Prezes spółki może zostać bezrobotnym

Ustalenie, że osoba jest prokurentem i członkiem zarządu spółki to za mało, by odmówić jej statusu bezrobotnego. Trzeba jeszcze udowodnić, że rzeczywiście nie jest zdolna do podjęcia pracy. Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie.

Krakowski sąd wydał ważny wyrok dla osób, które nieodpłatnie pełnią funkcje w spółkach handlowych i starają się o status bezrobotnego. Wskazał, że gotowości do podjęcia pracy nie można rozumieć jako braku jakichkolwiek zajęć czy obowiązków. Osoba bezrobotna nie ma bowiem całkowitego zakazu podejmowania innych zajęć. Pełnienie funkcji w zarządzie spółki nie wyklucza możliwość podjęcia zatrudnienia, o ile pozwala na to zakres działalności gospodarczej spółki.

Prezes nie ma czasu na inną pracę

WSA zajmował się sprawą Joanny O. (dane zmienione) złożyła wniosek o zarejestrowanie jej w urzędzie pracy jako osoby bezrobotnej. Prezydent miasta wydał jednak decyzję odmowną. Kobieta odwołała się do wojewody, ale ten utrzymał decyzję prezydenta. Wojewoda ustalił na podstawie danych z Krajowego Rejestru Sądowego, że Joanna O. pełni funkcję prezesa jednoosobowego zarządu w dwóch spółkach aktywnie prowadzących działalność gospodarczą. Jednocześnie jest prokurentem samoistnym w innych spółkach. I wojewoda uznał, że Joanna O. będąc prezesem zarządu i prokurentem, nie jest gotowa do podjęcia zatrudnienia, a to jest warunek uznania za osobę bezrobotną. Funkcje te, nawet jeśli są pełnione bez wynagrodzenia, wymagają aktywności.

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Komentarz >>

Joanna O. nie zgodziła się ze stanowiskiem wojewody i zaskarżyła jego decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. W skardze podkreśliła, że wojewoda nie ustalił, jakie jest jej faktyczne zaangażowanie w działalność spółek. Powołał się jedynie na informacje ujawnionych w KRS i nie wyjaśnił dlaczego nie uwzględniono jej oświadczenia o zdolności i gotowości do podjęcia pracy. Zaznaczyła, że pełnienie funkcji prezesa w zarządzie spółki prawa handlowego nie wyklucza posiadania zdolności i gotowości do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy.

Brak gotowości trzeba udowodnić

WSA przyznał jej rację i uchylił obie decyzję. Sąd zwrócił uwagę, że wydano je z naruszeniem przepisów prawa. Istotą sporu było to, czy skarżąca, pełniąc funkcję prezesa spółek oraz prokurenta, może zostać uznana za osobę bezrobotną. Na podstawie ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy * (Dz.U. Dz.U.2017.1065) istnieją dwa rodzaje przesłanek, które należy spełnić, by uzyskać taki status osoby bezrobotnej. Pierwsze to przesłanki pozytywne, które muszą być spełnione. Drugie to przesłanki negatywne, których zaistnienie wyklucza uzyskanie statusu osoby bezrobotnej. Jednym z warunków, który należ spełnić jest zdolność i gotowość do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub w danej służbie albo innej pracy zarobkowej albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną - co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy. Pojęcie "gotowość do podjęcia zatrudnienia" nie zostało zdefiniowane w ustawie. Z orzecznictwa wynika zaś, że taka gotowość jest równoznaczna z zamiarem i chęcią wykonywania pracy zarówno w dniu rejestracji w charakterze bezrobotnego, jak i przez cały czas korzystania z tego statusu. Nie można jej rozumieć jako braku jakichkolwiek zajęć czy obowiązków. Osoba bezrobotna nie ma bowiem całkowitego zakazu podejmowania innych zajęć.



W świetle tak rozumianej gotowości odmowa przyznania statusu osoby bezrobotnej może nastąpić jedynie, jeśli w konkretnym przypadku organ wykaże, że pełnienie funkcji w zarządzie spółki wyklucza możliwość podjęcia zatrudnienia, np. z uwagi na zakres działalności gospodarczej, udziału podmiotu na rynku poprzez wysokość osiągniętego dochodu, czy też wielkość zatrudnienia. A w tej sprawie, ani prezydent, ani wojewoda takich ustaleń nie poczynili. Skupili się wyłącznie na literalnym brzmieniu przepisu. Ich decyzje były zatem przedwczesne.  Tymczasem należało dokonać oceny działalności spółek w dacie rejestracji skarżącej w urzędzie pracy jako bezrobotnej. Dlatego WSA uchylił obie decyzje.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 28 lutego 2018 r., III SA/Kr 1493/17, LEX nr 2457141.

* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.