Administrator musi dostosować budynek do aktualnych przepisów przeciw pożarowych

Czy właściciele/administratorzy obiektów, mają je sukcesywnie dostosowywać do aktualnych przepisów p.poż?

Pytanie pochodzi z  programu Serwis Budowlany .

Pytanie
Zgodnie z wyrokiem NSA, z dnia 30 grudnia 2008 r., II OSK 1701/07, w którym sąd wydał orzeczenie zmuszające zarządcę budynku do spełnienia obecnych przepisów z zakresu ochrony przeciwpożarowej, zaprzeczono regule zakazu wstecznego działania prawa. Posłużono się pojęciem "retrospektywności" prawa i wskazano, że "w przypadku ochrony przeciwpożarowej mamy do czynienia ze stosunkiem administracyjno-prawnym, którego realizacja nie kończy się wraz z oddaniem obiektu do użytkowania, ale trwa nadal przez cały okres użytkowania obiektu". Jeśli w budynku nie prowadzono prac budowlanych, ani przebudowy i powstał on przed wejściem w życie nowych przepisów, to do tej pory uznawano, że nie ma konieczności dostosowywania go do nowych przepisów z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Jednak w kontekście powyższego wyroku nie ma już tej pewności.
Czy zatem właściciele/administratorzy obiektów, mają je sukcesywnie dostosowywać do aktualnych przepisów p.poż., czy tylko robią to, co zostanie orzeczone w decyzji administracyjnej, powstałej na skutek ewentualnej kontroli inspektorów z Państwowej Straży Pożarnej?

Odpowiedź
Przyjąć należy, iż właściciele/administratorzy obiektów, powinni je sukcesywnie dostosowywać do aktualnych przepisów przeciwpożarowych zapewniając ich ochronę przeciwpożarową.

Uzasadnienie
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej – dalej u.o.p. osoby fizyczne, osoby prawne, organizacje lub instytucje korzystające ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu są zobowiązane do zabezpieczenia ich przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem. Natomiast odpowiedzialność za naruszenie przepisów przeciwpożarowych ponoszą: właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 i 5 oraz ust. 1a u.o.p., właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest m.in. obowiązany wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej. Odpowiedzialność za realizację powyższych obowiązków stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje – w całości lub w części – ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.
Zgodnie z art. 13 ust. 1 u.o.p., minister właściwy do spraw wewnętrznych został zobowiązany do określenia w drodze rozporządzenia, sposobów i warunków ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w powoływanym przez Pytającego wyroku z dnia 30 grudnia 2008 r., sygn. II OSK 1701/07 LEX nr 522618 cyt. powyższe przepisy – tj. art. 3, 4 ust. 1 pkt 2 i5 oraz ust. 1a oraz art. 13 ust. 1 u.o.p., nie naruszają zasady lex retro non agit. Wedle powyższego wyroku, cyt. "zauważyć należy, że zakres zastosowania powyższych przepisów oraz art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1230 z późn. zm.) nie został w akcie normatywnym w żaden sposób ograniczony w odniesieniu do tzw. budynków starych, czyli powstałych w okresie przed wejściem w życie tych przepisów. Należy mieć na uwadze, że w przypadku ochrony przeciwpożarowej mamy do czynienia ze stosunkiem prawnym, którego realizacja nie kończy się wraz z oddaniem obiektu do użytkowania, ale trwa nadal przez cały okres użytkowania obiektu. Powyższy przypadek dotyczy zatem regulacji intertemporalnej nazywanej retrospektywnością, polegającej na nakazie stosowania nowego prawa do stosunków prawnych, które wprawdzie zostały nawiązane pod rządami dawnych przepisów, ale nie zostały jeszcze zrealizowane wszystkie istotne element tych stosunków (...)". Naczelny Sąd Administracyjny powołał się przy tym na inne orzeczenie NSA w tym przedmiocie, tj. wyrok z dnia 26 września 2007 r., II OSK 1253/06, w uzasadnieniu którego czytamy, iż z retroaktywnym działaniem prawa mamy do czynienia wtedy, gdy nowe prawo stosuje się do zdarzeń "zamkniętych w przeszłości", zakończonych przed wejściem w życie nowych przepisów, zaś z retrospektywnością prawa mamy do czynienia wtedy, gdy przepisy nowego prawa regulują zdarzenia bądź stosunki prawne o charakterze "otwartym", ciągłym, takie, które nie znalazły jeszcze swojego zakończenia, które rozpoczęły się, powstały pod rządami dawnego prawa i trwają dalej po wejściu w życie przepisów nowej ustawy. Stąd też istnienie budynku, który wprawdzie został wybudowany pod rządami "starego" prawa, ale istnieje nadal i jest użytkowany pod rządami "nowego" prawa, jest zdarzeniem ciągłym, sytuacją trwającą także po wejściu w życie nowej ustawy. Zatem wprowadzenie nowych wymogów ochrony przeciwpożarowej dla takich budynków jest działaniem retrospektywnym prawa, a nie działaniem retroaktywnym.
Zgodnie z art. 170 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne osoby. Oznacza to, że każdy sąd obowiązany jest uznać, że kwestia prawna, która była już przedmiotem rozstrzygnięcia w innej sprawie, a która ma znaczenie prejudycjalne w sprawie przez niego rozpoznawanej, kształtuje się tak, jak to przyjęto w prawomocnym wcześniej wyroku. W przeciwnym razie wyroki sądowe miałyby charakter jedynie opiniujący, a nie stanowczy i imperatywny. W orzecznictwie i doktrynie podkreśla się, że skutkiem zasady mocy wiążącej prawomocnego wyroku jest to, iż przesądzenie we wcześniejszym wyroku kwestii o charakterze prejudycjalnym dowodzi, że w procesie późniejszym zagadnienie to nie może być już w ogóle badane. Ratio legisww. przepisu polega na tym, że gwarantuje on zachowanie spójności i logiki działania organów państwowych, zapobiegając funkcjonowaniu w obrocie prawnym rozstrzygnięć nie do pogodzenia w całym systemie sprawowania władzy (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 maja 1999 r., IV SA 2543/98, LEX nr 48643). W związku z powyższym nie można ignorować faktu istnienia ww. prawomocnych wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, a co za tym idzie przyjąć należy, iż właściciele/administratorzy obiektów, powinni je sukcesywnie dostosowywać do aktualnych przepisów przeciwpożarowych zapewniając ich ochronę przeciwpożarową.

Pytanie pochodzi z  programu Serwis Budowlany .