Podczas analizowania działań banków, które udzielają kredyty hipoteczne Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zaniepokoiły dwie rzeczy. - Przede wszystkim sposób informowania klientów o ryzyku związanym z zaciąganiem kredytów złotówkowych ze zmienną stopą oprocentowania – wyjaśnia prezes UOKiK, Marek Niechciał. - W tej chwili klienci nie zawsze mają świadomość ryzyk związanych z tym produktem.
Ponadto niekorzystnym zjawiskiem jest praktyczny brak w ofercie banków kredytów hipotecznych ze stałym oprocentowaniem obowiązującym przez całą umowę lub też znaczącą jej cześć. - Powinny one stanowić realną alternatywę dla kredytów ze zmiennym oprocentowaniem - uważa Marek Niechciał.
Brak informacji
UOKiK oczekuje, że banki wypracują i wdrożą takie rozwiązania, które zapewnią kompleksową i zrozumiałą informację o ryzyku związanym z umową kredytu hipotecznego. W szczególności chodzi o ryzyka o wzrost stóp procentowych. Dotyczy to etapu zawierania umowy, ale także jej wykonywania. Instytucje finansowe, oferując kredyty hipoteczne, powinny na każdym etapie współpracy, a nie tylko przy zawieraniu umowy kredytowej, brać pod uwagę sytuację konsumenta, zwłaszcza to, że nie posiada on fachowej wiedzy prawniczej czy ekonomicznej.
Prezes UOKiK rekomenduje, by banki wypracowały system wczesnego informowania i ostrzegania konsumentów o przewidywanych niekorzystnych dla nich zmianach na rynkach, dotyczących stóp procentowych. Na wniosek klienta taki alert skutkowałby uruchomieniem przygotowanego przez bank mechanizmu stabilizacyjnego, który łagodziłby negatywne skutki bezpośrednio odczuwalne przez kredytobiorców.
Apel o korzystną ofertę
- Nie tylko z punktu widzenia interesów konsumentów, ale także stabilności sektora finansowego w Polsce – konieczne jest, by banki wprowadziły w większym zakresie do swoich ofert kredyty hipoteczne o stałym oprocentowaniu. Dotychczasowa mała popularność tego produktu spowodowana jest ich niższą atrakcyjnością w stosunku do kredytów o zmiennym oprocentowaniu. Konsumenci będą zainteresowani takimi produktami, pod warunkiem, że będą one bardziej konkurencyjne – podkreśla prezes Niechciał w liście skierowanym do prezesów banków.
Kredyty o stałym oprocentowaniu generują niższe ryzyko również dla banków. Powinno to znaleźć odzwierciedlenie w niższych marżach i sprawić, że aktualne raty kredytów o stałym oprocentowaniu będą konkurencyjne w porównaniu do kredytów o zmiennym oprocentowaniu.
W oczekiwaniu na rekomendację KNF
Obecnie punktem odniesienia dla wielu banków w zakresie kształtowania ofert kredytów złotowych oraz działań informacyjnych są wyłącznie rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego. KNF już od 2016 r. pracuje nad nowelizacją rekomendacji S, która ma sprawić, że Polacy zaczną wreszcie zaciągać kredyty hipoteczne o stałym oprocentowaniu. Komisja przygotowała już nawet założenia, ale wciąż prace nad nowelizacją nie zostały sfinalizowane.
Zdaniem prezesa UOKiK, brak rekomendacji KND nie stanowi ograniczenia w stworzeniu i stosowaniu wyższych standardów, dostosowanych do zmieniającej się sytuacji. Jest to w interesie samych banków, gdyż zwiększa ich długoterminowe bezpieczeństwo ekonomiczne.