1. Spis z natury

Spis z natury obejmuje składniki, które z reguły można policzyć, zmierzyć lub zważyć, takie jak:

  • aktywa pieniężne (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych),
  • środki trwałe (z wyłączeniem gruntów i środków trwałych trudno dostępnych),
  • nieruchomości zaliczone do inwestycji,
  • maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie,
  • rzeczowe składniki aktywów obrotowych,
  • papiery wartościowe w postaci materialnej,
  • składniki będące własnością innych podmiotów powierzone jednostce w celu ich sprzedaży, przechowywania, przetwarzania lub używania.

2. Potwierdzenie prawidłowości stanu

Inwentaryzacja za pomocą uzyskania potwierdzenia prawidłowości stanu ma zastosowanie do:

  • aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki, w tym papierów wartościowych w formie zdematerializowanej,
  • należności, w tym udzielanych pożyczek i zobowiązań (z wyłączeniem należności spornych i wątpliwych, należności i zobowiązań wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych oraz z tytułów publicznoprawnych),
  • własnych składników aktywów powierzonych kontrahentom.

3. Porównanie danych księgowych z dokumentami

Porównanie danych wynikających z ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami dotyczy aktywów i pasywów, których co do zasady nie da się zinwentaryzować w inny sposób oraz tych, dla których dwa poprzednie sposoby nie mogą być zastosowane w wyjątkowych sytuacjach (np. zapasy zboża w silosach). Tym sposobem inwentaryzacji objęte zatem będą:

  • grunty,
  • prawa zakwalifikowane do nieruchomości,
  • trudno dostępne środki trwałe,
  • środki trwałe w budowie (z wyjątkiem wchodzących w ich skład maszyn i urządzeń),
  • należności sporne i wątpliwe,
  • należności i zobowiązania wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych,
  • należności i zobowiązania z tytułów publicznoprawnych,
  • należności i zobowiązania wobec pracowników,
  • wartości niematerialne i prawne,
  • kapitały własne,
  • rezerwy,
  • rozliczenia międzyokresowe kosztów,
  • przychody przyszłych okresów,
  • pozostałe składniki aktywów i pasywów.

4. Formy inwentaryzacji

W praktyce gospodarczej wykształciły się trzy formy inwentaryzacji:

  1. inwentaryzacja pełna okresowa,
  2. inwentaryzacja pełna ciągła,
  3. inwentaryzacja niepełna (zwana częściową, wycinkową lub wyrywkową).

(...)

Czytaj więcej: Kompas Księgowo-Kadrowy