Usługi architektoniczne a podatek od towarów i usług

Komentarz poświęcony jest zagadnieniu usług architektonicznych na gruncie podatku VAT. Autor wskazuje w nim m.in. na pojęcie usług architektonicznych, opierając się na klasyfikacjach statystycznych dla celw podatku VAT, miejsce świadczenia usług przy usługach architektonicznych oraz powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania i stawkę podatku dla omawianych usług. Ponadto w komentarzu znaleźć można informacje o zasadach wystawiania faktur, faktur korygujących i not korygujących oraz prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących w przypadku świadczenia usług architektonicznych.

1. Wprowadzenie
Zawód architekta należy do zawodów regulowanych, co oznacza, że nie każdy może go samodzielnie wykonywać. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. Nr 5, poz. 42, z późn. zm.) - u.s.z., wykonywanie zawodu architekta polega na współtworzeniu kultury przez projektowanie architektoniczne obiektów budowlanych, ich przestrzennego otoczenia oraz ich realizację, nadzorze nad procesem ich powstawania oraz na edukacji architektonicznej. Przepis art. 6 ust. 1 u.s.z. stanowi, iż prawo wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie oraz samodzielnego projektowania przestrzeni w skali regionalnej i lokalnej lub kierowania zespołem prowadzącym takie projektowanie przysługuje wyłącznie osobom wpisanym na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego. Gdy chodzi o architektów, na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 u.s.z., izby architektów zrzeszają osoby, które posiadają uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej, o której mowa w art. 14 ust. 1 pkt 1, w zakresie określonym w art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118) lub posiadają uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń uzyskane przed dniem wejścia w życie ustawy - Prawo budowlane.

Z kolei, na podstawie art. 8a u.s.z., zasady uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych określają odrębne przepisy. Jednym z nich jest Dyrektywa Rady UE z dnia 10 czerwca 1985 r. w sprawie wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dowodów posiadania kwalifikacji w dziedzinie architektury, łącznie ze środkami ułatwiającymi skuteczne korzystanie z prawa przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług (85/384/EWG), wyrażająca w preambule zasadę niedyskryminacyjnego traktowania ze względu na przynależność państwową między innymi w zakresie zezwoleń wymaganych do podjęcia działalności w dziedzinie architektury.
Możliwość swobodnego świadczenia w Polsce usług przez architektów z innych państw ma swoje konsekwencje w opodatkowaniu ich podatkiem VAT w Polsce.

2. Klasyfikacja statystyczna usług architektonicznych
Na mocy art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) - u.p.t.u., usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane dla celów podatku od towarów i usług, co do zasady, za pomocą tych klasyfikacji.
Zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD), stanowiącą załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (Dz. U. Nr 251, poz. 1885, z późn. zm.), działalność z zakresie architektury sklasyfikowana w podklasie 71.11.Z PKD obejmuje opracowywanie projektów architektonicznych oraz doradztwo w zakresie architektury związane z:
– projektowaniem budowlanym,
– projektowaniem urbanistycznym i architektonicznym kształtowaniem krajobrazu.
Podklasa ta nie obejmuje:
– doradztwa z dziedziny informatycznej, sklasyfikowanego w 62.02.Z, 62.09.Z,
– dekorowania wnętrz, sklasyfikowanego w 74.10.Z.