Czy odbierając wykonany na indywidualne zamówienie, podest do obsługi na wysokości cystern samochodowych należy żądać od producenta nadania mu znaku CE lub wystarczy deklaracja zgodności wyrobu wg normy EN-280-2009 lub też wystarczy deklaracja zgodności na poszczególne zastosowane podzespoły?
Definicja maszyny jest podana w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228) - dalej r.z.w.m.
Maszyna to:
a) zespół wyposażony lub który można wyposażyć w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie,
b) zespół, o którym mowa w lit. a, bez elementów przeznaczonych do jego podłączenia w miejscu pracy lub do podłączenia do źródeł energii i napędu,
c) zespół, o którym mowa w lit. a i b, gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania jedynie po zamontowaniu na środkach transportu lub zainstalowaniu w budynku lub na konstrukcji,
d) zespoły maszyn, o których mowa w lit. a-c, lub maszyny nieukończone, które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość,
e) zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, połączonych w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły mięśni ludzkich;
W takim przypadku dokumentacja producenta (projektanta) powinna zawierać Instrukcje zgodnie z § 59 ust. 1 r.z.w.m.
Instrukcja producenta powinna zawierać:
1) nazwę i pełny adres producenta i jego upoważnionego przedstawiciela;
2) określenie maszyny, które zostało umieszczone na samej maszynie, z wyjątkiem numeru seryjnego;
3) deklarację zgodności WE lub dokument przedstawiający treść deklaracji zgodności WE, wskazujący szczegółowe dane dotyczące maszyny, niekoniecznie zawierający numer seryjny i podpis;
4) ogólny opis maszyny;
5) rysunki, schematy, opisy i objaśnienia niezbędne do użytkowania, konserwacji i naprawy maszyny oraz sprawdzenia prawidłowości jej działania;
6) opis stanowiska lub stanowisk pracy, które mogą zajmować operatorzy;
7) opis zastosowania maszyny zgodnego z przeznaczeniem;
8) ostrzeżenia dotyczące niedozwolonych sposobów użytkowania maszyn, które, jak to wynika z doświadczenia, mogą mieć miejsce;
9) instrukcje montażu, instalowania i łączenia, zawierające rysunki, schematy i sposoby mocowania oraz określenie podwozia lub instalacji, na jakich maszyna powinna być zamontowana;
10) dotyczące instalacji i montażu, mające na celu zmniejszenie hałasu lub drgań;
11) dotyczące oddania do użytku i eksploatacji maszyny oraz, jeżeli jest to niezbędne, instrukcje dotyczące szkolenia operatorów;
12) informacje dotyczące ryzyka istniejącego mimo zastosowania konstrukcji bezpiecznej samej w sobie, środków zabezpieczających i dodatkowych środków ochronnych;
13) dotyczące środków ochronnych, jakie musi zastosować użytkownik we właściwych przypadkach, łącznie z dostarczeniem środków ochrony indywidualnej;
14) podstawowe parametry narzędzi, które można stosować w maszynie;
15) warunki, w jakich maszyna spełnia wymagania stateczności podczas użytkowania, transportu, montażu, demontażu, postoju, badań czy przewidywalnych awarii;
16) określające bezpieczne warunki transportu, przenoszenia i przechowywania, z podaniem masy maszyny i jej poszczególnych części, jeżeli istnieje konieczność osobnego transportu;
17) sposób postępowania w razie wypadku lub awarii; jeżeli w maszynie zastosowano funkcję blokowania, to należy podać sposób przeprowadzenia bezpiecznego odblokowania urządzenia;
18) opis czynności regulacyjnych i konserwacyjnych, jakie powinien wykonywać użytkownik, oraz zapobiegawcze środki konserwacji;
19) instrukcje umożliwiające bezpieczne przeprowadzenie regulacji i konserwacji, w tym środki ochronne, jakie należy podjąć w trakcie tych czynności;
20) specyfikacje części zamiennych, jakie mają zostać użyte, jeżeli mają one wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo operatorów;
21) parametry dotyczące emisji hałasu:
a) poziom ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy skorygowanego charakterystyką A, jeżeli przekracza on 70 dB(A); natomiast jeżeli poziom ten nie przekracza 70 dB(A), to powinno być to wyraźnie zaznaczone w instrukcji,
b) szczytową chwilową wartość ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy skorygowaną charakterystyką C, jeżeli przekracza ona 63 Pa (130 dB w stosunku do 20 µPa),
c) poziom mocy akustycznej maszyny skorygowany charakterystyką A, jeżeli poziom emitowanego ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy skorygowany charakterystyką A przekracza 80 dB(A).
Producent może mieć pewien wpływ na rodzaj procedury oceny wyrobu. Wybór sposobu dokonania oceny zgodności uzależniony jest od odpowiedzi na pytanie czy maszyna lub element bezpieczeństwa znajduje się w wykazie maszyn i elementów bezpieczeństwa dla których wymagany jest udział jednostki notyfikowanej w trakcie przeprowadzania procedury oceny zgodności.
Jeżeli maszyna lub element bezpieczeństwa nie jest ujęty w wykazie (załącznik do wyżej cytowanego rozporządzenia) – producent dokonuje oceny wyrobu, zabezpiecza jego dokumentację i wystawia deklarację zgodności.
Jeżeli maszyna lub element bezpieczeństwa jest ujęty w wykazie – producent powinien ustalić czy maszyna lub element bezpieczeństwa w pełni spełniają wymagania norm zharmonizowanych. Jeżeli spełniają, producent przekazuje dokumentacje do jednostki notyfikowanej, która może ją przechowywać lub sprawdzić (wybór producenta), może też zlecić jednostce notyfikowanej badanie i ocenę wyrobu.
Jeżeli istnieją wątpliwości w sprawie spełnienia wymagań norm zharmonizowanych, jednostka notyfikowana wykonuje ocenę wyrobu po złożeniu przez producenta stosownego wniosku.
Procedury oceny zgodności przewidują badanie maszyny i elementu, ujętych w wykazie przez tzw. stronę trzecią, czyli niezależną od producenta jednostkę badawczą.
Jeżeli maszyna lub element bezpieczeństwa poddany badaniu spełnia zasadnicze wymagania, jednostka notyfikowana wydaje wnioskodawcy certyfikat zgodności i powiadamia producenta.
Roman Majer
Definicja maszyny jest podana w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228) - dalej r.z.w.m.
Maszyna to:
a) zespół wyposażony lub który można wyposażyć w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie,
b) zespół, o którym mowa w lit. a, bez elementów przeznaczonych do jego podłączenia w miejscu pracy lub do podłączenia do źródeł energii i napędu,
c) zespół, o którym mowa w lit. a i b, gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania jedynie po zamontowaniu na środkach transportu lub zainstalowaniu w budynku lub na konstrukcji,
d) zespoły maszyn, o których mowa w lit. a-c, lub maszyny nieukończone, które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość,
e) zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, połączonych w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły mięśni ludzkich;
W takim przypadku dokumentacja producenta (projektanta) powinna zawierać Instrukcje zgodnie z § 59 ust. 1 r.z.w.m.
Instrukcja producenta powinna zawierać:
1) nazwę i pełny adres producenta i jego upoważnionego przedstawiciela;
2) określenie maszyny, które zostało umieszczone na samej maszynie, z wyjątkiem numeru seryjnego;
3) deklarację zgodności WE lub dokument przedstawiający treść deklaracji zgodności WE, wskazujący szczegółowe dane dotyczące maszyny, niekoniecznie zawierający numer seryjny i podpis;
4) ogólny opis maszyny;
5) rysunki, schematy, opisy i objaśnienia niezbędne do użytkowania, konserwacji i naprawy maszyny oraz sprawdzenia prawidłowości jej działania;
6) opis stanowiska lub stanowisk pracy, które mogą zajmować operatorzy;
7) opis zastosowania maszyny zgodnego z przeznaczeniem;
8) ostrzeżenia dotyczące niedozwolonych sposobów użytkowania maszyn, które, jak to wynika z doświadczenia, mogą mieć miejsce;
9) instrukcje montażu, instalowania i łączenia, zawierające rysunki, schematy i sposoby mocowania oraz określenie podwozia lub instalacji, na jakich maszyna powinna być zamontowana;
10) dotyczące instalacji i montażu, mające na celu zmniejszenie hałasu lub drgań;
11) dotyczące oddania do użytku i eksploatacji maszyny oraz, jeżeli jest to niezbędne, instrukcje dotyczące szkolenia operatorów;
12) informacje dotyczące ryzyka istniejącego mimo zastosowania konstrukcji bezpiecznej samej w sobie, środków zabezpieczających i dodatkowych środków ochronnych;
13) dotyczące środków ochronnych, jakie musi zastosować użytkownik we właściwych przypadkach, łącznie z dostarczeniem środków ochrony indywidualnej;
14) podstawowe parametry narzędzi, które można stosować w maszynie;
15) warunki, w jakich maszyna spełnia wymagania stateczności podczas użytkowania, transportu, montażu, demontażu, postoju, badań czy przewidywalnych awarii;
16) określające bezpieczne warunki transportu, przenoszenia i przechowywania, z podaniem masy maszyny i jej poszczególnych części, jeżeli istnieje konieczność osobnego transportu;
17) sposób postępowania w razie wypadku lub awarii; jeżeli w maszynie zastosowano funkcję blokowania, to należy podać sposób przeprowadzenia bezpiecznego odblokowania urządzenia;
18) opis czynności regulacyjnych i konserwacyjnych, jakie powinien wykonywać użytkownik, oraz zapobiegawcze środki konserwacji;
19) instrukcje umożliwiające bezpieczne przeprowadzenie regulacji i konserwacji, w tym środki ochronne, jakie należy podjąć w trakcie tych czynności;
20) specyfikacje części zamiennych, jakie mają zostać użyte, jeżeli mają one wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo operatorów;
21) parametry dotyczące emisji hałasu:
a) poziom ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy skorygowanego charakterystyką A, jeżeli przekracza on 70 dB(A); natomiast jeżeli poziom ten nie przekracza 70 dB(A), to powinno być to wyraźnie zaznaczone w instrukcji,
b) szczytową chwilową wartość ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy skorygowaną charakterystyką C, jeżeli przekracza ona 63 Pa (130 dB w stosunku do 20 µPa),
c) poziom mocy akustycznej maszyny skorygowany charakterystyką A, jeżeli poziom emitowanego ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy skorygowany charakterystyką A przekracza 80 dB(A).
Producent może mieć pewien wpływ na rodzaj procedury oceny wyrobu. Wybór sposobu dokonania oceny zgodności uzależniony jest od odpowiedzi na pytanie czy maszyna lub element bezpieczeństwa znajduje się w wykazie maszyn i elementów bezpieczeństwa dla których wymagany jest udział jednostki notyfikowanej w trakcie przeprowadzania procedury oceny zgodności.
Jeżeli maszyna lub element bezpieczeństwa nie jest ujęty w wykazie (załącznik do wyżej cytowanego rozporządzenia) – producent dokonuje oceny wyrobu, zabezpiecza jego dokumentację i wystawia deklarację zgodności.
Jeżeli maszyna lub element bezpieczeństwa jest ujęty w wykazie – producent powinien ustalić czy maszyna lub element bezpieczeństwa w pełni spełniają wymagania norm zharmonizowanych. Jeżeli spełniają, producent przekazuje dokumentacje do jednostki notyfikowanej, która może ją przechowywać lub sprawdzić (wybór producenta), może też zlecić jednostce notyfikowanej badanie i ocenę wyrobu.
Jeżeli istnieją wątpliwości w sprawie spełnienia wymagań norm zharmonizowanych, jednostka notyfikowana wykonuje ocenę wyrobu po złożeniu przez producenta stosownego wniosku.
Procedury oceny zgodności przewidują badanie maszyny i elementu, ujętych w wykazie przez tzw. stronę trzecią, czyli niezależną od producenta jednostkę badawczą.
Jeżeli maszyna lub element bezpieczeństwa poddany badaniu spełnia zasadnicze wymagania, jednostka notyfikowana wydaje wnioskodawcy certyfikat zgodności i powiadamia producenta.
Roman Majer