Zgodnie z ustawą z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 145, poz. 1221) osoby ubiegające się o licencję lub wykonujące zawód pracownika ochrony fizycznej mają obowiązek uzyskać pozytywne wyniki badań lekarskich i psychologicznych. Sposób przeprowadzania, zakres, tryb i częstotliwość tych badań, jednostki uprawnione do ich przeprowadzania oraz wzory druków stosowanych w związku z tymi badaniami, a także wysokość opłat za te badania określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 lipca 2013 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej (Dz. U. poz. 855) – dalej r.b.l.p.o.
Badania lekarskie i psychologiczne osoby ubiegającej się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej przeprowadzane są na wniosek tej osoby, natomiast badania osoby posiadającej licencję pracownika ochrony fizycznej przeprowadza się na wniosek pracodawcy lub właściwego komendanta wojewódzkiego Policji.
Badanie lekarskie obejmuje:
ogólne badanie stanu zdrowia, w tym ocenę układu krążenia, układu ruchu i układu nerwowego;
badania specjalistyczne, w tym okulistyczne - w zakresie oceny narządu wzroku, psychiatryczne - w zakresie stanów chorobowych i zaburzeń funkcjonowania psychologicznego określonych w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 576);
inne badania specjalistyczne i badania pomocnicze, w przypadku stwierdzenia przez uprawnionego lekarza, że są one niezbędne do prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o wydanie lub posiadającej licencję pracownika ochrony fizycznej.
Badanie psychologiczne obejmuje:
ocenę sprawności intelektualnej, osobowości - z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, poziomu dojrzałości społecznej i emocjonalnej;
inne badania psychologiczne - w przypadku stwierdzenia przez uprawnionego psychologa, że są one niezbędne do prawidłowej oceny zdolności psychicznej osoby ubiegającej się o wydanie lub posiadającej licencję pracownika ochrony fizycznej.
Po przeprowadzeniu badania psycholog wydaje opinię, według wzoru określonego w załączniku nr 1 do r.b.l.p.o., a lekarz - orzeczenie lekarskie, według wzoru określonego w załączniku nr 2 do r.b.l.p.o.
Orzeczenie lekarskie wydawane jest do rąk osoby badanej, a drugi egzemplarz orzeczenia dołącza się do dokumentacji badań osoby badanej. W przypadku gdy orzeczenie lekarskie dotyczy osoby posiadającej licencję pracownika ochrony fizycznej, kolejne egzemplarze tego orzeczenia otrzymują pracodawca oraz właściwy komendant wojewódzki Policji.
W przypadku stwierdzenia w orzeczeniu lekarskim braku zdolności fizycznej i psychicznej do wykonywania zadań pracownika ochrony fizycznej, uprawniony lekarz informuje osobę badaną oraz dołącza pisemne uzasadnienie do dokumentacji badań, a ponadto sporządza dodatkowy egzemplarz orzeczenia lekarskiego i przekazuje go niezwłocznie listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, z zachowaniem poufności, właściwemu terytorialnie komendantowi wojewódzkiemu Policji.
Odwołanie od orzeczenia lekarskiego przysługuje osobie badanej, pracodawcy kierującemu na badania lekarskie i psychologiczne oraz właściwemu terytorialnie komendantowi wojewódzkiemu Policji.
Odwołanie wraz z uzasadnieniem należy złożyć na piśmie w terminie 30 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarskiego, za pośrednictwem uprawnionego lekarza, który wydał orzeczenie lekarskie, do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby badanej lub ze względu na siedzibę pracodawcy. W przypadku gdy orzeczenie lekarskie wydał uprawniony lekarz zatrudniony w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy, odwołanie wnosi się do Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr med. Jerzego Nofera w Łodzi lub Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu albo Instytutu Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki w Lublinie.
W przypadku, gdy orzeczenie lekarskie, od którego następuje odwołanie, wydał uprawniony lekarz zatrudniony w podmiocie leczniczym, dla którego podmiotem tworzącym jest minister właściwy do spraw wewnętrznych, odwołanie od tego orzeczenia wnosi się do Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Gdańsku lub Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Łodzi, albo do Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Katowicach im. sierż. Grzegorza Załogi. Natomiast w przypadku gdy orzeczenie lekarskie, od którego następuje odwołanie, wydał uprawniony lekarz zatrudniony w podmiocie leczniczym podległym Ministrowi Obrony Narodowej, odwołanie od tego orzeczenia wnosi się do Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej w Warszawie. Od orzeczenia lekarskiego wydanego w trybie odwoławczym nie przysługuje odwołanie.
Badanie lekarskie i psychologiczne osoby posiadającej licencję pracownika ochrony fizycznej przeprowadza się co 3 lata. Jeżeli jednak w orzeczeniu lekarskim wskazano krótszy termin następnego badania, np. po okresie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą trwającą dłużej niż 6 miesięcy, a także na wniosek pracodawcy lub właściwego komendanta wojewódzkiego Policji - w przypadku uzasadnionego podejrzenia utraty zdolności fizycznej i psychicznej do wykonywania zadań pracownika ochrony fizycznej - badanie lekarskie i psychologiczne przeprowadza się w okresach krótszych niż 3 lata.
Opłatę za badanie lekarskie i psychologiczne ponosi, w przypadku osoby ubiegającej się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej - osoba badana, osoby posiadającej licencję pracownika ochrony fizycznej - pracodawca lub właściwy terytorialnie komendant wojewódzki Policji, a w przypadku osoby badanej w trybie odwoławczym - wnoszący odwołanie. Opłata za badania lekarskie i psychologiczne wynosi łącznie 350 zł i powinna być uiszczona przed przystąpieniem do badania.
Edward Kołodziejczyk