mających mniej niż 27 lat staż ten może trwać dłużej - do 12 miesięcy.
Stażyści nie są zatrudnieni na podstawie umów o pracę - wykonują określone prace u pracodawcy na podstawie skierowania od starosty. Nie mają więc uprawnień pracowniczych w tym prawa do urlopu.
Nie mają też prawa do wynagrodzenia za pracę - gdyż to starosta (zazwyczaj za pośrednictwem właściwego powiatowego powiatowego urzędu pracy - pup) wypłaca stażystom stypendium za okres stażu, w kwocie wskazanej w art. 53 ust. 6 u.p.z. (obecnie jest to 120% kwoty zasiłku dla bezrobotnych).
Na wniosek bezrobotnego odbywającego staż pracodawca jest obowiązany do udzielenia dni wolnych w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu. Za dni wolne przysługuje stypendium. Za ostatni miesiąc odbywania stażu pracodawca jest obowiązany udzielić dni wolnych przed upływem terminu zakończenia stażu (art. 53 ust. 7a u.p.z.).
W przypadku ewentualnego zwolnienia lekarskiego, stażystom skierowanym przez starostę