Komu skarżyć się na zalewanie z sąsiednich gruntów?

Bardzo często, szczególnie w małych miejscowościach, można spotkać się z sytuacjami w których sąsiedzi zmieniają kierunek spływu wód deszczowych np. zasypując rów, co powoduje zalanie sąsiednich działek. Do kogo zwrócić się z takim problemem?

Podstawą prawną, na której można oprzeć swoje działanie zmierzające do wyeliminowania opisanej sytuacji, jest art. 29 ustawy - Prawo wodne, w którym wskazano, że właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej, ani kierunku odpływu ze źródeł – ze szkodą dla gruntów sąsiednich.

Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom.

W związku z powyższym każdy w tych sytuacjach, gdy wystąpiła szkoda, może zwrócić się do właściwego wójta, burmistrza czy prezydenta miasta o pomoc. Zanim jednak wójt wyda decyzję, powinien przeprowadzić postępowanie dowodowe celem ustalenia, czy wystąpiły przesłanki skierowania do właściciela gruntu nakazu.

Organ winien wyjaśnić, czy właściciel dokonał zmiany stosunków wodnych na swoim gruncie i czy zmiana ta wpływa szkodliwie na grunty sąsiednie (wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 21 czerwca 2011 r. II SA/Bd 439/11 Lex 950531). W tym celu bez wątpienia nie obejdzie się bez oględzin lub wizji biegłego w celu sporządzenia opinii. Są to dwie różne sytuacje, w których występują różne uprawnienia stron.

Należy zaznaczyć, że jeżeli w postępowaniu były przeprowadzone wizje przez biegłego nie wymagają one udziału stron, a ponadto strona nie musi być informowana o dokonanej wizji, ponieważ jest ona przeprowadzona w celu sporządzenia opinii. Strona postępowania po sporządzeniu opinii przez biegłego może ją kwestionować (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 21 czerwca 2011 r. II SA/Bd 438/11 – Lex nr 950530).

Natomiast jeżeli przeprowadzane są oględziny wówczas strony postępowania powinny być zawiadomione o terminie i miejscu przeprowadzenia przynajmniej na siedem dni przed ich terminem.

Należy znaczyć, że w ramach postępowania, które prowadzi wójt, nie bierze się pod uwagę rozległości szkody na gruncie sąsiednim, ponieważ nie jest to postępowanie o odszkodowanie.

Po zakończonym postępowaniu dowodowym wójt w decyzji powinien wskazać takie rozwiązanie, które przy spełnieniu wymogu skuteczności, będzie racjonalne i ekonomicznie uzasadnione. Ponadto rozwiązanie to powinno zapewnić realizację interesów poszkodowanych właścicieli gruntu. Jednocześnie nie powinno ono w sposób zbędny obciążać właściciela nieruchomości, który dokonał zmiany stanu wody na gruncie (Por. wyrok WSA w Szczecinie z dnia 27 lipca 2011 r. II SA/Sz 36/11).

W wydanej decyzji wójt musi dokładnie określić, jakie urządzenia należy wykonać, wskazując konkretne miejsca. W decyzji wójt nie może jednak dokładnie wskazać terminu wykonania obowiązku, gdyż nie ma takiego uprawnienia wynikającego z ustawy - Prawo wodne. Nie powoduje to jednak sytuacji, w których decyzja ta jest niewykonalna, bowiem jej wykonanie po uzyskaniu ostateczności następuje w drodze postępowania egzekucyjnego, czego efektem jest wykonanie obowiązku (zob. Wyrok WSA w Lublinie z dnia 13 lipca 2011 r. II SA/Lu 298/11).

W zakresie tej problematyki bardzo bogate jest orzecznictwo sądów administracyjnych, każdy znający swoje prawa jest w stanie bronić się na drodze administracyjnej przed uciążliwym sąsiadem. Postępowania w tym zakresie powinny trwać w terminach wskazanych w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego. W przypadku gdy wójt bardzo przedłuża to postępowanie, można złożyć zażalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego na podstawie art. 37 kodeksu postępowania administracyjnego.

Organami właściwymi do rozpatrywania, interwencji i prowadzenia postępowań w sprawach dotyczących zalewania sąsiednich gruntów są:- wójt, burmistrz, prezydent miasta właściwy dla miejsca wystąpienia zdarzenia, np.: w sytuacji podniesienia sąsiednich gruntów, braku odwodnienia, wadliwego systemu odwodnienia,

- Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego właściwy dla miejsca wystąpienia zdarzenia, np. w sytuacji niewłaściwego ukierunkowania rynien.

Kontaktu do w/w organów należy poszukiwać przez strony BIP z aktualnymi adresami i elektronicznymi skrzynkami podawczymi.

Źródło: www.zgora.pios.gov.pl, stan z dnia 9 maja 2016 r.