Czy dopuszczalne jest usuwanie gałęzi w lesie?

Co do zasady, powalonych gałęzi nie powinno usuwać się z lasu, bowiem stanowią one często siedlisko dla grzybów, porostów, a także owadów i większych zwierząt. Usuwanie gałęzi z drzewa może stanowić zarówno wykroczenie - jako niszczenie lub uszkadzanie drzew.

Pytanie:
Czy według ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1153) - dalej u.l. - możliwe jest usuwanie gałęzi w lesie?

Odpowiedź:
Co do zasady, powalonych gałęzi nie powinno usuwać się z lasu, bowiem stanowią one często siedlisko dla grzybów, porostów, a także owadów i większych zwierząt. Jednocześnie art. 30 u.l., wprowadzający zakazy związane z korzystaniem z lasów, nie przewiduje zakazu usuwania leżących gałęzi, jednakże gałęzie usuwać może tylko właściciel lasu. Inaczej rzecz się przedstawia w przypadku zbierania gałęzi w lesie należącym do Skarbu Państwa.

Takie pozyskiwanie drewna stanowi wykroczenie i podlega ukaraniu grzywną do 250 zł grzywny. Do kary naliczana jest kwota, którą skradziono, czyli np. 6 zł.

Natomiast usuwanie gałęzi z drzewa może stanowić zarówno wykroczenie - jako niszczenie lub uszkadzanie drzew (art. 30 ust. 1 pkt 5 u.l.), jak i zabieg pielęgnacyjny - gdy usuwane są np. obumarłe lub nadłamane gałęzie stanowiące zagrożenie dla ludzi lub ekosystemu leśnego.

Uzasadnienie:  
Właściciel lasu, prowadząc racjonalną gospodarkę leśną i mając na względzie pielęgnację i ochronę lasu, nie tylko może, ale powinien usuwać gałęzie z lasu w odległości 30 metrów od torów kolejowych lub dróg, bowiem zalegające gałęzie - jako materiał palny - mogą być przyczyną powstawania pożarów w lesie - por. art. 13 ust. 1 pkt 3 u.l. w związku z § 39 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719).

Inaczej rzecz się przedstawia w przypadku leżących gałęzi w innych miejscach. Te nie powinny być usuwane, gdyż duże konary drzew wzbogacają strukturę środowiska leśnego, wpływając pozytywnie na retencję wody w systemie i opóźnienie spływu znacznej ilości wód opadowych z terenu leśnego. Martwe drewno wzbogaca również środowisko leśne w składniki pokarmowe, szczególnie związki azotowe potrzebne do wzrostu roślin.

Tego rodzaju gałęzie powinny być pozostawione. Także nie powinny być usuwane gałęzie z drzew, jeżeli ich pozostawienie nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi lub nie zagraża gatunkom i siedliskom. Jednakże na gruncie u.l. nie ma bezwzględnego zakazu ani zbierania gałęzi (chrustu) w przypadku lasów prywatnych, które nie podlegają zresztą cechowaniu, a zatem właściciel lasu może czerpać tego rodzaju pożytki z własnego lasu.

Musi jednocześnie mieć na względzie, że w przypadku obcinania gałęzi drzew może być mu postawiony zarzut niszczenia lub uszkadzania drzew, jeżeli nie udowodni, że był to zabieg pielęgnacyjny albo usunięcie gałęzi (dolnych konarów) wynikało z powodowania przez nie zagrożenia dla ludzi lub środowiska.