Ochrona środowiska w planowaniu przestrzennym

Problem ochrony przyrody na etapie stanowienia polityki przestrzennej jest zagadnieniem niezwykle istotnym. Coraz częściej występuje zanik terenw zielonych na rzecz rosnącej urbanizacji. Planowanie przestrzenne stanowi jeden z podstawowych instrumentw ochrony środowiska oraz przyrody, ktry może zapobiec rosnącej dewastacji krajobrazu. Szczeglnie ważne znaczenie odgrywa uwzględnienie w dokumentach planistycznych zagadnień związanych z ochroną oraz funkcjonowaniem obszarw NATURA 2000.

Istota obszarów NATURA 2000?

Sieć NATURA 2000 stanowi instrument zrównoważonego rozwoju. Polska, jako jeden z krajów członkowskich UE, zobowiązana jest do przestrzegania prawa wspólnotowego. Kluczową rolę w ramach ww. polityki mają zagadnienia dotyczące ochrony środowiska, w tym przyrody, tj. dyrektywa siedliskowa (Dyrektywa 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory) oraz ptasia (Dyrektywa EWG 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 o ochronie dziko żyjących ptaków). Obydwie dyrektywy tworzoną podstawę europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000. Podstawowym celem jest ochrona różnorodności biologicznej na terenie krajów członkowskich UE i tym samym zachowanie przyrodniczego dziedzictwa danego kraju.
Ochrona ta polega przede wszystkim na:

• niepogorszeniu stanu siedlisk przyrodniczych oraz roślin i zwierząt, gatunków roślin i zwierząt;
• utrzymaniu spójności sieci między obszarami NATURA 2000 występującymi na terenie państw członkowskich UE.

Na etapie jakich dokumentów planistycznych określone zostały przepisy dotyczące ochrony środowiska, w tym obszary NATURA 2000?

Zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, z późn. zm), zasady ochrony środowiska stanowią jeden z obligatoryjnych warunków określanych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Obowiązek określenia uwarunkowań przyrodniczych występuje na etapie określenia polityki przestrzennej kraju, województwa, gminy. Wymóg ten realizowany jest
w dwóch dokumentach, w:

• opracowaniu ekofizjograficznym,
• prognozie oddziaływania na środowisko (OOŚ), stanowiący element strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.

Kiedy sporządza się opracowanie ekofizjograficzne, a kiedy OOŚ?

Opracowanie ekofizjograficzne sporządzane jest na etapie planowania wojewódzkiego- plan przestrzennego zagospodarowania województwa, w tym plan zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego- i planowania lokalnego: planów miejscowych oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Dla koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju (KPZK) przeprowadza się analizę uwarunkowań środowiskowych. Zgodnie z art. 46 pkt 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199, poz.1227, z późn. zm.), przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (SOOŚ), w tym oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ), wymagają projekty wszystkich dokumentów z zakresu planowania przestrzennego przyjmowanych na podstawie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Jaka procedura?

Procedura uwzględniania uwarunkowań przyrodniczych powinna przebiegać wg określonego schematu. Pierwszym w kolejności opracowywanym dokumentem powinno być opracowanie ekofizjograficzne. Dopiero potem projekt planu miejscowego, a na samym końcu strategiczna ocena oddziaływania na środowisko. Istnieje także możliwość równoległego w czasie sporządzania projektu planu z oceną oddziaływania na środowisko. Dzięki temu występuje możliwość zmniejszenia ewentualnych negatywnych skutków planu na środowisko.