Jeszcze nie widziałam dobrego szkolenia e-learningowego przygotowanego na podstawie słabego scenariusza. Tworząc go warto wiec odpowiedzieć sobie na kilka kluczowych pytań:
Czy dobrze zrozumiałeś koncepcję szkolenia?
Pytanie nabiera szczególnego znaczenia, jeżeli to nie ty (scenarzysta) jesteś autorem koncepcji. Scenariusz powinien w naturalny sposób wynikać z jej zapisów i być jej naturalnym rozwinięciem. Koncepcja to nic innego jak uporządkowany sposób myślenia o planowanym kursie. Zawiera kluczowe informacje: kto będzie korzystał z kursu (kim jest tzw. persona), jakie są cele szkolenia, jaką długość kursu planujemy, jakie będzie miał parametry techniczne i w jakiej konwencji graficznej będzie tworzony. W jakie interaktywności szkoleniowe i mechanizmy angażujące wyposażymy kurs, w końcu w jakim narzędziu zostanie ono przygotowane.
Na podstawie jakich materiałów będziesz pisał scenariusz e-learningowy?
Może to być książka, zestaw artykułów publikowanych w necie, prezentacje w Power Point (używane na przykład podczas szkoleń stacjonarnych) czy teksty ustaw i rozporządzeń w przypadku szkoleń z obszaru prawnego. Możesz także wykorzystać materiały video (polecam kopalnię bez dna - YouTube). Materiały mogą być dostępne naprawdę w bardzo różnej formie. Jeden z naszych klientów jako materiał źródłowy dał nam stronę A4 z tekstem czterech wartości firmowych z prośbą o przygotowanie kursu z wartości.
Zanim – jako scenarzysta - określisz formę szkolenia zastanów się jak podzielisz treść, które informacje możesz odrzucić jako mało przydatne lub nieistotne, jakich przykładów możesz użyć. Przed przystąpieniem do pisania warto uporządkować materiał źródłowy i nadać mu strukturę (a przynajmniej chronologię).
Czy masz dostęp do specjalisty merytorycznego w temacie z którego piszesz?
Ważną kwestią na tym etapie prac jest zapewnienie sobie dostępu do specjalisty z danej tematyki. Mogą być dwie możliwe opcje: sam kompletujesz takie materiały na podstawie ogólnodostępnych źródeł i oceniasz ich przydatność, albo – polecam w przypadku tematów unikalnych lub o zwiększonym stopniu trudności – korzystasz z wsparcie tzw. eksperta dziedzinowego, czyli osoby bardzo dobrze zorientowanej w temacie. Jeżeli tworzysz np. szkolenie z zarządzania zespołem i rozwiązywania konfliktów warto rozejrzeć się za trenerem biznesowym lub praktykiem biznesu, którzy mają doświadczenie dokładnie w tej materii. Szkolenie z uruchomienia glebogryzarki też najlepiej skonsultować z kimś kto na co dzień korzysta z tego sprzętu.
W jakim formacie będziesz przygotowywał scenariusz?
Pamiętaj, że scenariusz e-learningowy powinien dokładne odzwierciedlać to, co użytkownik zobaczy na ekranie, nie tylko treści merytoryczne, ale także elementy graficzne i ich ułożenie, przyciski funkcjonalne, czy mechanizmy ćwiczeniowe i testy. Oprócz tego rzecz jasna – powinieneś dołożyć opisy wszystkich pojawiających się interakcji oraz tzw. didaskalia, czyli komentarze dla grafika i programisty, osób, które po zaakceptowaniu scenariusza będą składały szkolenie w narzędziu do tworzenia szkoleń e-learningowym (np. Articulate czy Adobe).
Do tej pory spotkałam się z trzema formatami scenariusza – szablony w MS Word i MS Power Point oraz scenariusze tworzone w dedykowanych aplikacjach webowych. Te ostatnie to rozwiązania spotykanie raczej w firmach produkujących szkolenia e-learningowe komercyjnie. Ich celem jest automatyzacja, optymalizacja procesu tworzenia scenariuszy, a więc maksymalnie zmniejszenie kosztów tego etapu. Chyba najczęściej wykorzystywanym formatem jest MS Power Point, szczególnie, że najpopularniejsze narzędzie do tworzenia e-learningów – Articulate bardzo mocno korzysta z układu przycisków funkcjonalnych Power Pointa i tutaj skojarzenia są natychmiastowe.
Nadając ostatnie szlify scenariuszowi powinieneś również pamiętać, że nie tylko klient (również wewnętrzny) jest odbiorcą tego dokumentu. Scenariusz szkolenia e-learningowego trafia także – po zaakceptowaniu – do developera. Powinien mieć on jasność co do wymagań i planowanego kształtu kursu.
Iwona Wieczorek
jest dyrektorem zarządzającym w e-learning.pl. Ma kilkunastoletnie doświadczenie w branży edukacji elektronicznej i zarządzania biznesem e-learningowym. Specjalizuje się w planowaniu i realizacji złożonych procesów szkoleniowych z wykorzystaniem formatów online, a także motywacji w e-learningu.
