Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2023 r. w sprawie zwiększenia innowacyjności oraz konkurencyjności przemysłowej i technologicznej dzięki sprzyjającym warunkom dla przedsiębiorstw typu start-up i przedsiębiorstw scale-up (2023/2110(INI))

P9_TA(2023)0480

Zwiększenie innowacyjności oraz konkurencyjności przemysłowej i technologicznej

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2023 r. w sprawie zwiększenia innowacyjności oraz konkurencyjności przemysłowej i technologicznej dzięki sprzyjającym warunkom dla przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up (2023/2110(INI))

(C/2024/4182)

(Dz.U.UE C z dnia 2 sierpnia 2024 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając art. 101-109 i art. 173 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

- uwzględniając Protokół nr 27 do Traktatu o Unii Europejskiej i TFUE w sprawie rynku wewnętrznego i konkurencji,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 22 listopada 2016 r. pt. "Przyszli liderzy Europy - inicjatywa na rzecz przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up" (COM(2016)0733),

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające Program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji "Horyzont Europa" oraz zasady uczestnictwa i upowszechniania obowiązujące w tym programie oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1290/2013 i (UE) nr 1291/2013 ¹  (rozporządzenie "Horyzont Europa"),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 maja 2021 r. zatytułowany " Aktualizacja nowej strategii przemysłowej 2020 r. - tworzenie silniejszego jednolitego rynku sprzyjającego odbudowie Europy" (COM(2021)0350),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 lipca 2022 r. pt. "Nowy europejski plan na rzecz innowacji" (COM(2022) 0332),

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 listopada 2022 r. w sprawie wdrożenia Europejskiej Rady ds. Innowacji ² ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 lipca 2023 r. w sprawie stanu unii małych i średnich przedsiębiorstw ³ ,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 września 2023 r. w sprawie pakietu pomocy gospodarczej dla MŚP (COM (2023)0535),

- uwzględniając art. 54 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A9-0383/2023),

A. mając na uwadze, że choć instytucje UE opublikowały różne komunikaty na temat przedsiębiorstw typu startup, nie przyjęto jeszcze konkretnych definicji przedsiębiorstw typu startup lub przedsiębiorstw scale-up,

B. mając na uwadze, że przedsiębiorstwa typu startup i przedsiębiorstwa scale-up charakteryzują się ograniczonymi zasobami ludzkimi i stosunkowo ograniczoną zdolnością do przestrzegania złożonych systemów regulacyjnych lub procedur finansowania, mając na uwadze, że ich potrzeby biznesowe i specyficzne wyzwania często różnią się charakterem od potrzeb małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP),

C. mając na uwadze, że Europejską Radę ds. Innowacji (EIC) utworzono na mocy rozporządzenia ustanawiającego program "Horyzont Europa",

D. mając na uwadze, że Komisja realizuje różne inicjatywy mające na celu promowanie przedsiębiorczości, innowacji i transformacji cyfrowej w UE, takie jak inicjatywa na rzecz przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, tablica wyników ekoinnowacji, wspólnoty wiedzy i innowacji (WWiI), Europejska Platforma Współpracy Klastrów, cyfrowa dekada i strategia jednolitego rynku cyfrowego, a także programy finansowania poświęcone innowacjom w innych obszarach polityki,

E. mając na uwadze, że istnieją zauważalne rozbieżności historyczne między kulturą inwestycyjną w Europie i w innych regionach świata, zwłaszcza w przypadku kapitału wysokiego ryzyka i finansowania przez aniołów biznesu,

F. mając na uwadze, że UE jest zdecydowana poprawić swoją konkurencyjność przemysłową i technologiczną na rynku światowym, tworząc odporne i zdywersyfikowane łańcuchy dostaw oraz przewodząc transformacji ekologicznej i cyfrowej, i w związku z tym uznaje potrzebę wzmocnienia swojej pozycji poprzez stałe wspieranie rozwoju przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, ponieważ mogą one sprzyjać innowacjom i wspierać cele dwojakiej transformacji - ekologicznej i cyfrowej,

G. mając na uwadze, że UE uznaje potencjał przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up w zakresie stymulowania innowacji, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w UE, sprostania wyzwaniom społecznym, promowania zrównoważonego rozwoju i przyczyniania się do realizacji celów określonych w Europejskim Zielonym Ładzie, programie "Cyfrowa Europa", nowym europejskim planie na rzecz innowacji i zaktualizowanej strategii przemysłowej UE,

H. mając na uwadze, że wspieranie innowacji międzysektorowych oraz zachęcanie do współpracy i wymiany wiedzy między różnymi branżami jest niezbędne do pobudzania kreatywności, wydajności i transformacyjnego wzrostu w sektorze przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up,

I. mając na uwadze, że przedsiębiorstwa typu startup i przedsiębiorstwa scale-up zmagają się obecnie z trudnościami wynikającymi z braku integracji jednolitego rynku, rozbieżności regulacyjnych i nadmiernych obciążeń administracyjnych, mając na uwadze, że pod względem konkurencyjności Europa nie dotrzymuje kroku innym rozwiniętym gospodarkom, co stanowi zagrożenie dla jej potencjału generowania wzrostu i dobrobytu,

J. mając na uwadze, że osłabione zasady pomocy państwa i konkurencji w Unii mogą spowodować zwiększenie barier wejścia na rynek, zwłaszcza w kontekście przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, oraz mogą utrudniać konkurencyjną alokację kapitału w oparciu o merytoryczne kryteria,

K. mając na uwadze, że wspieranie inkluzywnego ekosystemu przedsiębiorstw typu startup ma ogromne znaczenie, ponieważ różnorodność w zespołach i kierownictwie służy jako katalizator innowacji, kreatywności i odporności,

L. mając na uwadze, że solidna infrastruktura cyfrowa i powszechna łączność to podstawowe warunki wstępne i niezbędne czynniki umożliwiające wprowadzanie inkluzywnych innowacji cyfrowych w przypadku przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, mając na uwadze, że w UE występują pod tym względem znaczne różnice regionalne, mając na uwadze, że potrzebne są dalsze inwestycje i postępy w obszarze infrastruktury cyfrowej, aby dotrzymać kroku rozwijającym się technologiom oraz by UE pozostała w czołówce innowacji na arenie światowej,

M. mając na uwadze, że w sprawozdaniu na temat stanu cyfrowej dekady 2023 ⁴  podkreślono fakt, że potrzebne są dalsze postępy w transformacji cyfrowej przedsiębiorstw, zwłaszcza jeśli chodzi o wykorzystanie sztucznej inteligencji, dużych zbiorów danych i przetwarzania w chmurze,

N. mając na uwadze, że głównym aspektem udanej działalności gospodarczej jest zdolność do wprowadzania innowacji, dostosowywania się i identyfikowania luk na rynku w celu dostarczania klientom konkurencyjnych produktów lub usług na ostatecznie rentowną skalę, mając na uwadze, że dla decydentów oznacza to, iż najskuteczniejszym działaniem promującym przedsiębiorstwa typu startup i przedsiębiorstwa scale-up w Unii jest wspieranie korzystnego otoczenia regulacyjnego, ułatwiającego wejście na rynek, ekspansję przedsiębiorstw i dostęp do kapitału w celu stymulowania innowacji, promowania zdrowej konkurencji i zapewnienia maksymalnych korzyści konsumentom,

Definicje

1. wzywa Komisję, aby w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi zaproponowała zharmonizowane i szerokie definicje odpowiednio przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, w oparciu o skalowalność i przy jednoczesnym uwzględnieniu różnic między nimi oraz ich szczególnego statusu w stosunku do MŚP, aby zapobiec niezamierzonemu wykluczeniu przedsiębiorstw typu startup lub przedsiębiorstw scale-up z powodu restrykcyjnych definicji;

2. wzywa Komisję do zdefiniowania przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up w ramach MŚP oraz do stosowania tej definicji w kontekście polityki i statystyki;

3. jest zaniepokojony faktem, że nieprzyjęcie odpowiednich definicji może osłabić skuteczność istniejących polityk i przepisów; zauważa, że chociaż przedsiębiorstwa typu startup i MŚP mają pewne pokrywające się interesy, różnią się one znacznie po wejściu w fazy pozyskiwania funduszy, wzrostu i dojrzałości; podkreśla ponadto, że przedsiębiorstwa typu startup charakteryzują się niepewnością i wysokim ryzykiem niepowodzenia oraz opierają się na ekosystemach i innej klasie inwestorów; uważa zatem, że samo klasyfikowanie przedsiębiorstw typu startup jako MŚP ogranicza ich wzrost, dostęp do rynków i możliwości inwestycyjne;

4. jest przekonany, że specjalne definicje zwiększą możliwości wsparcia za pomocą środków dostosowanych do szczególnych potrzeb i specyfiki przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, poprawiając ich dostęp do europejskich rynków kapitałowych i inwestorów prywatnych; nakłania Komisję i państwa członkowskie do dalszej koordynacji ich działań na rzecz przyciągnięcia kapitału prywatnego do przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, aby przedsiębiorstwom tym udawało się przekroczyć kolejne "doliny śmierci" i wypełnić odpowiednie luki; wzywa Komisję do opracowania kompleksowej europejskiej strategii na rzecz przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, która będzie promować innowacje i odpowiadać na wyzwania stojące przed indywidualnymi innowatorami, założycielami, przedsiębiorstwami typu startup i przedsiębiorstwami scale-up w UE;

Dostęp do finansowania

5. podkreśla wyzwania, przed jakimi stoją europejskie przedsiębiorstwa typu startup w dostępie do finansowania, w tym trudności w szybkim rozwoju przedsiębiorstw w całej Europie; wzywa rządy, instytucje finansowe i inwestorów prywatnych do współpracy i opracowywania strategii kultywujących kulturę inwestycyjną bardziej tolerancyjną dla ryzyka;

6. podkreśla znaczący wpływ opóźnień w płatnościach na przepływy środków pieniężnych dla przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up; zauważa, że rozwiązania cyfrowe mogą być wykorzystywane w celu zwiększenia przejrzystości faktur i przyspieszenia ich opłacania;

7. podkreśla rolę inwestorów instytucjonalnych, takich jak fundusze emerytalne i firmy ubezpieczeniowe, i wzywa do umożliwienia im inwestowania większej części własnych portfeli w kapitał wysokiego ryzyka i inwestycje na wczesnym etapie, ponieważ zapewniłoby to istotne źródło długoterminowego finansowania dla przedsiębiorstw typu startup; przypomina, że wdrożenie dyrektywy (UE) 2019/1023 ⁵  w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej i drugiej szansy ma na celu zmianę kultury opartej na niechęci do ryzyka w Europie;

8. przypomina o roli katalizatora, jaką ukierunkowane wsparcie publiczne w formie dotacji, pożyczek i gwarancji kredytowych odgrywa w eliminowaniu luki w finansowaniu przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, gdy inwestycje prywatne są niewystarczające lub niedostępne; jest zdania, że narzędzie polityki, jakim są inwestycje kapitałowe instytucji publicznych UE, powinno pozostać wyjątkiem i zgodnie z ogólną zasadą przewodnią być wykorzystywane jedynie do radzenia sobie z niedoskonałościami rynku; oczekuje, że Komisja z najwyższą starannością zadba o interesy przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up w zakresie konkurencyjnego dostępu do rynku przy ocenie zwolnień z zasad pomocy państwa, zasad kontroli połączeń i rozluźnienia przepisów dotyczących polityki konkurencji;

9. podkreśla, że w gospodarce rynkowej głównym mechanizmem finansowania potrzeb kapitałowych przedsiębiorstw, w tym przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, są instrumenty dłużne oferowane na rynku niepublicznym i rynki akcji; apeluje o dokończenie tworzenia unii rynków kapitałowych, aby zmobilizować kapitał prywatny i usprawnić transgraniczny przepływ takiego kapitału w Unii; apeluje o przyjęcie kompleksowego podejścia do likwidowania regionalnych dysproporcji i barier utrudniających dostęp do finansowania w europejskim ekosystemie przedsiębiorstw typu startup, przy uznaniu zróżnicowanego krajobrazu finansowego w państwach członkowskich i regionach;

10. wzywa Komisję do wspierania i ułatwiania udziału innowacyjnych przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up w unijnych programach finansowania oraz do zapewnienia łatwiejszego dostępu do unijnych programów finansowania i przetargów oraz ich uproszczenia, a także lepszego, szybszego i łatwiejszego przepływu tych funduszy; dostrzega obecny krajobraz finansowy, w którym przedsiębiorstwa typu startup zmagają się z trudnościami w dostępie do ukierunkowanego finansowania w postaci dotacji, pożyczek i gwarancji ze względu na przeszkody biurokratyczne i długie okresy oczekiwania po zatwierdzeniu wniosku; podkreśla konieczność dostosowania istniejącej struktury finansowania unijnego do szczególnych wymogów przedsiębiorstw typu startup, aby zapewnić że odpowiednie wsparcie finansowe nie będzie podlegało nadmiernym obciążeniom administracyjnym; podkreśla w szczególności potrzebę przyspieszenia wypłaty zatwierdzonych środków poprzez zminimalizowanie okresu oczekiwania między zatwierdzeniem wniosku a otrzymaniem środków;

11. uznaje, że ze względu na ich wyjątkowe potrzeby, sektor kultury i sektor kreatywny oraz branże kultury i kreatywności potrzebują dostępnych i dostosowanych do potrzeb mechanizmów finansowych; apeluje o ukierunkowane finansowanie przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up w sektorze kultury i sektorze kreatywnym oraz w obu tych branżach;

12. zachęca państwa członkowskie i Komisję, by nadały priorytet inwestycjom w infrastrukturę cyfrową na wszystkich obszarach miejskich i wiejskich poprzez przyjęcie przyszłościowego podejścia, które będzie wspierać rozwój i zrównoważony charakter przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, oraz wzmocnienie czołowej pozycji Europy w dziedzinie technologii cyfrowych;

13. wzywa Komisję i państwa członkowskie do oceny barier, jakie napotykają przedsiębiorstwa typu startup i przedsiębiorstwa scale-up w dostępie do finansowania oraz zindywidualizowanych procesów składania wniosków o finansowanie, aby umożliwić łatwiejszy dostęp do finansowania; wzywa do skoncentrowania wysiłków na przyspieszeniu harmonizacji rynków kapitałowych w całej Unii;

14. wzywa Komisję do wzmocnienia mechanizmów finansowania przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, w tym zamówień publicznych oraz udzielania dotacji, pożyczek, gwarancji i finansowania społecznościowego, dbając jednocześnie o to, aby nie wypierać prywatnych inwestycji; wzywa do przeorientowania istniejących funduszy, aby skuteczniej ukierunkować je na europejskie przedsiębiorstwa typu startup i przedsiębiorstwa scale-up, w tym poprzez specjalne zaproszenie do składania projektów dotyczących zaawansowanych i zielonych technologii; podkreśla potrzebę opracowania dobrowolnego ogólnoeuropejskiego systemu porad kredytowych dla przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, którym odmówiono kredytu bankowego; podkreśla, że trzeba rozszerzać inicjatywy takie jak paneuropejski fundusz funduszy, aby w dłuższej perspektywie przyciągać większe inwestycje prywatne do przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up; wzywa Komisję do zachęcania państw członkowskich do zwiększania zachęt dla aniołów biznesu i inwestorów do inwestowania na wczesnym etapie; wzywa Komisję, by zbadała odnośne najlepsze praktyki w całej UE i przedstawiła zalecenia w celu promowania wspólnych ram;

15. zachęca agencje rządowe i inwestorów prywatnych do udzielania bardziej ukierunkowanych dotacji i niskooprocentowanych pożyczek przedsiębiorstwom typu startup i przedsiębiorstwom scale-up na różnych etapach wzrostu, przy jednoczesnym utrzymaniu konkurencyjnych mechanizmów alokacji kapitału i dokładaniu wszelkich starań, aby nie wypierać inwestycji prywatnych;

16. opowiada się za stworzeniem zachęt i mechanizmów finansowania wspierających projekty międzysektorowe i umożliwiających przedsiębiorstwom typu startup i przedsiębiorstwom scale-up podejmowanie niekonwencjonalnej współpracy i łączenie różnorodnej wiedzy specjalistycznej, szczególnie w takich obszarach jak energia odnawialna, biotechnologia, inteligentne miasta oraz sektory i przemysły kultury i kreatywne;

Europejska Rada ds. Innowacji

17. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie Europejskiej Rady ds. Innowacji (EIC), której celem jest wspieranie, za pomocą dotacji i instrumentów finansowych, innowacyjnych przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, które mimo istnienia ważnego uzasadnienia biznesowego nie były w stanie zapewnić finansowania z powodu niedoskonałości rynku; wzywa fundusz EIC do zwrócenia szczególnej uwagi na równowagę geograficzną; z zadowoleniem przyjmuje plan działania EIC na rzecz poszerzenia uczestnictwa oraz ogólny cel, jakim jest zwiększenie udziału krajów objętych inicjatywą szerszego uczestnictwa do co najmniej 15 % finansowania we wszystkich instrumentach EIC, zgodnie z zaleceniem Rady EIC; wzywa Komisję do pełnego wdrożenia działań zalecanych przez Radę EIC, aby zapewnić prawdziwie europejski wpływ funduszu EIC;

18. podkreśla, że EIC musi być wiarygodnym podmiotem rynkowym; przypomina, że inwestycje EIC powinny mieć na celu "przyciąganie" inwestorów prywatnych, a nie ich wypieranie; apeluje, w świetle rosnącej aktywności EIC, o opracowanie jasnej strategii zarządzania funduszem EIC, w tym w odniesieniu do metod i kryteriów alokacji kapitału oraz oceny wyników osób zarządzających funduszem; docenia wysokiej jakości analizę należytej staranności przeprowadzoną przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) i wzywa Komisję do zapewnienia utrzymania tej jakości zgodnie ze standardami rynkowymi; z zadowoleniem przyjmuje i popiera wysiłki Rady EIC na rzecz proaktywnego rozwiązywania konfliktów interesów za pomocą jasnych i przejrzystych zasad; z zadowoleniem przyjmuje kodeks postępowania przyjęty dla konsultantów oferujących usługi wnioskodawcom w ramach wydanych przez EIC zaproszeń do składania wniosków;

Europejski Bank Inwestycyjny

19. zachęca grupę EBI, w tym Europejski Fundusz Inwestycyjny i krajowe banki rozwoju, do sprawiedliwego zwiększenia wsparcia finansowego dla przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, również tych działających w sektorach nowych i o wysokim potencjale, w szczególności w obszarach energetyki i odporności na zmianę klimatu oraz transformacji cyfrowej w UE; zauważa, że wiele przedsiębiorstw typu startup nie jest wystarczająco świadomych oferty EBI i podkreśla, że lepsza komunikacja i działania informacyjne ze strony EBI są niezbędne, aby umożliwić przedsiębiorstwom typu startup i przedsiębiorstwom scale-up możliwość skorzystania w pełni z instrumentów i wsparcia finansowego EBI;

20. uznaje w szczególności, że grupa EBI odgrywa kluczową rolę w zapewnianiu instrumentów finansowych i zasobów w celu wspierania przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up zajmujących się czystymi technologiami w całej Unii; popiera specjalne wsparcie pożyczkowe EBI dla przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up zaangażowanych w transformację ekologiczną i cyfrową w celu wyeliminowania luki w finansowaniu inwestycji w infrastrukturę i zdolności produkcyjne, pod pewnymi warunkami; podkreśla kluczową rolę EBI w zaangażowaniu Unii na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu i porozumienia paryskiego;

Zamówienia publiczne

21. wzywa do opracowania skutecznych i przejrzystych mechanizmów ułatwiających dostęp do zamówień publicznych przedsiębiorstwom typu startup i przedsiębiorstwom scale-up, które w porównaniu z firmami o ugruntowanej pozycji nie mają takich samych zdolności prawnych i administracyjnych, historii ani doświadczenia w interakcji z administracją publiczną, oraz zachęcających je do udziału w dostarczaniu innowacyjnych rozwiązań dla problemów sektora publicznego;

Obciążenia regulacyjne

22. z zadowoleniem przyjmuje cel Komisji, jakim jest zmniejszenie obciążeń związanych z wymogami w zakresie sprawozdawczości o 25 % bez podważania celów politycznych; uważa, że Komisja powinna uwzględnić szczególne i strukturalne ograniczenia przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up w tym zakresie, aby zmniejszyć presję kosztową i promować konkurencyjność; apeluje o zrównoważone podejście do prawodawstwa UE w zakresie wspierania wzrostu, przedsiębiorczości i dwojakiej transformacji; apeluje o konsekwentne stosowanie zasady "najpierw myśl na małą skalę" w obradach wewnętrznych oraz w odpowiednich wnioskach ustawodawczych i inicjatywach politycznych;

23. podkreśla znaczenie usprawnienia i wspierania zasady jednorazowości w przypadku wymiany danych między administracjami oraz zasady domyślnej cyfrowości w procedurach administracyjnych, zarówno na szczeblu UE, jak i państw członkowskich; uważa, że standaryzacja i cyfryzacja procedur i formularzy zgodnie z tymi zasadami znacząco pomogą przedsiębiorstwom typu startup i przedsiębiorstwom scale-up, zmniejszając obciążenia administracyjne w perspektywie długoterminowej; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by poczyniły postępy we wdrażaniu tych zasad;

24. wzywa do ustanowienia przyjaznych dla przedsiębiorstw typu startup regulacji i ram ułatwiających rozwój, skalo- walność i działalność transgraniczną przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony konsumentów, prywatności danych i uczciwej konkurencji; podkreśla znaczenie ograniczenia kosztów przestrzegania przepisów w przypadku przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up; wzywa Komisję, by rozszerzyła wsparcie dla MŚP, przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up w poruszaniu się wśród zawiłości regulacyjnych poprzez rozwinięcie programów promujących poradnie prawne, np. w kontekście ośrodków innowacji cyfrowych w ramach programu "Cyfrowa Europa";

25. nakłania Komisję do opracowania i przyjęcia "testu start-upu", na wzór testu MŚP, który przyjęła w 2021 r., w celu lepszej oceny wpływu przepisów koncentrujących się na innowacjach, finansowaniu i konkurencyjności; przyjmuje do wiadomości propozycję przewodniczącej Komisji dotyczącą ustanowienia kontroli konkurencyjności w odniesieniu do nowych przepisów UE, która miałaby być przeprowadzana przez niezależną radę; uważa, że taka kontrola konkurencyjności powinna mieć specjalne ramy w odniesieniu do przedsiębiorstw typu startup, przedsiębiorstw scale-up i MŚP, aby zagwarantować, że regulacje zachęcają do zakładania nowych przedsiębiorstw w Europie;

26. wzywa Komisję do ponownej oceny wpływu przyszłych przepisów dotyczących MŚP, przemysłu i innowacji na przedsiębiorstwa typu startup, przy jednoczesnym uwzględnieniu szczególnych potrzeb i cech przedsiębiorstw typu startup;

27. przyjmuje do wiadomości nowe narzędzia lepszego stanowienia prawa oraz zasadę "jedno więcej - jedno mniej"; uważa, że Komisja i państwa członkowskie potrzebują jeszcze większych ambicji w zakresie uproszczenia przepisów i obniżenia kosztów przestrzegania przepisów, w tym poprzez spójne stosowanie prawa UE we wszystkich państwach członkowskich oraz rozwiązanie problemu pokrywających się przepisów na rynku wewnętrznym, w szczególności w odniesieniu do przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up; uważa, że to uproszczenie ma zasadnicze znaczenie dla wspierania innowacji i konkurencyjności;

Pozyskiwanie talentów

28. podkreśla pilną potrzebę uzupełnienia istniejącego niedoboru talentów i stworzenia ekosystemu, w którym talenty będą nie tylko liczne, ale także w pełni zintegrowane z sektorem technologii; z zaniepokojeniem zauważa, że w UE jako całości istnieje mniej programów studiów pierwszego stopnia w zakresie sztucznej inteligencji niż w niektórych znacznie mniejszych krajach; uważa, że potrzebne jest ukierunkowane podejście na szczeblu UE, aby zaradzić temu problemowi; zauważa w tym kontekście, że Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej, Uniwersytety Europejskie oraz, bardziej kompleksowo, europejski obszar edukacji mogą zostać rozszerzone w celu dalszego ułatwiania nawiązywania strategicznej współpracy między instytucjami akademickimi a przemysłem, aby zapewnić absolwentom dobre przygotowanie i wyposażenie w niezbędne umiejętności potrzebne na dynamicznym rynku pracy; zachęca państwa członkowskie do zwiększenia inwestycji w szkolenie i kształcenie poprzez tworzenie programów studiów i kursów skupiających się na umiejętnościach w zakresie przedsiębiorczości i technologii, przy jednoczesnym włączaniu inicjatyw w dziedzinie uczenia się przez całe życie dla przedsiębiorców już działających w sektorze, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw scale-up;

29. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania inicjatyw promujących umiejętności cyfrowe i przemysłowe, współpracę, dzielenie się wiedzą, przedsiębiorczość i mentoring na wszystkich poziomach kształcenia, aby wyposażyć jednostki w wiedzę i umiejętności niezbędne do rozwoju w erze cyfrowej; podkreśla w tym kontekście znaczenie umiejętności w zakresie nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki (STEM);

30. wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania kampanii uświadamiających, mających na celu promowanie miejsc pracy w środowisku cyfrowym i przemysłowym, ze szczególnym naciskiem na przyciągnięcie do tych sektorów większej liczby kobiecych talentów;

31. wzywa Komisję do włączenia przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up do swoich programów na rzecz umiejętności i talentów oraz do podkreślania możliwości, jakie przedsiębiorstwa typu startup i przedsiębiorstwa scale-up oferują młodym absolwentom, w tym możliwości zatrudnienia; uważa, że do osiągnięcia tych celów można wykorzystać istniejące unijne programy i inicjatywy edukacyjne, w szczególności Erasmus+;

32. podkreśla, że w czasach zacieśniających się rynków pracy w UE dla wykwalifikowanych pracowników zasadnicze znaczenie ma ułatwianie rekrutacji międzynarodowych talentów; podkreśla znaczenie ochrony zasady niedyskryminacji, promowania różnorodności i włączenia w ekosystemie przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale up oraz zapewniania równych szans wszystkim, w tym młodym ludziom, uznanym profesjonalistom i grupom niedostatecznie reprezentowanym; odnotowuje w związku z tym inicjatywę Komisji dotyczącą utworzenia unijnej puli talentów;

Dostęp do rynku i konkurencja

33. jest przekonany, że stworzenie warunków umożliwiających innowacyjnym przedsiębiorstwom działanie w prostym, klarownym i przewidywalnym środowisku ma kluczowe znaczenie dla zabezpieczenia ich zdolności do wzrostu i zwiększania skali działalności na rynku wewnętrznym, ponieważ szansa dostępu do szerszego rynku zwiększy ich zdolność do przyciągania inwestorów; podkreśla znaczenie ram politycznych ułatwiających i wspierających współpracę poprzez usuwanie przeszkód wynikających z niespójnych krajowych systemów regulacyjnych oraz zapewnienie niezbędnych zachęt do promowania aktywnego udziału wszystkich zainteresowanych stron w ekosystemie innowacji; wzywa do wprowadzenia mechanizmów łagodzących ryzyko związane z ekspansją międzynarodową, zapewniających przedsiębiorstwom typu startup i przedsiębiorstwom scale-up niezbędne wsparcie i wytyczne umożliwiające radzenie sobie z niepewnością nieodłącznie związaną z rynkami światowymi;

34. przyznaje, że według narzędzia Europejskiego Urzędu Patentowego "Deep Tech Finder" ponad 10 % europejskich przedsiębiorstw typu startup, które złożyły wnioski o patenty europejskie, skorzystało już z finansowania z EIC; jest przekonany o konieczności uświadamiania znaczenia własności intelektualnej; jest zdania, że reforma jednolitego patentu ⁶  jest dobrym przykładem, który ma na celu zapewnienie jednolitej ochrony we wszystkich uczestniczących krajach, na zasadzie punktu kompleksowej obsługi, poprzez zmniejszenie obciążeń administracyjnych i zapewnienie spójności orzecznictwa; wzywa państwa członkowskie, które jeszcze nie ratyfikowały Porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego, aby uczyniły to z korzyścią dla ekosystemu przedsiębiorstw typu startup;

35. odnotowuje cele UE dotyczące aktu w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie ⁷  i wzywa Komisję do rozważenia, w jaki sposób można zaproponować dodatkowe inicjatywy w celu zwiększenia konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up zaangażowanych w łańcuchy wartości technologii neutralnych emisyjnie i przyczynienia się do ich pozycji na globalnym rynku technologii neutralnych emisyjnie; wzywa Komisję, aby we współpracy z państwami członkowskimi oceniła, w jaki sposób odpowiednio przedsiębiorstwa typu startup i przedsiębiorstwa scale-up mogą przyczynić się do osiągnięcia celów UE w zakresie dekarbonizacji, oraz by uwzględniła ich rolę w procesach planowania, takich jak krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu;

36. podkreśla potrzebę kultywowania krajobrazu technologicznego obejmującego zarówno konkurencję, jak i innowacje; jest zdania, że mechanizmy regulacyjne muszą być dostosowywane i ewoluować zgodnie z postępem technologicznym i zmianami na rynku, aby utrzymać konkurencyjność i innowacyjność, zwłaszcza w odniesieniu do europejskich przedsiębiorstw typu startup; nakłania Komisję i państwa członkowskie, by opracowały kompleksowe plany i strategie wykorzystania innowacji technologicznych zapewnianych przez przedsiębiorstwa typu startup i przedsiębiorstwa scale-up do promowania konkurencyjności i osiągnięcia celów klimatycznych;

Dostęp do danych

37. zachęca Komisję do umożliwienia wglądu w dane publiczne w czasie rzeczywistym, co umożliwia podejmowanie lepszych decyzji i pobudza innowacje w odniesieniu do przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, przy jednoczesnej ochronie danych osobowych i innych danych wrażliwych, zgodnie z obowiązującymi przepisami UE dotyczącymi danych; wzywa Komisję do współpracy z przemysłem, w ramach dostępu do danych finansowych, w celu ustanowienia spójnych i zharmonizowanych norm dotyczących zbiorów danych finansowych, a także ram zapewniających bardziej zaufaną, skuteczną i innowacyjną wymianę danych finansowych między przedsiębiorstwami, stronami trzecimi a rządami;

38. wzywa Komisję do zapewnienia zharmonizowanego i skutecznego wdrożenia najnowszych regulacji cyfrowych, w szczególności aktu o usługach cyfrowych ⁸ , aktu o rynkach cyfrowych ⁹ , aktu w sprawie zarządzania danymi ¹⁰ , aktu w sprawie danych ¹¹  oraz przyszłego aktu w sprawie sztucznej inteligencji ¹² ; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania kierowanego przez Europę ekosystemu rynków danych nieosobowych; sugeruje opracowanie ram harmonizujących traktowanie zbiorów danych jako aktywów w rachunkowości i sprawozdawczości finansowej;

Ekosystem innowacji i struktury wsparcia

39. z zadowoleniem przyjmuje zapowiedzi powołania pełnomocnika UE ds. MŚP; ponadto podkreśla potrzebę dokonania przez tego pełnomocnika wszechstronnej analizy i dostarczania okresowych sprawozdań na temat statusu europejskich przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, uwzględniających przeszkody i trudności napotykane przez nie w codziennej działalności; zachęca Komisję do wyznaczenia punktów kontaktowych do spraw przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up w odpowiednich dyrekcjach generalnych w celu lepszej koordynacji dotyczących ich strategii politycznych; wzywa Komisję do ustanowienia specjalnej sieci doradców dla przedsiębiorstw scale-up w ramach Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości;

40. podkreśla fundamentalne znaczenie tworzenia inkluzywnego ekosystemu przedsiębiorstw typu startup, który zapewnia miejsca pracy z równymi szansami dla wszystkich, w tym dla ludzi młodych, uznanych specjalistów i niedostatecznie reprezentowanych grup; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by przedstawiły proaktywne inicjatywy i polityki, które będą aktywnie promować włączenie społeczne poprzez eliminowanie systemowych barier i uprzedzeń oraz zapewnianie równych warunków działania grupom niedostatecznie reprezentowanym; zachęca do opracowywania odpowiednich programów mentorskich, możliwości tworzenia sieci kontaktów oraz inicjatyw edukacyjnych i innych skierowanych szczególnie do grup niedostatecznie reprezentowanych;

41. wzywa do łączenia wiedzy fachowej poprzez partnerstwa strategiczne, współpracę oraz dzielenie się wiedzą i zasobami między środowiskami akademickimi, podmiotami przemysłowymi i agencjami rządowymi, wykorzystując ich wspólne atuty i wiedzę fachową w kontekście strategii inteligentnej specjalizacji;

42. zaleca wzmocnienie regionalnych ekosystemów przedsiębiorstw typu startup, które skupiają lokalne uczelnie, przedsiębiorców, przedsiębiorstwa i podmioty sektora publicznego, w tym poprzez ośrodki innowacji, inkubatory innowacji, akceleratory i organizacje rozwijające przedsiębiorstwa typu startup, co pozwoli wykorzystać mocne strony i zasoby każdego regionu; wzywa Komisję do lepszej koordynacji polityki innowacji ukierunkowanej terytorialnie z polityką innowacji ukierunkowaną na doskonałość na szczeblu Unii; odnotowuje sukcesy ekosystemów przedsiębiorstw typu startup oraz wnioski wyciągnięte z ich doświadczeń; zaleca, aby takie regionalne ekosystemy przedsiębiorstw typu startup stały się forum dla liderów ekosystemów, które będzie umożliwiać wymianę pomysłów i najlepszych praktyk;

°

°°

43. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom państw członkowskich.

1 Dz.U. L 170 z 12.5.2021, s. 1.

2 Dz.U. C 167 z 11.5.2023, s. 8.

3 Teksty przyjęte, P9_TA(2023)0294.

4 Komisja Europejska, "Sprawozdanie na temat stanu cyfrowej dekady 2023", 27 września 2023 r.

5 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości) (Dz.U. L 172 z 26.6.2019, s. 18).

6 Jak dotąd ponad 35 % wnioskodawców, którzy złożyli wniosek o jednolity patent, to MŚP, w porównaniu z 20% w przypadku zwykłych patentów europejskich.

7 Wniosek Komisji z dnia 16 marca 2023 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia ram środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu produkcji produktów technologii neutralnych emisyjnie (akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie) (COM(2023)0161).

8 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (akt o usługach cyfrowych) (Dz.U. L 277 z 27.10.2022, s. 1).

9 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1925 z dnia 14 września 2022 r. w sprawie kontestowalnych i uczciwych rynków w sektorze cyfrowym oraz zmiany dyrektyw (UE) 2019/1937 i (UE) 2020/1828 (akt o rynkach cyfrowych) (Dz.U. L 265 z 12.10.2022, s. 1).

10 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/868 z dnia 30 maja 2022 r. w sprawie europejskiego zarządzania danymi i zmieniające rozporządzenie (UE) 2018/1724 (akt w sprawie zarządzania danymi) (Dz.U. L 152 z 3.6.2022, s. 1).

11 Wniosek Komisji z dnia 23 lutego 2022 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zharmonizowanych przepisów dotyczących sprawiedliwego dostępu do danych i ich wykorzystywania (akt w sprawie danych) (COM(2022)0068).

12 Wniosek Komisji z dnia 21 kwietnia 2021 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii (COM(2021)0206).

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2024.4182
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2023 r. w sprawie zwiększenia innowacyjności oraz konkurencyjności przemysłowej i technologicznej dzięki sprzyjającym warunkom dla przedsiębiorstw typu start-up i przedsiębiorstw scale-up (2023/2110(INI))
• Data aktu: 14/12/2023
• Data ogłoszenia: 02/08/2024