Postępowanie o podział majątku wspólnego przed wykupem mieszkania komunalnego

Najem został zawarty w 1973 r. przez jednego z małżonków. Rozwód w 1976 r. Osoba będąca stroną przy umowie w 1973 r. ponownie zawarła związek małżeński w 1978 r. W 1987 r. następuje rozwód. Brak uregulowań w sprawie podziału majątku po rozwodach.

Pytanie pochodzi z  programu Serwis Budowlany .

Kto ma prawo do wykupu lokalu mieszkalnego stanowiącego mienie komunalne?

Odpowiedź

W niniejszej sprawie jeżeli jeden z byłych małżonków (w tym przypadku dotychczasowy najemca lokalu, który był stroną umowy z 1973 r.) chce wykupić lokal mieszkalny powinien przeprowadzić wcześniej postępowanie o podział majątku wspólnego.

Uzasadnienie

Stosownie do art. 34 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) – dalej u.g.n., pierwszeństwo w nabyciu przysługuje co do zasady osobie, która jest najemcą lokalu mieszkalnego. W myśl natomiast w art. 6801 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c., najem mieszkania objęty jest wspólnością majątkową małżeńską, jeżeli spełnione są następujące warunki:
- nawiązanie najmu miało służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny,
- nawiązanie najmu nastąpiło w czasie trwania małżeństwa.

Gdy warunki te są spełnione, to najem mieszkania objęty jest przymusową wspólnością majątkową małżeńską, a każdy z małżonków jest stroną umowy najmu, choćby nawet została ona podpisana tylko przez jednego z nich. W związku z ustaniem małżeństwa wspólność prawa najmu lokalu wygasa na zasadach ogólnych (zgodnie z art. 46 k.r.o.). Od chwili ustania wspólności majątkowej małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. W takim przypadku, jeżeli jeden z małżonków chce wykupić lokal samodzielnie powinien on, już po orzeczonym rozwodzie wnieść do sądu sprawę o podział majątku wspólnego wraz z wnioskiem o podział prawa najmu, które wchodziło w skład majątku wspólnego, w wyniku którego prawo to przypadnie wyłącznie jemu. W takim przypadku sąd zasądzi spłatę na rzecz drugiego z małżonków. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. II CSK 583/12,

LEX nr 1375148, co do zasady przedmiotem postępowania o podział jest majątek, który był objęty wspólnością majątkową i istniał w dacie jej ustania. Ruchomości i nieruchomości wchodzące w skład majątku w tej dacie muszą jednak istnieć w dacie dokonywania podziału, bowiem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia mają okoliczności istniejące w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Sąd ma obowiązek orzeczenia o przyznaniu jednemu z byłych małżonków istniejących składników majątkowych i dokonania rozliczenia ich wartości.

W niniejszym przypadku najem został zawarty w roku 1973 r., w czasie trwania małżeństwa. Tak więc najem był objęty wspólnością majątkową małżeńską, która trwała do roku 1976, kiedy to nastąpiło rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. W związku z tym, iż od chwili ustania wspólności majątkowej małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, stąd też obojgu małżonkom (chodzi o pierwsze małżeństwo) przysługiwało prawo do żądania wykupu lokalu (po wcześniejszym przeprowadzeniu postępowania o podział majątku wspólnego w skład którego wchodzi prawo najmu lokalu). Analizując powyższe stwierdzić należy, iż jeżeli jeden z byłych małżonków (w tym przypadku dotychczasowy najemca lokalu, który był stroną umowy z 1973 r.) chce ten lokal wykupić powinien przeprowadzić wcześniej postępowanie o podział majątku wspólnego.

Pytanie pochodzi z programu Serwis Budowlany .