Jak powinno wyglądać rozliczenie i księgowanie środków trwałych i inwestycji przez konta obroty wewnętrzne 790 i koszty własne obrotów wewnętrznych 791?

Spółka Z, która stosuje kalkulacyjny rachunek wyników, prowadzi konta zespołu 5 i 4, realizuje inwestycje. Zajmuje się produkcją (produkcja podstawowa i koszty wydziałowe). Część pracowników świadczy usługi na rzecz realizowanej inwestycji. I tak np. 20.000 zł to koszty wynagrodzeń (brygad - koszty wydziałowe) dotyczące danej inwestycji, które księguje na koncie 083. Po zakończeniu inwestycji rozlicza na podstawie protokołu przyjęcia inwestycji.

Pytanie:
Jak powinno wyglądać rozliczenie i księgowanie środków trwałych i inwestycji przez konta obroty wewnętrzne 790 i koszty własne obrotów wewnętrznych 791?

Odpowiedź:
Koszty wynagrodzeń pracowników własnych, które stanowią koszt wytworzenia środka trwałego, wyksięgowuje się z odpowiedniego konta zespołu 5... i ujmuje na koncie 791 Koszty własny obrotów wewnętrznych, równolegle ujmując tą kwotę jako zwiększenie obrotów po stronie Wn konta 080 Środki trwałe w budowie i po stronie Ma konta 790 Obroty wewnętrzne.

Uzasadnienie:
Zasady dokonywania zapisów na kontach księgowych powinny wynikać z zakładowego planu kont. W przeważającej części jednostki korzystają jednak z wzorcowych planów kont, wydawanych jako publikacje książkowe, co bez wątpienia oszczędza nakładów pracy. Dlatego też zaproponowany niżej sposób ewidencji należy traktować jako jeden z możliwych, ale na pewno - nie jako jedyny słuszny. Jednostka może w tym zakresie przyjąć swoje własne rozwiązanie.
Zgodnie z art. 28 ust. 8 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmuje ogół ich kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym również niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy oraz koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.
Z powyższego przepisu wynika, że na koncie 080 Środki trwałe w budowie należy zaksięgować całość poniesionych nakładów na środki trwałe, w tym m.in. koszty wynagrodzeń pracowników własnych - o ile oczywiście są bezpośrednio związane z wytworzeniem tego środka trwałego. Można to zrobić zapisem:
Wn konto 791 Koszty własny obrotów wewnętrznych
Ma konto 506 Koszty wydziałowe podstawowej działalności produkcyjnej oraz równolegle:
Wn konto 080 Środki trwałe w budowie
Ma konto 790 Obroty wewnętrzne.
Ustalając wynik finansowy, saldo konta 790 Obroty wewnętrzne przenosi się na wynik zapisem:
Wn konto 790 Obroty wewnętrzne
Ma konto 860 Wynik finansowy.
Saldo konta 791 Koszty własny obrotów wewnętrznych przenosi się w ciężar konta 490 Rozliczenie kosztów zapisem:
Wn konto 490 Rozliczenie kosztów
Ma konto 791 Koszty własny obrotów wewnętrznych.