Pracownicy pracują od poniedziałku do piątku od godz. 7:00 do 15:00 w systemie równoważnego czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym wynoszącym 1- miesiąc. Pracodawca wyraża zgodę na wyjścia prywatne z części dnia pracy pod warunkiem, iż pracownik odpracuje wyjście prywatne w przyjętym okresie rozliczeniowym (w tym przypadku miesięczny). Ponadto pracodawca prowadzi ewidencję wyjść prywatnych. Jednakże nadmienić należy, iż w regulaminie pracy nie ma stosownego zapisu regulującego wyjść prywatnych. A zatem, jeżeli pracownik w poniedziałek poprosił o godzinę zwolnienia -odpracował ją we wtorek następnego dnia. W ewidencji czasu pracy zapisano, iż w poniedziałek pracownik świadczył pracę przez 7 godzin, a we wtorek świadczył pracę przez 9 godzin.
Czy wobec powyższego została przekroczona 8 godzinna dobowa norma czasu pracy i pracodawca powinien zapłacić za jedną nadgodzinę?


 

Odpracowywanie przez pracowników prywatnych wyjść w godzinach pracy może stanowić pracę w godzinach nadliczbowych.


Z przesłanego pytania wynika, iż pracownicy zatrudnieni są w ramach równoważnego systemu czasu pracy. Jednakże dokonany opis pracy pracowników, zgodnie z którym pracownicy świadczą pracę od poniedziałku do piątku od 7.00 do 15.00 wskazuje, iż faktycznie wykonują swoją pracę w ramach podstawowego systemu czasu pracy. Dlatego też poniższa odpowiedź dotyczyć będzie przede wszystkim sytuacji pracowników zatrudnionych w ramach podstawnego systemu czasu pracy, którzy wykonują pracę przez pięć dni w tygodniu.
Zgodnie z art. 129 § 1  Kodeksu pracy – dalej k.p. czas pracy pracownika zatrudnionego w podstawowym systemie czasu pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. W myśl zaś art. 151 § 1 k.p., w przypadku pracownika zatrudnionego w podstawowym systemie czasu pracy, praca ponad dobową 8-godzinną oraz średniotygodniową 40-godzinną normę czasu pracy stanowi pracę w godzinach nadliczbowych, która może być polecana tylko w przypadku:
konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
szczególnych potrzeb pracodawcy.
W przypadku zwolnienia pracownika zatrudnionego w podstawowym systemie czasu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy z części dnia pracy, na jego wniosek, pracodawca nie ma prawnej możliwości polecenia pracownikowi odpracowania tego czasu w innym dniu pracy, w ten sposób, że pracownik miałby w taki inny dzień czy inne dni świadczyć pracę w wyższym dobowym wymiarze czasu pracy. Takie polecenie stanowiłoby polecenie pracy w godzinach nadliczbowych bez uzasadnionej przyczyny. Za taką "dodatkową" pracę pracodawca miałby również obowiązek wypłacić pracownikowi, oprócz normalnego wynagrodzenia, 50% dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 1511 § 1 k.p.).
"Odrobienie" przez pracownika zwolnienia z części dnia pracy jest możliwe tylko pod warunkiem, iż nie narusza dobowej oraz średniotygodniowej normy czasu pracy oraz zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. Możliwe jest również jedynie w ramach tego samego okresu rozliczeniowego. Oznacza to zatem, iż w przypadku pracownika zatrudnionego w podstawowym systemie czasu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, polecenie "odpracowania" zwolnienia z części dnia pracy możliwe jest tylko w dniu wolnym od pracy, pod warunkiem, iż polecenie takie nie naruszy zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy.
W razie nieodpracowania udzielonego czasu wolnego pracodawca może taką nieobecność w pracy uznać jako usprawiedliwioną, ale niepłatną.
Natomiast w przypadku pracownika zatrudnionego w równoważnym systemie czasu pracy, polecenie "odpracowania" zwolnienia z części dnia pracy możliwe jest tylko w dniu wolnym od pracy, pod warunkiem, iż polecenie takie nie naruszy zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy.