1. Upoważnienie ustawowe dotyczące zakresu przedmiotowego regulaminu
Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy, która zapewnia czystość i porządek na swoim terenie i tworzy warunki niezbędne do ich utrzymania. W ramach ww. zadań, rada gminy uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gmin.
Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące:
1. wymagań w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości obejmujących:
a. prowadzenie we wskazanym zakresie selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych, w tym powstających w gospodarstwach domowych, odpadów niebezpiecznych, odpadów wielkogabarytowych i odpadów z remontów,
b. uprzątanie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego,
c. mycie i naprawy pojazdów samochodowych poza myjniami i warsztatami naprawczymi;
2. rodzaju i minimalnej pojemności urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, warunków rozmieszczania tych urządzeń i ich utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, przy uwzględnieniu:
a. średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach,
b. liczby osób korzystających z tych urządzeń;
3. częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego;
4. maksymalnego poziomu odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dopuszczonych do składowania na składowiskach odpadów;
5. innych wymagań wynikających z gminnego planu gospodarki odpadami;
6. obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku;
7. wymagań utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej, w tym także zakazu ich utrzymywania na określonych obszarach lub w poszczególnych nieruchomościach;
8. wyznaczania obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej przeprowadzania.
Regulamin czystości i porządku nie może wykraczać poza kwestie przewidziane w art. 4 ust. 2 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
2. Zakaz przekraczania dyspozycji ustawowej zakresu przedmiotowego regulaminu
Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy ma charakter prawa miejscowego w rozumieniu art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, a tym samym stosownie do art. 87 ust. 2 Konstytucji RP stanowi źródło powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej na obszarze działania rady gminy. Normy zamieszczone w takiej uchwale powinny być formułowane jedynie na podstawie i w granicach upoważnienia ustawowego.
2.1. Zakaz definiowania pojęć używanych w innych aktach prawnych
W wyroku z dnia 30 listopada 2006 r., II SA/Wr 527/06, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu orzekł, że "Delegacja ustawowa zawarta w art. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.) nie upoważniła rady gminy do formułowania w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminach, definicji określonych pojęć. Stan faktyczny był następujący. Rada gminy uchwaliła regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, w którym m.in.:
- wyliczyła grupy osób, które obowiązane są stosować regulamin, zaliczając do tego kręgu: właścicieli-nieruchomości, mieszkańców oraz inne osoby przebywające czasowo na terenie gminy, właścicieli punktów handlowych, parkingów, obiektów sportowych, wykonawców robót budowlanych, jednostki użytkujące tereny służące komunikacji publicznej, zarządców dróg, organizatorów imprez o charakterze publicznym, przedsiębiorców świadczących usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych lub opóźniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych,
- zamieściła definicje legalne lub odesłania do definicji pojęć,
- uchwaliła, że nieruchomości zabudowane powinny być oznaczone w sposób trwały i widoczny numerami porządkowymi, zaś nieruchomości niezabudowane powinny być utrzymywane w stanie wolnym od zachwaszczenia.
Podmiotowe ograniczenie zakresu obowiązywania regulaminu, Sąd potraktował jako zawężenie dyspozycji ustawowej, która zakres obowiązywania regulaminu określa jako "teren gminy". Jest to istotne naruszenie prawa.
Delegacja ustawowa przepisu art. 4 ust. 1 i ust. 2 ustawy nie upoważnia także rady gminy do definiowania w ramach regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminach pojęć, którymi posługuje się ustawa, bądź które zostały przez ustawę zdefiniowane. W akcie prawa miejscowego nie umieszcza się definicji legalnych, bez wyraźnego upoważnienia ustawowego. Definicja umieszczona w akcie prawa miejscowego nie może być ani powtórzeniem, ani nie może definiować pojęć ustawowych, których sama ustawa nie definiuje. Rada nie została upoważniona do definiowania pojęć, którymi posługuje się prawodawca. W myśl § 137 załącznika rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. Nr 100, poz. 908), a którego postanowienia zgodnie z § 143 ww. rozporządzenia stosuje się odpowiednio do aktów prawa miejscowego, w uchwale nie powtarza się przepisów ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń.
Obowiązek umieszczenia numeru porządkowego nieruchomości nakłada zaś już ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756 z późn. zm.) w art. 64.
Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy, która zapewnia czystość i porządek na swoim terenie i tworzy warunki niezbędne do ich utrzymania. W ramach ww. zadań, rada gminy uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gmin.
Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące:
1. wymagań w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości obejmujących:
a. prowadzenie we wskazanym zakresie selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych, w tym powstających w gospodarstwach domowych, odpadów niebezpiecznych, odpadów wielkogabarytowych i odpadów z remontów,
b. uprzątanie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego,
c. mycie i naprawy pojazdów samochodowych poza myjniami i warsztatami naprawczymi;
2. rodzaju i minimalnej pojemności urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, warunków rozmieszczania tych urządzeń i ich utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, przy uwzględnieniu:
a. średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach,
b. liczby osób korzystających z tych urządzeń;
3. częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego;
4. maksymalnego poziomu odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dopuszczonych do składowania na składowiskach odpadów;
5. innych wymagań wynikających z gminnego planu gospodarki odpadami;
6. obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku;
7. wymagań utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej, w tym także zakazu ich utrzymywania na określonych obszarach lub w poszczególnych nieruchomościach;
8. wyznaczania obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej przeprowadzania.
Regulamin czystości i porządku nie może wykraczać poza kwestie przewidziane w art. 4 ust. 2 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
2. Zakaz przekraczania dyspozycji ustawowej zakresu przedmiotowego regulaminu
Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy ma charakter prawa miejscowego w rozumieniu art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, a tym samym stosownie do art. 87 ust. 2 Konstytucji RP stanowi źródło powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej na obszarze działania rady gminy. Normy zamieszczone w takiej uchwale powinny być formułowane jedynie na podstawie i w granicach upoważnienia ustawowego.
2.1. Zakaz definiowania pojęć używanych w innych aktach prawnych
W wyroku z dnia 30 listopada 2006 r., II SA/Wr 527/06, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu orzekł, że "Delegacja ustawowa zawarta w art. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.) nie upoważniła rady gminy do formułowania w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminach, definicji określonych pojęć. Stan faktyczny był następujący. Rada gminy uchwaliła regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, w którym m.in.:
- wyliczyła grupy osób, które obowiązane są stosować regulamin, zaliczając do tego kręgu: właścicieli-nieruchomości, mieszkańców oraz inne osoby przebywające czasowo na terenie gminy, właścicieli punktów handlowych, parkingów, obiektów sportowych, wykonawców robót budowlanych, jednostki użytkujące tereny służące komunikacji publicznej, zarządców dróg, organizatorów imprez o charakterze publicznym, przedsiębiorców świadczących usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych lub opóźniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych,
- zamieściła definicje legalne lub odesłania do definicji pojęć,
- uchwaliła, że nieruchomości zabudowane powinny być oznaczone w sposób trwały i widoczny numerami porządkowymi, zaś nieruchomości niezabudowane powinny być utrzymywane w stanie wolnym od zachwaszczenia.
Podmiotowe ograniczenie zakresu obowiązywania regulaminu, Sąd potraktował jako zawężenie dyspozycji ustawowej, która zakres obowiązywania regulaminu określa jako "teren gminy". Jest to istotne naruszenie prawa.
Delegacja ustawowa przepisu art. 4 ust. 1 i ust. 2 ustawy nie upoważnia także rady gminy do definiowania w ramach regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminach pojęć, którymi posługuje się ustawa, bądź które zostały przez ustawę zdefiniowane. W akcie prawa miejscowego nie umieszcza się definicji legalnych, bez wyraźnego upoważnienia ustawowego. Definicja umieszczona w akcie prawa miejscowego nie może być ani powtórzeniem, ani nie może definiować pojęć ustawowych, których sama ustawa nie definiuje. Rada nie została upoważniona do definiowania pojęć, którymi posługuje się prawodawca. W myśl § 137 załącznika rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. Nr 100, poz. 908), a którego postanowienia zgodnie z § 143 ww. rozporządzenia stosuje się odpowiednio do aktów prawa miejscowego, w uchwale nie powtarza się przepisów ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń.
Obowiązek umieszczenia numeru porządkowego nieruchomości nakłada zaś już ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756 z późn. zm.) w art. 64.