WPROWADZENIEOrganizacja dużych imprez sportowych może przyczynić się do rozwoju państw, regionów i miast będących gospodarzami tych imprez, co może jednak również wymagać znacznych inwestycji. Aby w jak największym stopniu wykorzystać takie inwestycje i służyć interesowi publicznemu, należy dążyć do tworzenia trwałego, materialnego i niematerialnego dziedzictwa sportowego, infrastrukturalnego, środowiskowego, gospodarczego i społecznego dużych imprez sportowych, co jest warunkiem wstępnym ich akceptacji i uznania przez ogół społeczeństwa, a także ich powodzenia.
RADA I PRZEDSTAWICIELE RZĄDÓW PAŃSTW CZŁONKOWSKICH ZEBRANI W RADZIE,
PRZYWOŁUJĄC:
1. Art. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w którym mowa o sporcie jako dziedzinie, w której działanie na poziomie UE powinno wspierać, koordynować i uzupełniać działania państw członkowskich, oraz art. 165 TFUE, zgodnie z którym "Unia przyczynia się do wspierania europejskich przedsięwzięć w zakresie sportu, uwzględniając jego szczególny charakter".
2. Plan prac Unii Europejskiej w dziedzinie sportu na lata 2024-2027 1 oraz jego obszary priorytetowe i cele przewodnie, a w szczególności kluczowy temat "Duże imprezy sportowe".
3. Rezolucję Rady w sprawie kluczowych cech europejskiego modelu sportu 2 , w której uznano między innymi, że w Europie kluczowe cechy większości opartych na wartościach sportów zorganizowanych to organizacja sportu oparta na autonomicznych, demokratycznych i terytorialnych podstawach i charakteryzująca się strukturą piramidalną, na którą składają się wszystkie szczeble sportu, począwszy od sportu powszechnego po sport zawodowy, obejmująca zarówno rozgrywki klubowe, jak i krajowe, w tym mechanizmy zapewniające solidarność finansową, sprawiedliwość i otwartość rozgrywek, takie jak zasada awansu i deklasacji.
4. Dokumenty polityczne dotyczące przedmiotowej kwestii przedstawiono w załączniku II do załącznika.
DOSTRZEGAJĄC, ŻE:
5. Duże imprezy sportowe mogą być katalizatorem zmian w społeczeństwie pod względem zrównoważoności, uczciwości, inkluzywności, dostępności 3 i zdrowego stylu życia 4 oraz mogą przyczyniać się do konkurencyjności i widoczności miast, regionów i państw, które są ich gospodarzami 5 .
6. Duża impreza sportowa może stworzyć trwałe dziedzictwo i przyczynić się do światowej i publicznej renomy goszczącego ją miasta, regionu, państwa i całej Unii Europejskiej, przyczynić się do równouprawnienia płci, wzmocnienia wspólnoty oraz dumy i spójności narodowej i europejskiej, a także do rozwoju gospodarczego, społecznego, turystycznego i kulturalnego miasta, regionu lub państwa będącego jej gospodarzem 6 .
7. Na materialne i niematerialne dziedzictwo dużych imprez sportowych może składać się wiele różnych elementów:
a) W ramach dziedzictwa sportowego dużym imprezom sportowym często towarzyszy rozwój infrastruktury sportowej. Są one również okazją do popularyzowania aktywności fizycznej 7 ; mogą stanowić bodziec do zwiększenia wsparcia i sponsoringu w dziedzinie sportu oraz do nowych inicjatyw mających na celu rozszerzenie oferty sportowej dla ogółu społeczeństwa, w tym programów rozwoju sportu dla klubów, szkół i instytucji szkolnictwa wyższego, miejsc pracy, a także do zwiększenia aktywności sportowej ludzi w każdym wieku, w tym osób prowadzących siedzący tryb życia.
b) Szersze dziedzictwo infrastrukturalne może obejmować podnoszenie jakości, modernizację i renowację sieci, począwszy od transportu publicznego po telekomunikację, trasy dostępu, a także podstawowe usługi, takie jak woda, energia elektryczna i przetwarzanie odpadów. Potencjalna modernizacja lub rozbudowa infrastruktury transportowej, mieszkalnej, imprezowej i rekreacyjnej, również pod względem dostępności dla osób z niepełnosprawnością, może poprawić jakość życia mieszkańców i atrakcyjność miasta, regionu i państwa będącego gospodarzem imprezy. Ważne jest, aby takie ulepszenia infrastruktury dokonywane były w sposób zrównoważony i odpowiadały potrzebom społeczności lokalnej, również po zakończeniu dużych imprez sportowych.
c) W ramach dziedzictwa gospodarczego, goszczenie dużych imprez sportowych może pomóc w pobudzeniu gospodarki, przyczynić się do rozwoju turystyki międzynarodowej i krajowej 8 , pobudzić innowacje, zatrudnienie i stworzyć nowe możliwości biznesowe w całym mieście, regionie i państwie goszczącym imprezę.
d) Dziedzictwo środowiskowe obejmuje skoncentrowanie się na zmniejszeniu śladu węglowego, uwzględnianie zasad ekologizacji (takich jak energia niskoemisyjna, gospodarka o obiegu zamkniętym, strategia gospodarowania odpadami) oraz zdolność reagowania na zmianę klimatu. Duże imprezy sportowe mogą pokazywać wszystkim zainteresowanym stronom dobre praktyki w zakresie zrównoważoności i świadomości środowiskowej oraz przyczyniać się do realizacji ogólnych celów UE w zakresie klimatu, różnorodności biologicznej i efektywnego gospodarowania zasobami.
e) W ramach dziedzictwa społecznego duże imprezy sportowe mogą przyczyniać się do zwiększenia świadomości na temat zdrowego stylu życia i do poprawy jakości życia jednostek, między innymi poprzez następujące elementy:
i) imprezy takie mogą zapewniać impuls dla konkretnych programów, które przyczyniają się do włączenia społecznego, na przykład poprzez zmiany na obszarach wiejskich, oddalonych, peryferyjnych, słabiej rozwiniętych i najbardziej oddalonych;
ii) można zwiększyć promowanie i wspieranie uczestnictwa w sporcie wśród wszystkich obywateli, we wszystkich grupach wiekowych, w szczególności wśród dzieci w wieku szkolnym oraz osób i grup ze środowisk defaworyzowanych;
iii) duże imprezy sportowe, takie jak igrzyska paralimpijskie, mogą pomóc w poprawieniu dostępu do sportu i obiektów sportowych osobom z niepełnosprawnościami, a także w poprawieniu postrzegania niepełnosprawności przez społeczeństwo;
iv) duże imprezy sportowe mogą przyczynić się do promowania programów kulturalnych i imprez towarzyszących oraz do zwiększenia poczucia dumy i tożsamości w mieście, regionie lub państwie będącym gospodarzem imprezy oraz w całej Unii Europejskiej, a także do poprawy ich wizerunku;
v) goszczenie dużej imprezy sportowej stanowi okazję do rozwoju jednostek i społeczności poprzez pracę wolontariuszy. Rozwój społeczności może być formalnym celem komitetu organizacyjnego w kontekście pozostawienia dziedzictwa w postaci wolontariatu w danej społeczności.
8. Duże imprezy sportowe mogą stwarzać wyzwania, które należy przezwyciężyć lub zminimalizować, takie jak: obciążenia budżetowe związane z utrzymaniem, po zakończeniu imprezy, nadmiernie rozbudowanej i potencjalnie niewykorzystywanej infrastruktury, negatywny wpływ na środowisko (np. ze względu na emisje gazów cieplarnianych, obiekty mające negatywny wpływ na zrównoważoność, niszczenie obszarów naturalnych, utratę różnorodności biologicznej, zwiększenie ilości odpadów i hałasu) oraz ewentualna gentryfikacja terenów, które są gospodarzem imprezy.
9. Jeżeli nie będzie odpowiedniej reakcji na te wyzwania, przy jednoczesnym braku trwałego dziedzictwa, to istnieje ryzyko spadku poziomu poparcia ze strony obywateli europejskich dla goszczenia dużych imprez sportowych 9 , a tym samym ryzyko zmniejszenia liczby takich imprez organizowanych w państwach członkowskich UE, co z kolei zwiększyłoby ryzyko, że takie imprezy, zamiast być przyznawane demokratycznym państwom przestrzegającym praw człowieka, mogłyby przyczyniać się do praktyk wybielania wizerunku innych państw przez sport.
10. Aby zminimalizować negatywne skutki i zbudować trwałe dziedzictwo, potrzebne jest planowanie w długiej perspektywie. Wymaga to silnego przywództwa i stałego zaangażowania ze strony komitetu organizacyjnego, organizacji sportowych i władz publicznych miasta, regionu lub państwa będącego gospodarzem dużej imprezy sportowej w całym cyklu jej organizacji.
11. Zorganizowanie dużej imprezy sportowej, która pozostawia trwałe dziedzictwo, wymaga wsparcia i współpracy różnych sektorów (np. sportu, gospodarki, turystyki, transportu publicznego, organów ds. bezpieczeństwa, kultury, mediów, edukacji, młodzieży, zdrowia oraz spraw wewnętrznych i zagranicznych), a także szerokiego grona zainteresowanych stron na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym. Należą do nich władze publiczne, przedsiębiorstwa, międzynarodowe, krajowe i lokalne organizacje sportowe, organizacje pozarządowe i społeczeństwo obywatelskie 10 .
12. Ważne jest aktywne promowanie wizji trwałego dziedzictwa dużych imprez sportowych wśród obywateli, zwłaszcza społeczności lokalnych i innych kluczowych zainteresowanych stron, oraz angażowanie ich już na etapie przygotowań.
13. Należy zagwarantować bezpieczeństwo dużych imprez sportowych, zapewniając odpowiednie zasoby materialne i ludzkie, aby dążyć do zapewnienia bezpieczeństwa i niezakłóconego współistnienia wszystkich, np. sportowców, widzów i mieszkańców, oraz do czerpania niezakłóconej radości z imprezy.
14. Pomimo że dostępne są sondaże i badania dotyczące różnych aspektów dziedzictwa dużych imprez sportowych, można by usprawnić systematyczne i naukowe monitorowanie, by wspierać opartą na dowodach politykę dotyczącą trwałego dziedzictwa dużych imprez sportowych.
15. Ewentualne współorganizowanie imprezy przez kilka miast, regionów i państw mogłoby sprawić, że organizowanie dużych imprez sportowych stanie się atrakcyjniejsze i bardziej osiągalne również dla mniejszych państw, przy jednoczesnym zmniejszeniu związanego z tym obciążenia i uwzględnieniu dodatkowego śladu węglowego, jaki może generować transport. Może to również przyczynić się do rozwoju europejskiego wymiaru sportu i promowania wartości Unii Europejskiej.
16. Goszczenie i organizowanie mniejszych imprez sportowych może również przyczynić się do budowania trwałego dziedzictwa w celu promowania zdrowego i aktywnego stylu życia, wolontariatu i dostępu do sportu, w szczególności jeżeli chodzi o młodzież i osoby ze środowisk defaworyzowanych.
ZWRACAJĄ SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY:
17. Promowały podejście strategiczne, uwzględniające sportowe oraz szerzej pojęte infrastrukturalne, środowiskowe, gospodarcze i społeczne dziedzictwo, począwszy od początkowego etapu procesu planowania poprzez procedurę składania ofert, a także przygotowania do dużych imprez sportowych, jak i podczas ich trwania.
18. Rozważyły, w stosownych przypadkach, uzależnienie finansowania przez państwo organizacji dużych imprez sportowych od skoncentrowania się na aspektach trwałego dziedzictwa i zrównoważoności w całym cyklu organizacji imprezy, z uwzględnieniem zasad dobrego zarządzania.
19. Promowały od samego początku ścisłą współpracę między organizatorem lub komitetem organizacyjnym a władzami publicznymi miasta, regionu lub państwa goszczącego imprezę oraz zaangażowanie szerokiego grona zainteresowanych stron, takich jak organizacje sportowe, sektor mediów, przedsiębiorstwa, społeczności lokalne, wolontariusze i ogół społeczeństwa, aby zapewnić trwałe dziedzictwo dużych imprez sportowych.
20. Promowały organizowanie dużych imprez sportowych w sposób zrównoważony, oparty na obiegu zamkniętym i neutralny dla klimatu oraz wykorzystywały te imprezy jako projekty pilotażowe w zakresie zrównoważonych innowacji - we współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi stronami i różnymi organizacjami specjalizującymi się w zrównoważoności, a także poprzez partnerstwa z uniwersytetami i ośrodkami badawczymi.
21. Starały się zapewnić, w ścisłej współpracy z ruchem sportowym, by jak największa liczba osób odnosiła korzyści z dużych imprez sportowych i ich dziedzictwa, wykorzystując imprezy do budowania wspólnoty, promowania włączenia społecznego i równości płci oraz wspierania wzajemnego szacunku i tolerancji.
22. Zapewniały, w stosownych przypadkach, odpowiednie wsparcie klubom sportowym i gminom, tak aby dysponowały one niezbędnymi zasobami i infrastrukturą, były gotowe na przyjęcie zwiększonego zainteresowania aktywnością sportową, które może nastąpić po dużej imprezie sportowej, i zarządzanie nim.
23. Promowały, w ścisłej współpracy z ruchem sportowym, tworzenie specjalnych programów wolontariatu zachęcających wolontariuszy do zaangażowania na rzecz dużych imprez sportowych, ustanawianie norm pozwalających docenić ich wkład pracy podczas imprezy i po jej zakończeniu, a także mechanizmów uznawania umiejętności nabytych przez wolontariuszy podczas dużych imprez sportowych oraz sieci, które umożliwią mobilizowanie ich do podejmowania w przyszłości działań w sektorze sportu.
24. Wykorzystywały bodziec, którym są duże imprezy sportowe, do promowania aktywności fizycznej, zdrowego stylu życia, a także wartości europejskich i olimpijskich w naszych społeczeństwach w perspektywie długoterminowej, za pomocą ukierunkowanych środków, np. w instytucjach edukacyjnych i szkoleniowych, stowarzyszeniach młodzieżowych i klubach sportowych, miejscach pracy, społecznościach lokalnych i regionalnych, ze szczególnym uwzględnieniem osób niedostatecznie reprezentowanych w aktywności sportowej.
25. Zwracały szczególną uwagę na włączenie społeczne, między innymi poprzez zrównoważony rozwój infrastruktury związany z dużymi imprezami sportowymi na obszarach wymagających wsparcia.
26. Promowały inkluzywność i chroniły prawa człowieka podczas całego cyklu organizacji dużych imprez sportowych oraz zapewniały niedyskryminacyjny dostęp do infrastruktury sportowej.
27. We współpracy z zainteresowanymi stronami zapewniały środki gwarantujące uczciwość w sporcie, gościnność, a także najwyższe niezbędne normy bezpieczeństwa i ochrony, aby imprezy były bezpieczne, chronione i przyjazne, zarówno na terenach sportowych, jak i poza nimi.
28. Promowały imprezy kulturalne, edukacyjne i inne imprezy towarzyszące umożliwiające dzieciom i wszystkim pokoleniom doświadczanie sztuki i kultury zarówno przed dużymi imprezami sportowymi, w ich trakcie, jak i po ich zakończeniu.
29. Promowały istniejące międzynarodowe i europejskie ramy i normy, które przyczyniają się do zapewnienia pozytywnego dziedzictwa dużych imprez sportowych 11 .
30. Propagowały monitorowanie i gromadzenie informacji i danych, w tym za pomocą specjalnych mechanizmów sprawozdawczych, by usprawnić ocenę wartości dziedzictwa dużych imprez sportowych, wykorzystując na przykład wytyczne OECD 12 .
31. Promowały wymianę najlepszych praktyk między miastami, regionami i państwami, które były gospodarzami dużych imprez sportowych.
32. Zachęcały przyszłych organizatorów dużych imprez sportowych, a także przedstawicieli innych sektorów, do czerpania inspiracji z innowacyjnych, zrównoważonych i odpowiedzialnych praktyk (np. Karty społecznej z Paryża 2024 lub Deklaracji praw człowieka na potrzeby Euro 2024 UEFA [Human Rights Declaration for UEFA EURO 2024]).
33. Promowały organizowanie dużych imprez sportowych wspólnie przez kilka państw, tak aby więcej państw, także mniejszych, mogło czerpać korzyści z materialnego i niematerialnego dziedzictwa dużych imprez sportowych, przy jednoczesnym uwzględnieniu aspektów gospodarczych i unikaniu dodatkowego śladu węglowego, jaki może generować transport.
34. Zachęcały, w stosownych przypadkach, miasta i regiony, które były gospodarzami dużych imprez sportowych, do uzupełniania i promowania ich dziedzictwa poprzez organizowanie, w ścisłej współpracy z ruchem sportowym, innych imprez sportowych, także mniejszych, w celu wykorzystania infrastruktury, wiedzy fachowej, dynamiki i zaangażowania społecznego.
35. Dążyły również do uzyskania trwałego dziedzictwa mniejszych imprez sportowych, aby m.in. promować zdrowy i aktywny styl życia, wolontariat oraz dostęp wszystkich grup - w szczególności młodzieży, grup niedostatecznie reprezentowanych, osób ze środowisk defaworyzowanych lub osób z niepełnosprawnościami - do sportu i obiektów sportowych.
w Zielony Ład - podręcznik dla sektora sportu] (2023 r.), Europejskiej karcie społecznej imprez sportowych (2023 r.), inicjatywie pod egidą Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) "Sports for Climate Action" [Sport dla działań na rzecz klimatu], Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka (2011 r.), Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych w sprawie odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej (2023 r.), a także normie ISO 20121:2024 dotyczącej systemów zarządzania imprezami w sposób zapewniający zrównoważoność.
ZWRACAJĄ SIĘ DO KOMISJI, BY:
36. Rozważyła i zbadała odpowiednie aspekty polityczne związane z dziedzictwem dużych imprez sportowych w ramach przygotowywania nowego długoterminowego dokumentu strategicznego dotyczącego przyszłości unijnej polityki sportowej 13 .
37. Dzieliła się wiedzą i informacjami na temat odpowiednich inicjatyw i dobrych praktyk przyczyniających się do trwałego dziedzictwa dużych imprez sportowych oraz ułatwiała wymianę informacji i dobrych praktyk między państwami członkowskimi i odpowiednimi zainteresowanymi stronami.
38. Promowała wykorzystywanie istniejących międzynarodowych i europejskich ram i norm, które przyczyniają się do zapewnienia pozytywnego dziedzictwa dużych imprez sportowych 14 .
39. Wykorzystywała zharmonizowane statystyki dotyczące sportu (SSA - rachunki satelitarne sportu) i podobne dane na poziomie UE do lepszego pomiaru wpływu i dziedzictwa dużych imprez sportowych organizowanych w państwach członkowskich UE pod kątem sportu, społeczeństwa, gospodarki, turystyki, kultury i środowiska, a także wspierała inicjatywy mające na celu opracowywanie i wymianę odpowiednich danych.
40. Dalej współpracowała z odpowiednimi zainteresowanymi stronami w celu wymiany informacji, maksymalizacji możliwości i wskazywania rozwiązań wspólnych wyzwań w odniesieniu do dziedzictwa dużych imprez sportowych, w tym w ramach inicjatywy SHARE 2.0.
41. Przeanalizowała sposoby wspierania, uznawania i zwiększania widoczności wybitnych inicjatyw wolontariackich w dziedzinie sportu w Unii Europejskiej, które obejmują wolontariat podczas dużych imprez sportowych, jak również w sporcie powszechnym.
ZWRACAJĄ SIĘ DO RUCHU SPORTOWEGO I INNYCH ODPOWIEDNICH ZAINTERESOWANYCH STRON, BY Z UWZGLĘDNIENIEM ICH ODPOWIEDZIALNOŚCI I AUTONOMII SPORTU:
42. Zobowiązały się do przestrzegania przy organizowaniu dużych imprez sportowych zasad gospodarczej, środowiskowej i społecznej zrównoważoności (w szczególności w odniesieniu do infrastruktury, mobilności i energii), dobrego zarządzania, odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej, poszanowania praw człowieka i zgodności z uznanymi normami międzynarodowymi 15 .
43. We współpracy z państwami członkowskimi UE zachęcały do goszczenia dużych imprez sportowych przez, w miarę możliwości, więcej niż jedno państwo, przy jednoczesnym uwzględnieniu aspektów gospodarczych i unikaniu dodatkowego śladu węglowego, jaki może generować transport, ponieważ wspólne oferty składane przez kilka państw mogłyby sprawić, że organizowanie dużych imprez sportowych stanie się bardziej osiągalne dla mniejszych państw.
44. Opracowały strategie na rzecz zrównoważoności i dziedzictwa 16 oraz wdrażały przejrzyste procedury wyboru oparte na opublikowanych, łatwych do zrozumienia i wymiernych kryteriach, a także uwzględniały aspekty zrównoważoności i dziedzictwa w kryteriach wyboru i oceny, tak aby jak najwięcej państw, regionów i miast organizowało zrównoważone duże imprezy sportowe zapewniające trwałe dziedzictwo.
45. Szanowały prawa podstawowe i prawa człowieka i w związku z tym podejmowały odpowiedzialne decyzje w sprawie gospodarzy dużych imprez sportowych zarówno w Unii Europejskiej, jak i poza nią 17 .
46. Doradzały w sprawie odpowiednich systemów monitorowania i sprawozdawczości, a także wspierały je i wdrażały, tak aby faktycznie realizowane były działania zawarte w ofercie lub uzgodnione w umowie dotyczącej organizacji imprezy, by zapewnić zasady gospodarczej, środowiskowej i społecznej zrównoważoności (w szczególności w odniesieniu do infrastruktury, mobilności i energii), dobrego zarządzania, odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej, poszanowania praw człowieka i trwałego dziedzictwa.
podręcznik dla sektora sportu] (2023 r.), Europejska karta społeczna imprez sportowych (2023 r.), inicjatywa pod egidą UNFCCC "Sports for Climate Action" [Sport dla działań na rzecz klimatu], Wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych w sprawie odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej, a także norma ISO 20121:2024 dotycząca systemów zarządzania imprezami w sposób zapewniający zrównoważoność.
47. Włączały promowanie trwałego dziedzictwa do kampanii komunikacyjnych dotyczących przyszłych i wcześniejszych imprez i angażowały w nie wolontariuszy, gospodarzy i sportowców, w tym paralimpijczyków i ambasadorów sportu związanych z tymi imprezami.
48. Wykorzystywały potencjał dużych imprez sportowych do szerokiego promowania sportu i aktywności fizycznej wśród ludności, na przykład poprzez wymianę najlepszych praktyk, łączenie dużych imprez sportowych z mniejszymi imprezami sportowymi otwartymi dla sportowców-amatorów, które to imprezy sprzyjają większemu zaangażowaniu w sport, lub poprzez promowanie uwzględniania obiektów sportowych i aktywności fizycznej w projektowaniu przestrzeni miejskiej i na obszarach wiejskich.
49. W ramach solidarności finansowej zachęcały do wykorzystywania w sporcie masowym dochodów z organizacji dużych imprez sportowych.
