Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.
Aktualnie nie ma aktów prawnych ani norm, które określałyby zakres kompetencji jednostek czy osób wykonujących pomiary oświetlenia.
Oświetlenie jest zaliczane do czynników uciążliwych w środowisku pracy, wobec czego nie stosuje się do pomiarów tego czynnika zapisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73. poz. 645 z późn. zm.), które wyraźnie określa, jakie jednostki takie pomiary mogą wykonywać.
Brak przepisów odnośnie konieczności posiadania potwierdzonych kompetencji przez jednostki czy osoby wykonujące pomiary oświetlenia nie oznacza jednak, że o takie kompetencje nie można się starać. Potwierdzeniem takich kompetencji może być uzyskanie akredytacji laboratorium w zakresie pomiarów oświetlenia i/lub certyfikatu kompetencji specjalisty ds. pomiarów parametrów oświetlenia, które wydaje Polskie Centrum Akredytacji (PCA).
Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem firma, która sama zakupi luksomierz, z wzorcowaniem, będzie mogła sama dokonywać pomiarów oświetlenia, wymagana jest do tego jednak niezbędna wiedza, na dzień dzisiejszy nie są wymagane specjalne uprawnienia.
Do pomiaru natężenia światła używamy luksomierza, który został zatwierdzony przez Główny Urząd Miar. Składa się on z dwóch zasadniczych elementów: głowicy pomiarowej – wyposażonej w fotoogniwo oraz miernika prądu fotoelektrycznego ze wzmacniaczem.
Pomiar natężenia oświetlenia należy do najprostszych i najczęściej przeprowadzanych pomiarów w technice świetlnej. Przeprowadza się go w terenie – na zewnątrz budynków (np. ulicy) oraz wewnątrz budynków (np. hali produkcyjnej).
Dokładność pomiarów natężenia oświetlenia wymaga przestrzegania kilku zasad:
a) przed przystąpieniem do pomiarów, należy oświetlić przez kilka minut światłoczułą powierzchnię głowicy luksomierza światłem o natężeniu panującym podczas pomiarów; ogniwo fotoelektryczne bezpośrednio wystawione na działanie światła, w ciągu kilku pierwszych minut wykazuje kilku – kilkunastu procentowy spadek prądu fotoelektrycznego;
b) podczas pomiarów, nie należy zasłaniać powierzchni światłoczułej przed światłem pochodzącym bezpośrednio od źródeł światła jak i światłem odbitym od ścian, sufitu; wskazane jest aby ubiór obserwatora (osoby wykonującej pomiary) był ciemny;
c) w czasie wykonywania pomiarów, należy uwzględnić temperaturę otoczenia, co jest szczególnie istotne przy pomiarach na otwartej przestrzeni w okresie zimy; w danych technicznych luksomierza producent podaje zakres temperaturowy pracy przyrządu, który najczęściej zawiera się w przedziale 0-40 stopni C; pomiary dokonywane w tych warunkach nie powinny wpływać w istotny sposób na zmianę dokładności wskazań;
d) należy okresowo (np. co 2 lata) sprawdzać prawidłowość wskazań luksomierza; z biegiem czasu bowiem (na skutek starzenia) prąd fotoelektryczny głowicy pomiarowej może ulegać zmianom przy tym samym natężeniu oświetlenia, dlatego też luksomierz powinno poddawać się wzorcowaniu.
W przypadku pomiarów w ciągach komunikacyjnych (np. korytarze, hole, klatki schodowe) pomiary przeprowadzać trzymając głowice pomiarową bezpośrednio na podłodze w pozostałych przypadkach (w pomieszczeniach, w których praca wykonywana jest na stołach, obrabiarkach itp.) – na płaszczyźnie pracy wzrokowej. Z otrzymanych wyników pomiarów natężenia oświetlenia należy wyznaczyć jego wartość średnią (Eśr). Średnie natężenie oświetlenia w danym pomieszczeniu otrzymamy sumując pomierzone natężenia oświetlenia (Ei) w środkach elementarnych pól (i) dzieląc tę sumę przez liczbę tych pól (n). Rozkład natężenia oświetlenia na danej powierzchni charakteryzuje równomierność oświetlenia.
Wyznaczone wartości średniego natężenia oświetlenia oraz równomierności oświetlenia są oceniane z wymogami normy: PN-EN 12464-1:2004. Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
Pomiar powinien zakończyć się protokołem stwierdzającym otrzymane wartości oraz podpisem pracownika wykonującego pomiar.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.