Wstęp
Komunalne osady ściekowe – to pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych (art. 3 ust. 3 pkt 2u.o.), klasyfikowany w strumieniu odpadów z grupy 19 - zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów. Do odpadów powstających w komunalnych oczyszczalniach ścieków należą: skratki (kod 19 08 01), odpady z piaskowników (kod 19 08 02), odpady z procesów stabilizacji i odwadniania osadów, w tym ustabilizowane komunalne osady ściekowe (kod 19 08 05). Wbrew swojej nazwie, komunalne osady ściekowe nie są odpadami komunalnymi. Użycie terminu"komunalne" uzasadnione jest pierwotnym źródłem osadów, którym są ścieki komunalne lubścieki o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych. Ilość powstających osadów uzależniona jest od zawartości zanieczyszczeń w ściekach, technologii oczyszczania,sposobu przeróbki osadu w celu stabilizacji, zmniejszenia masy i objętości osadu orazreagentów stosowanych w procesie oczyszczania ścieków i przeróbki osadów.

Osady ściekowe charakteryzują się następującymi właściwościami:
* wysokim uwodnieniem (ponad 99 % dla osadów surowych, 80 . 55 % dla osadów odwodnionych, poniżej 10 % po termicznym suszeniu),
wysoką zawartością związków organicznych (około 75 % dla osadów surowych, 45-55 % dla osadów ustabilizowanych),
* wysoką zawartością związków azotu (2 . 7% s.m.), niższą związków fosforu i potasu,
* zróżnicowaną zawartością metali ciężkich, największą charakteryzują się osady ściekowe z oczyszczalni zlokalizowanych w silnie uprzemysłowionych miastach,
* zróżnicowanym stopniem zagrożenia sanitarnego, największym w przypadku osadów surowych wstępnych, najmniejszym dla osadów ustabilizowanych i zhigienizowanych.

Osady komunalne powstające podczas biologicznego oczyszczania ścieków charakteryzują się dobrymi wartościami nawozowymi. Jednak ze względu na obecność metali ciężkich, toksycznych związków chemicznych pochodzenia organicznego, organizmów chorobotwórczych wykorzystanie osadów ściekowych jako nawozów do produkcji rolnej (uprawa zbóż, łąki itp.) czy warzywniczej jest możliwe w niewielkim stopniu. Realnym natomiast jest wykorzystanie osadów do rekultywacji terenów zdegradowanych, biologicznego utrwalenia powierzchni, poprawienia retencji wodnej (melioracyjne użytkowanie) oraz ewentualnie jako nawóz do produkcji roślin nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi.

1.Przyrodnicze wykorzystanie osadów
Przyrodnicze zagospodarowanie osadów ściekowych jest metodą pozwalającą wykorzystać ich właściwości nawozowe. Charakteryzuje się niskimi kosztami, jednak – jak już wskazano – jej zastosowanie wiąże się z ograniczeniami wynikającymi ze składu chemicznego i sanitarnego osadów. Poza tym, osady wytwarzane są przez okres całego roku, zaś możliwość ich zastosowania występuje znacznie rzadziej. Wymaga to odpowiedniego systemu magazynowania osadów i odpowiedniej liczby odbiorców.