Parlament Europejski,- uwzględniając art. 311, 312 i 323 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2022/2496 z dnia 15 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2093 określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 1 ,
- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 2 , wspólne oświadczenia uzgodnione między Parlamentem, Radą i Komisją w tym kontekście 3 , a także powiązane deklaracje jednostronne 4 ,
- uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską z 16 grudnia 2020 r. w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych 5 ("PMI"),
- uwzględniając wniosek Komisji z dnia 20 czerwca 2023 r. dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie zmiany rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2093 określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 (COM(2023)0337),
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 czerwca 2023 r. zatytułowany "Śródokresowa rewizja wieloletnich ram finansowych 2021-2027" (COM(2023)0336) i towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2023)0336),
- uwzględniając wniosek z dnia 20 czerwca 2023 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia Instrumentu na rzecz Ukrainy (COM(2023)0338),
- uwzględniając wniosek z dnia 20 czerwca 2023 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego Platformę na rzecz technologii strategicznych dla Europy ("STEP") oraz zmieniające dyrektywę 2003/87/WE i rozporządzenia (UE) 2021/1058, (UE) 2021/1056, (UE) 2021/1057, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 223/2014, (UE) 2021/1060, (UE) 2021/523, (UE) 2021/695, (UE) 2021/697 i (UE) 2021/241 (COM(2023)0335),
- uwzględniając projekt budżetu ogólnego Unii Europejskiej na rok budżetowy 2024, przyjęty przez Komisję dnia 5 lipca 2023 r. (COM(2023)0300),
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii 6 ,
- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2020/2094 z dnia 14 grudnia 2020 r. ustanawiające Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 7 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 8 ("rozporządzenie finansowe"),
- uwzględniając wniosek z 16 maja 2022 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii (COM(2022)0223),
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie wpływu zwiększenia kosztów finansowania zewnętrznego w ramach Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy na budżet UE na 2024 r. 9 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 grudnia 2022 r. w sprawie ulepszenia wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027: gotowy na nowe wyzwania, odporny budżet UE 10 ,
- uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 11 ,
- uwzględniając art. 105 ust. 5 Regulaminu,
- uwzględniając pisma Komisji Rozwoju, Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Transportu i Turystyki, Komisji Rozwoju Regionalnego, Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Komisji Kultury i Edukacji, Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Komisji Spraw Konstytucyjnych oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A9-0273/2023),
Ogólna ocena wniosku Komisji
1. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wnioski wyciągnięte przez Komisję po przeprowadzeniu przeglądu wieloletnich ram finansowych (WRF) na lata 2021-2027 komisja były takie same jak te wyciągnięte przez Parlament w grudniu 2022 r., a mianowicie, że WRF zostały naznaczone wydarzeniami na świecie, który zmienił się nie do poznania od czasu ich uzgodnienia w 2020 r., że elastyczność budżetowa została wyczerpana przez liczne kryzysy i aby móc reagować na nieprzewidziane okoliczności, trzeba ją znacznie zwiększyć, że w WRF występują problemy strukturalne ujawnione przez zmiany gospodarcze i społeczne i że w związku z tym konieczna jest pilna rewizja rozporządzenia w sprawie WRF i załącznika do niego;
2. podkreśla fakt, że rewizja musi być ukierunkowana na zaradzenie różnorodnym konsekwencjom rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie, na wzmocnienie otwartej strategicznej autonomii i suwerenności Unii oraz na zapewnienie Unii odpowiedniej elastyczności umożliwiającej reagowanie na kryzysy; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący ukierunkowanej rewizji jako pierwszy krok we właściwym kierunku, uważa jednak, że wyższy, ale realistyczny poziom ambicji jest konieczny, aby WRF mogły lepiej sprostać wyzwaniom strukturalnym w budżecie i stały się bardziej dostosowane do przyszłych wyzwań;
3. uważa, że proponowana rewizja dotyczy tylko niektórych najpilniejszych obszarów budzących obawy w istniejących ramach i nie uwzględnia w pełni wszystkich potrzeb i wyzwań wskazanych przez Parlament;
4. oczekuje, że Komisja będzie nadal dokładnie oceniać wszystkie obecne i przyszłe potrzeby, w tym w odniesieniu do konwergencji społecznej i gospodarczej, wpływu na regiony najbardziej dotknięte wojną oraz niezbędnej reakcji na kryzys klimatyczny i kryzys różnorodności biologicznej; podkreśla presję inflacyjną w całej UE, a zwłaszcza na unijnych beneficjentów, takich jak rolnicy, studenci i dzieci; ubolewa, że w proponowanej rewizji nie uwzględniono faktu, że obecne kryzysy pogorszyły i jeszcze bardziej pogorszą coraz gorszą sytuację społeczno-gospodarczą osób z najsłabszych grup społecznych w Unii, zwłaszcza dzieci żyjących w ubóstwie lub zagrożonych ubóstwem, i że będą miały długotrwałe konsekwencje; podkreśla ponadto, że w proponowanej rewizji nie uwzględniono ambicji Unii, by zwiększyć wysiłki na rzecz zwalczania alarmujących wskaźników ubóstwa dzieci oraz pomóc wyeliminować ubóstwo dzieci dzięki niedawno utworzonej europejskiej gwarancji dla dzieci; nalega w związku z tym, aby Rada i Komisja uwzględniły apel Parlamentu o pilne zintensyfikowanie wysiłków Unii na rzecz wyeliminowania ubóstwa dzieci w latach 2024-2027 oraz wzywa do wzmocnienia europejskiej gwarancji dla dzieci w ramach WRF na okres po 2027 r.;
5. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że zgodnie ze stanowiskiem Parlamentu wniosek dotyczący rewizji nie prowadzi do obniżenia wstępnie przydzielonych krajowych pul środków finansowych; podkreśla zasadniczą rolę i wartość dodaną polityki spójności jako podstawowego instrumentu polityki inwestycyjnej i konwergencji Unii;
6. przypomina, że w przeciwieństwie do budżetów państw, w których inflacja wpływa na wartość nominalną zarówno dochodów, jak i wydatków, pułapy wydatków WRF są dostosowywane na podstawie deflatora w wysokości 2 % stosowanego do cen z 2018 r., natomiast pułap zasobów własnych dostosowuje się do inflacji; jest głęboko zaniepokojony, że według Komisji inflacja może zmniejszyć realną wartość WRF o 74 mld EUR w okresie siedmiu lat, co będzie miało bezpośredni wpływ na beneficjentów finansowania UE;
7. podkreśla w związku z tym jednak, że w wyniku nieoczekiwanie wysokiej inflacji dochody państw członkowskich przeznaczone na wydatki w ramach WRF zmniejszyły się jako odsetek dochodu narodowego brutto (DNB); zwraca ponadto uwagę, że mechanizmy korekty pięciu państw członkowskich będących beneficjentami są powiązane z inflacją i w związku z tym rabaty wzrosły bardziej niż pułapy WRF, zwiększając tym samym obciążenie innych państw członkowskich, które muszą pokryć niedobór; wzywa do natychmiastowego dostosowania rabatów na podstawie deflatora w wysokości 2 %; przypomina ponadto swoje długoletnie stanowisko, zgodnie z którym należy znieść rabaty i inne mechanizmy korekty;
8. podkreśla, że oprócz zmniejszenia realnej wartości WRF inflacja spowodowała również znaczny wzrost stóp procentowych, zwiększając koszty finansowania zewnętrznego UE, w szczególności w odniesieniu do spłaty zadłużenia w ramach Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy (EURI), a tym samym jeszcze bardziej ograniczając budżet;
9. zaznacza, że nawet biorąc pod uwagę wniosek Komisji dotyczący rewizji WRF, środki na zobowiązania ogółem wyniosłyby tylko 1,03 % DNB, a środki na płatności ogółem wyniosłyby tylko 1,02 % DNB; przypomina, że pierwotnie środki na płatności w obecnych WRF miały zgodnie z planem wynieść 1,10 % DNB; podkreśla, że proponowane przez Komisję zwiększenie środków nie wystarczy na pokrycie wpływu inflacji;
10. zwraca uwagę na ocenę Komisji, z której wynika, że proponowana rewizja będzie wymagać zwiększenia pułapu środków na płatności w latach 2026 i 2027; podkreśla, że wiarygodność Unii zależy od zapewnienia odpowiednich środków na płatności w celu pokrycia środków na zobowiązania; podkreśla opóźnienia w realizacji niektórych programów wynikające z ich późnego przyjęcia oraz zakłócenia w realizacji projektów z powodu kryzysu związanego z COVID-19; podkreśla w tym kontekście ryzyko zaległości w płatnościach w późniejszych latach okresu WRF oraz w kolejnych WRF; podkreśla w związku z tym, że aby ograniczyć to ryzyko, należy znieść roczny pułap środków na płatności w odniesieniu do korzystania z jednolitego marginesu;
11. potwierdza znaczenie zasad horyzontalnych dotyczących klimatu, różnorodności biologicznej i równości płci, które stanowią podstawę WRF i wszystkich powiązanych polityk UE; przypomina, że cele związane z klimatem i różnorodnością biologiczną, a także obowiązek przestrzegania zasady "nie czyń poważnych szkód" i propagowania równouprawnienia płci określono w porozumieniu międzyinstytucjonalnym i nalega, aby przepisy te stanowiły również podstawę zmienionych WRF; wzywa Komisję do wypełnienia zobowiązania wynikającego z porozumienia międzyinstytucjonalnego do podjęcia konkretnych działań, aby zapewnić osiągnięcie uzgodnionych założeń i celów polityki;
12. przypomina, że wydatki w dziale 7 należy ustalić na poziomie gwarantującym skuteczną i wydajną administrację UE, zgodnie z propozycją Komisji;
13. ponownie wyraża swoją opinię, że zmienione WRF muszą wejść w życie do 1 stycznia 2024 r. i zapewnić ramy dla budżetu na 2024 r.; podkreśla zatem potrzebę szybkiego przyjęcia zmienionego rozporządzenia; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja odpowiedziała na apel Parlamentu o przyspieszenie przeglądu i rewizji WRF;
14. ponownie wysuwa swoje sformułowane wiele lat temu żądanie, aby wszystkie instrumenty budżetowe obejmujące wydatkowanie środków na poziomie Unii zostały w pełni włączone do budżetu, co zapewni przejrzystość, rozliczalność, pełną kontrolę demokratyczną oraz ochronę interesów finansowych Unii; podkreśla, że włączenie takich instrumentów do budżetu UE nie może prowadzić do ograniczenia finansowania innych polityk i programów UE;
15. podkreśla, że istnieje wyraźny związek między poszanowaniem praworządności a skutecznym wykonaniem budżetu UE; z zadowoleniem przyjmuje pozytywny wpływ rozporządzenia na ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu UE i uważa, że funkcjonuje ono już jako skuteczny środek odstraszający i tym samy zapobiega naruszaniu praworządności; przypomina Komisji o spoczywającym na niej na mocy rozporządzenia obowiązku dopilnowania, aby ostateczni odbiorcy lub beneficjenci funduszy UE nie zostali pozbawiani należnych im środków, w szczególności w przypadku przyjęcia środków w przypadku naruszenia zasad praworządności zgodnie z rozporządzeniem;
16. jest gotów aktywnie i konstruktywnie współpracować z Radą i Komisją, aby zapewnić przyjęcie zmienionych ram, z uwzględnieniem całego wniosku Komisji, w odpowiednim czasie i ich wejście w życie 1 stycznia 2024 r.; przypomina, że w PMI instytucje zobowiązują się do dokonania szczegółowych ustaleń dotyczących ich współpracy i dialogu podczas całej procedury prowadzącej do przyjęcia istotnej rewizji WRF;
Długoterminowe wsparcie dla Ukrainy
17. przypomina, że od samego początku wojny Unia i jej obywatele odgrywają pierwszoplanową rolę we wspieraniu Ukrainy, okazując solidarność z Ukraińcami w ich walce o obronę demokracji przed autorytaryzmem; podkreśla, że do dziś z budżetu UE zapewniono pomoc finansową wynoszącą ponad 30 mld EUR; ponownie wyraża swój pogląd, że Unia musi być w centrum ciągłych starań na rzecz finansowego wsparcia Ukrainy i pomocy Ukrainie w jej drodze do członkostwa w UE;
18. w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji dotyczącą długoterminowego rozwiązania strukturalnego stanowiącego odpowiedź na potrzeby finansowe Ukrainy, wpisanego w budżet UE, które obejmuje wsparcie stabilności makrofinansowej, ramy inwestycyjne i fundusze na krótko- i średnioterminową odbudowę i rekonstrukcję, reformy związane z przystąpieniem do UE oraz na zwiększanie zdolności administracyjnych; uważa, że taki długoterminowy instrument jest jedynym realnym sposobem na zaangażowanie innych darczyńców oraz zapewnienie skutecznych i ukierunkowanych wydatków, które zaspokoją potrzeby Ukrainy i jej mieszkańców; nalega, aby Instrument na rzecz Ukrainy uzgodniono możliwie najszybciej, po przyjęciu zmienionego rozporządzenia w sprawie WRF, zważywszy, że finansowanie w ramach rozporządzenia w sprawie pomocy makrofinansowej + 12 przewidziano tylko na 2023 r.;
19. biorąc pod uwagę niepewność związaną z sytuacją w Ukrainie, uważa za rozsądne wprowadzenie w Instrumencie na rzecz Ukrainy pewnego stopnia elastyczności; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że zgodnie z wnioskiem Komisji Rezerwa na rzecz Ukrainy ma zostać uruchomiona przez władzę budżetową w ramach corocznej procedury budżetowej, i jest zdecydowany zapewnić, aby Parlament, jako jeden z organów władzy budżetowej, odgrywał pełną rolę w tym procesie; zwraca się do Komisji o terminowe przekazywanie wszelkich niezbędnych informacji umożliwiających władzy budżetowej wypełnienie jej obowiązków;
20. podkreśla potrzebę ochrony praworządności i interesów finansowych Unii oraz zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji, konfliktom interesów i nieprawidłowościom w wykorzystywaniu środków unijnych w Ukrainie oraz wykrywania i eliminowania tych zjawisk, co powinno odbywać się zgodnie z zasadami przejrzystości i odpowiedzialności; uważa, że należy przewidzieć rygorystyczne przepisy i zabezpieczenia dotyczące Instrumentu na rzecz Ukrainy, które pozwolą osiągnąć te cele;
Migracja i wyzwania zewnętrzne
21. ubolewa nad faktem, że nawet przed wojną napastniczą Rosji przeciwko Ukrainie środki dostępne w dziale 6 były zdecydowanie niewystarczające oraz że w WRF nie uwzględniono dalszego finansowania potrzeb uchodźców z Syrii, Iraku i innych krajów, przez co nie pozostawiono niemal żadnych możliwości sprostania dodatkowym wyzwaniom;
22. podkreśla, że szczególnie w następstwie wojny napastniczej Rosji przeciwko Ukrainie sytuacja międzynarodowa gwałtownie się pogorszyła w wyniku kryzysu żywnościowego, energetycznego, klimatycznego i gospodarczego, który drastycznie zwiększył presję w dziale 6; zauważa, że oprócz wielokrotnego korzystania z instrumentu elastyczności rezerwa Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej - "Globalny wymiar Europy" została bardzo szybko uszczuplona i była wykorzystywana w sposób wykraczający poza główny cel, jakim jest reagowanie na pojawiające się wyzwania i priorytety, podczas gdy budżet na pomoc humanitarną w znacznej mierze zależał od uruchomienia mocno nadwyrężonej rezerwy na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR), której zakres wykracza poza pomoc humanitarną;
23. w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje zawartą we wniosku Komisji propozycję zwiększenia pułapu w ramach działu 6 zgodnie z apelem Parlamentu, choć ubolewa nad faktem, że dodatkowe zasoby nie pokrywają w pełni rzeczywistych potrzeb ani nie uwzględniają nieprzewidzianych wydarzeń; podkreśla, że zasadnicze znaczenie dla uzupełnienia rezerwy ISWMR - "Globalny wymiar Europy", a tym samym stworzenia zdolności do reagowania na kryzysy i pojawiające się potrzeby ma dalsze zwiększenie środków o 1 mld EUR w cenach bieżących ponad kwoty zaproponowane we wniosku Komisji; podkreśla, że zwiększenie to zapewniłoby dalszą pomoc humanitarną dla Ukrainy, oprócz wsparcia w ramach Instrumentu, a także dla krajów sąsiadujących, takich jak Mołdawia, która jest poważnie dotknięta wojną w Ukrainie, oraz na całym świecie; zaznacza, że należy zachowywać równowagę wewnętrzną i przestrzegać podziału środków między linie budżetowe zgodnie z rozporządzeniem ustanawiającym ISWMR - "Globalny wymiar Europy"; wzywa Komisję do zapewnienia przestrzegania przez państwa trzecie rygorystycznych standardów praw człowieka na wszystkich etapach wdrażania polityki zewnętrznej Unii, w tym w odniesieniu do migracji;
24. podkreśla, że wojna napastnicza Rosji przeciwko Ukrainie, a także rosnący problem głodu i ubóstwa na świecie, rozprzestrzenianie się konfliktów zbrojnych oraz coraz bardziej nasilone i coraz częstsze klęski żywiołowe zmuszają miliony ludzi do opuszczenia ich domów i szukania schronienia w UE; akcentuje potrzebę dalszego wspierania przez Unię przyjmujących państw członkowskich w zakresie przyjmowania, osiedlania i integracji uchodźców;
25. zwraca uwagę, że skuteczne i sprawiedliwe zarządzanie granicami zewnętrznymi UE i ich ochrona, zapewnienie bezpieczeństwa Unii, jak również sprawne i efektywne wdrażanie unijnej polityki migracyjnej i azylowej to kluczowe priorytety, które mają zasadnicze znaczenie dla zachowania swobodnego przepływu osób w Unii i prawidłowego funkcjonowania strefy Schengen; podkreśla potrzebę wdrożenia polityki migracyjnej i azylowej opartej na solidarności, współodpowiedzialności i poszanowaniu praw człowieka, zapewniającej pewność, jasność i godne warunki osobom przybywającym do UE zgodnie z wartościami i zobowiązaniami międzynarodowymi Unii;
26. odnotowuje ocenę Komisji, zgodnie z którą wdrożenie nowego paktu o migracji i azylu będzie wymagało dodatkowych 2 mld EUR w latach 2025-2027 w ramach działu 4 (migracja i zarządzanie granicami); uważa, że dodatkowe zapotrzebowanie na Fundusz Azylu, Migracji i Integracji, Instrument na rzecz Zarządzania Granicami i Wiz oraz agencje zdecentralizowane w dziale 4 wymaga dalszego zwiększenia środków o 1 mld EUR w cenach bieżących ponad kwoty zaproponowane we wniosku Komisji oraz że dodatkowe zasoby powinny być dostępne od 2024 r.;
27. przypomina, że dokładny podział dodatkowych środków między programy i linie budżetowe w ramach działów 4 i 6 ma zostać określony przez władzę budżetową w corocznej procedurze budżetowej;
Platforma na rzecz technologii strategicznych dla Europy (STEP)
28. potwierdza potrzebę zapewnienia otwartej strategicznej autonomii Unii, zmniejszenia zależności od państw spoza UE i pobudzenia inwestycji w Unii w kluczowych sektorach strategicznych, w tym m.in. w sektorach zdrowia, surowców i przestrzeni kosmicznej, a jednocześnie przyspieszenia transformacji ekologicznej i cyfrowej; ubolewa, że Komisja nie wywiązała się ze swojego zobowiązania w ramach programu prac na 2023 r. dotyczącego "utworzenia nowego Europejskiego Funduszu Suwerenności"; wierzy, że strategia przemysłowa Unii powinna zapewniać prawidłowe funkcjonowanie jednolitego rynku, zapobiegać zakłóceniom na rynku, tworzyć równe warunki działania w UE i poza nią oraz zapewniać ludziom niezbędne umiejętności;
29. przyznaje, że pomimo swojego ograniczonego rozmiaru i zakresu wniosek dotyczący STEP może przynieść szybko rezultaty dzięki wykorzystaniu istniejących struktur programowych i dążeniu do tworzenia synergii; uważa, że wniosek dotyczący STEP powinien posłużyć za poletko doświadczalne przed pełnym wdrożeniem Funduszu Suwerenności w kolejnym okresie WRF;
30. zauważa, że wniosek dotyczący STEP łączy zmianę priorytetów funduszy w ramach istniejących programów, w tym funduszy polityki spójności, z ukierunkowanym zwiększeniem środków na poszczególne programy w ramach działów 1 (jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa), 3 (zasoby naturalne i środowisko) i 5 (bezpieczeństwo i obrona);
31. podkreśla, że aby zrealizować strategiczne cele STEP, wzmocnić i ukształtować politykę przemysłową Unii, zwiększyć wsparcie dla sektora obrony, który ma większe znaczenie niż kiedykolwiek wcześniej dla ochrony suwerenności i integralności państw członkowskich UE w dramatycznie zmienionej i znacznie trudniejszej sytuacji w zakresie polityki obronnej, a także aby budować otwartą strategiczną autonomię Unii przy jednoczesnym zapewnieniu równych warunków działania na jednolitym rynku, należy zwiększyć finansowanie STEP o dalsze 2 mld EUR w cenach bieżących stosunku do wniosku Komisji w dziale 1 oraz o 1 mld EUR w cenach bieżących w stosunku do wniosku Komisji w dziale 5;
32. podkreśla, że od 2021 r. dokonano znacznych przesunięć między działami, co naraża programy na ogromną presję i grozi im zakłóceniem; przypomina swoje utrwalone od dawna stanowisko, zgodnie z którym nowe priorytety muszą być finansowane z nowych środków, a nie poprzez powtarzające się przesunięcia, i w związku z tym podkreśla potrzebę dodatkowych nowych środków w celu zapewnienia skutecznej realizacji innych programów w ramach działu 1;
33. powtarza swój pogląd, że umorzone środki powinny być ponownie udostępniane w budżecie i uruchamiane przez władzę budżetową w ramach corocznej procedury budżetowej, oraz przypomina swoje stanowisko dotyczące przeglądu rozporządzenia finansowego w tym zakresie; z zadowoleniem przyjmuje zatem fakt, że we wniosku dotyczącym STEP zakłada się ponowne wykorzystanie 1,2 mld EUR umorzonych środków na badania naukowe zgodnie z art. 15 ust. 3 rozporządzenia finansowego oraz że Komisja w ten sposób pośrednio uznaje niedokładność swoich szacunków dotyczących umorzeń środków na badania naukowe stanowiących podstawę porozumienia w sprawie WRF z 2020 r.;
34. przypomina, że od dawna domaga się włączenia do budżetu wszystkich instrumentów finansowania UE, z pełnym poszanowaniem zasady jedności budżetowej; w związku z tym uważa, że proponowany przydział środków na fundusz innowacyjny w ramach działu 3 oznacza istotny postęp w kierunku jego pełnego ujęcia w budżecie;
Koszty finansowania zewnętrznego w ramach Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy (EURI) 35. jest zaniepokojony tym, że kwota zaprogramowana w WRF na spłatę kosztów finansowania zewnętrznego związanych z EURI jest znacznie poniżej wymagań, a Komisja szacuje, że niedobór wyniesie od 17 do 27 mld EUR w okresie WRF; podkreśla, że już w projekcie budżetu oczekuje się, iż w 2024 r. zwiększone koszty EURI pochłoną wszystkie zasoby w ramach instrumentu elastyczności i około jednej trzeciej zasobów w ramach modułu a) jednolitego marginesu;
36. zwraca uwagę, że gwałtownie rosnące stopy procentowe od czasu wojny napastniczej Rosji przeciwko Ukrainie obnażyły nieodłączne wady strukturalne w strukturze spłaty zadłużenia przewidzianej w budżecie UE; przypomina, że koszty odsetek i spłata zadłużenia zależą od rozwoju sytuacji na rynku, nie są wydatkami uznaniowymi i w związku z tym nie mogą podlegać limitowi wydatków w ramach pułapu WRF bez stwarzania bezpośredniego zagrożenia dla programów inwestycyjnych i ich beneficjentów oraz zdolności budżetu do reagowania na pojawiające się potrzeby;
37. przypomina, że Parlament nieustannie wzywał do wypracowania rozwiązania tego problemu i nalegał, by koszty spłaty EURI zostały przeniesione poza pułapy WRF;
38. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie instrumentu EURI jako instrumentu szczególnego poza pułapami WRF, który będzie uruchamiany w razie potrzeby w zależności od rzeczywistych potrzeb w zakresie spłaty; nalega jednak, aby instrument ten obejmował wszystkie koszty spłaty EURI, nie tylko te powyżej zaprogramowanej kwoty w ramach działu 2b (odporność i wartości); podkreśla, że tak zaprojektowany instrument EURI powinien stanowić model zarządzania wszystkimi kosztami spłaty EURI w kolejnych WRF;
39. kładzie nacisk na konieczność terminowego przekazywania władzy budżetowej przez Komisję szczegółowych informacji na temat obliczeń stanowiących podstawę prognoz dotyczących kosztów finansowania zewnętrznego w ramach EURI, w tym przyjętych założeń i parametrów, w celu umożliwienia odpowiedzialnego zarządzania kosztami spłaty;
40. zwraca uwagę na potrzebę większego zróżnicowania i zwiększenia odporności źródeł dochodów dla budżetu UE, aby zapewnić solidne i zrównoważone finansowanie wzmocnionych i rozszerzonych WRF; wzywa zatem Radę do szybkiego zatwierdzenia istniejących wniosków w sprawie nowych zasobów własnych i podkreśla, że konieczne są postępy w zakresie nowych zasobów własnych wykraczające poza te wnioski;
Zwiększenie zdolności budżetu do reagowania na kryzysy i pojawiające się potrzeby
41. zwraca uwagę, że proponowany model zarządzania kosztami spłaty EURI skutkowałby przywróceniem przestrzeni budżetowej w instrumencie elastyczności i jednolitym marginesie od 2024 r. do 2027 r., zgodnie z pierwotnym programowaniem finansowym WRF;
42. podkreśla jednak, że WRF są bardzo mało elastyczne, a instrument elastyczności i nieprzydzielone marginesy wynoszą zaledwie 1,05 % pułapu zobowiązań; podkreśla, że obecne WRF w dużym stopniu opierają się na tej ograniczonej elastyczności i niestety uciekają się do zmiany ukierunkowania polityki spójności, która nie jest narzędziem reagowania kryzysowego, ale po którą wielokrotnie sięgano w celu uzupełnienia braków w elastyczności budżetowej lub mechanizmach reagowania kryzysowego w WRF ze szkodą dla jej długoterminowych celów politycznych;
43. zwraca ponadto uwagę na zwiększone od początku WRF potrzeby w zakresie pomocy humanitarnej i pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych w Unii i poza nią oraz wsparcia w związku z klęskami żywiołowymi, które stają się coraz częstsze i intensywniejsze, w szczególności tymi spowodowanymi zmianą klimatu, i uważa, że potrzeby te prawdopodobnie wzrosną; podkreśla, że roczny przydział na SEAR został wyczerpany w 2021 i 2022 r., a zgodnie z oczekiwaniami w 2023 r. zostanie w pełni wykorzystany; ubolewa, że beneficjenci pomocy w ramach Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w niektórych przypadkach otrzymali mniej niż 50 % pomocy, którą normalnie by otrzymali, i musieli długo czekać na wypłatę ze względu na ograniczenia SEAR;
44. w związku z tym uważa, że przedstawiona we wniosku Komisji propozycja zwiększenia środków na instrument elastyczności i SEAR jest krokiem we właściwym kierunku; podkreśla jednak, że budżet UE musi być wyposażony w niezbędną elastyczność i przestrzeń budżetową, aby móc reagować na kryzysy i dostosowywać się do pojawiających się i rosnących potrzeb;
45. przypomina o swoich żądaniach dotyczących zwiększenia środków w ramach instrumentu elastyczności i SEAR oraz dodatkowego stałego instrumentu szczególnego poza pułapami WRF, tak aby budżet UE mógł lepiej się dostosowywać i szybko reagować na kryzysy oraz ich skutki społeczne i gospodarcze; rozumie, że w przypadku braku takiego instrumentu Unii wciąż trudno będzie zapewnić gotowość na nieprzewidziane zdarzenia, zwłaszcza że obecnie 99,6 % budżetu Unii zostało już wstępnie przydzielone; jest gotów do podjęcia działań w celu wypracowania pragmatycznych rozwiązań w perspektywie krótkoterminowej, przy jednoczesnym poszukiwaniu bardziej strukturalnego, usprawnionego rozwiązania, które można by wprowadzić w kolejnych WRF;
46. podkreśla, że wykazano już, iż elastyczność budżetowa umożliwia ukierunkowanie zasobów tam, gdzie są one potrzebne, a Unia może reagować na nieprzewidziane zdarzenia i dostosowywać swoje priorytety w zakresie wydatków w zależności od zmieniających się potrzeb politycznych, gospodarczych lub społecznych; nalega zatem, aby zwiększyć środki na instrument elastyczności o 3 mld EUR w cenach bieżących ponad kwoty zaproponowane we wniosku Komisji na ten okres WRF; uważa ponadto, że niewykorzystane kwoty w ramach Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji powinny zostać ponownie udostępnione w ramach instrumentu elastyczności, aby jeszcze bardziej zwiększyć elastyczność budżetu;
47. zwraca uwagę, że żądania dotyczące SEAR prawdopodobnie się nie zmniejszą; w związku z tym uważa, że zwiększenie środków na SEAR ma zasadnicze znaczenie dla umożliwienia Unii podejmowania działań w sytuacjach nadzwyczajnych spowodowanych poważnymi klęskami żywiołowymi lub kryzysami w dziedzinie zdrowia publicznego w państwach członkowskich i państwach ubiegających się o członkostwo, a także dla wspierania państw spoza UE dotkniętych konfliktami, kryzysami uchodźczymi lub klęskami żywiołowymi; nalega zatem, aby zwiększyć SEAR o 2 mld EUR w cenach bieżących ponad kwoty zaproponowane we wniosku Komisji na ten okres WRF; ubolewa nad decyzją o połączeniu rezerwy na pomoc nadzwyczajną (EAR) i Funduszu Solidarności Unii Europejskiej (FSUE) w obecnych WRF, co doprowadziło do poważnych niedociągnięć we wdrażaniu, i przypomina swoje stanowisko, zgodnie z którym SEAR powinien zostać ponownie podzielony na dwa komponenty - eAr i FSUE;
Zalecenia i zmiany
48. zwraca się do Rady i Komisji o uwzględnienie poniższych zaleceń i zmian:
(i) zwiększenie pułapu w ramach działu 1 o 2 mld EUR w cenach bieżących ponad kwoty zaproponowane we wniosku Komisji;
(ii) zwiększenie pułapu w ramach działu 4 o 1 mld EUR w cenach bieżących ponad kwoty zaproponowane we wniosku Komisji i zastosowanie zwiększenia w przypadku tego działu od 2024 r.;
(iii) zwiększenie pułapu w ramach działu 5 o 1 mld EUR w cenach bieżących ponad kwoty zaproponowane we wniosku Komisji;
(iv) zwiększenie pułapu w ramach działu 6 o 1 mld EUR w cenach bieżących ponad kwoty zaproponowane we wniosku Komisji;
(v) zwiększenie instrumentu elastyczności o 3 mld EUR w cenach bieżących w stosunku do wniosku Komisji oraz ponowne udostępnienie w ramach instrumentu elastyczności niewykorzystanych kwot w ramach Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji;
(vi) zwiększenie rezerwy na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej o 2 mld EUR w cenach bieżących ponad kwoty zaproponowane we wniosku Komisji;
(vii) wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym instrument EURI, ustanowiony jako instrument szczególny poza pułapami WRF, służy pokryciu wszystkich kosztów spłaty EURI;
(viii) zlikwidowanie rocznego pułapu środków na płatności w odniesieniu do korzystania z jednolitego marginesu;
(ix) we wniosku dotyczącym rozporządzenia Rady należy wprowadzić następujące zmiany:
Zmiana 1
Wniosek dotyczący rozporządzenia
Motyw 4
| Tekst proponowany przez Komisję |
Zmiana |
| (4) Budżet UE powinien dawać Unii możliwość podejmowania koniecznych działań w ramach polityki w odpowiedzi na pojawiające się wyzwania oraz wypełniania zobowiązań prawnych, co nie jest możliwe w ramach obecnie obowiązujących pułapów ani wyczerpanej już elastyczności. Należy zatem podwyższyć pułapy wydatków w środkach na zobowiązania w działach 1, 3, 5, 6 i 7, w tym podpułap na wydatki administracyjne instytucji na lata 2024, 2025, 2026 i 2027, oraz pułap dla działu 4 na lata 2025, 2026 i 2027. W związku z tym należy podwyższyć pułapy wydatków w środkach na płatności na lata 2026 i 2027. |
(4) Budżet UE powinien dawać Unii możliwość podejmowania koniecznych działań w ramach polityki w odpowiedzi na pojawiające się wyzwania oraz wypełniania zobowiązań prawnych, co nie jest możliwe w ramach obecnie obowiązujących pułapów ani wyczerpanej już elastyczności. Należy zatem podwyższyć pułapy wydatków w środkach na zobowiązania w działach 1, 3, 4, 5, 6 i 7, w tym podpułap na wydatki administracyjne instytucji na lata 2024, 2025, 2026 i 2027. W związku z tym należy podwyższyć pułapy wydatków w środkach na płatności na lata 2026 i 2027. |
Zmiana 2
Wniosek dotyczący rozporządzenia
Motyw 11
| Tekst proponowany przez Komisję |
Zmiana |
| (11) Biorąc pod uwagę niepewność co do przyszłych zmian stóp procentowych oraz w celu uniknięcia nadmiernej presji na programy unijne, należy ustanowić nowy tematyczny instrument szczególny na pokrycie wszystkich kosztów finansowania pożyczek zaciąganych w ramach NextGenerationEU, przekraczających kwoty pierwotnie zaprogramowane. Niezbędne środki na zobowiązania i odpowiadające im środki na płatności w budżecie Unii powinny być udostępniane poza pułapami WRF. |
(11) Biorąc pod uwagę niepewność co do przyszłych zmian stóp procentowych oraz w celu uniknięcia nadmiernej presji na programy unijne, należy ustanowić nowy tematyczny instrument szczególny na pokrycie wszystkich kosztów finansowania pożyczek zaciąganych w ramach NextGenerationEU. Niezbędne środki na zobowiązania i odpowiadające im środki na płatności w budżecie Unii powinny być udostępniane poza pułapami WRF. |
Zmiana 3
Wniosek dotyczący rozporządzenia
Motyw 12
| Tekst proponowany przez Komisję |
Zmiana |
| (12) Należy wzmocnić rezerwę na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej oraz instrument elastyczności, aby utrzymać wystarczającą zdolność Unii do reagowania na nieprzewidziane okoliczności do 2027 r.; |
(12) Należy wzmocnić rezerwę na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej oraz instrument elastyczności, aby utrzymać wystarczającą zdolność Unii do reagowania na nieprzewidziane okoliczności do 2027 r. Aby jeszcze bardziej zwiększyć elastyczność budżetu, należy ponownie udostępnić niewykorzystane kwoty w ramach Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji w ramach instrumentu elastyczności; |
Zmiana 4
Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 12 a (nowy)
| Tekst proponowany przez Komisję |
Zmiana |
|
(12a) W związku z opóźnieniami w realizacji niektórych programów, w tym również ważnych programów, w początkowym okresie obowiązywania WRF na lata 2021-2027 istnieje ryzyko zaległości w płatnościach w ostatnich latach obowiązywania WRF, kiedy wdrażanie nabierze tempa. Aby ograniczyć to ryzyko i wypełnić zobowiązania UE, należy znieść roczny pułap środków na płatności w odniesieniu do korzystania z jednolitego marginesu. |
Zmiana 5
Wniosek dotyczący rozporządzenia
Artykuł 1 - punkt 2
| Tekst proponowany przez Komisję |
Zmiana |
|
2) art. 9 ust. 2 otrzymuje brzmienie: "2. Rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej nie może przekroczyć maksymalnej rocznej kwoty 1 739 mln EUR (w cenach z 2018 r.). Każda część rocznej kwoty, która nie została wykorzystana w roku n, może zostać wykorzystana do roku n+1. W pierwszej kolejności wykorzystuje się część rocznej kwoty wynikającą z roku poprzedniego. Każda część rocznej kwoty z roku n, która nie zostanie wykorzystana w roku n+1, wygasa.";
|
2) art. 9 ust. 2 otrzymuje brzmienie: "2. Rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej nie może przekroczyć maksymalnej rocznej kwoty 2 170 mln EUR (w cenach z 2018 r.). Każda część rocznej kwoty, która nie została wykorzystana w roku n, może zostać wykorzystana do roku n+1. W pierwszej kolejności wykorzystuje się część rocznej kwoty wynikającą z roku poprzedniego. Każda część rocznej kwoty z roku n, która nie zostanie wykorzystana w roku n+1, wygasa.";
|
Zmiana 6
Wniosek dotyczący rozporządzenia
Artykuł 1 - punkt 3
| Tekst proponowany przez Komisję |
Zmiana |
|
3) dodaje się artykuły w brzmieniu: "Artykuł 10a
Instrument EURI
1. Instrument EURI może być wykorzystywany do finansowania dodatkowych kosztów, jeżeli w danym roku koszty płatności z tytułu odsetek i płatności kuponowych należnych z tytułu środków pożyczonych na rynkach kapitałowych zgodnie z art. 5 ust. 2 decyzji (UE, Euratom) 2020/2053 przekraczają następujące kwoty (w cenach z 2018 r.):
- 2024 - 1 840 mln EUR,
- 2025 - 2 332 mln EUR,
- 2026 - 3 196 mln EUR,
- 2027 - 4 168 mln EUR.
2. Instrument EURI może zostać uruchomiony przez Parlament Europejski i Radę w ramach procedury budżetowej przewidzianej w art. 314 TFUE.";
|
3) dodaje się artykuły w brzmieniu: "Artykuł 10a
Instrument EURI
1. Instrument EURI uruchamiają Parlament Europejski i Rada w ramach procedury budżetowej przewidzianej w art. 314 TFUE w celu finansowania kosztów płatności z tytułu odsetek i płatności kuponowych należnych z tytułu środków pożyczonych na rynkach kapitałowych zgodnie z art. 5 ust. 2 decyzji (UE, Euratom) 2020/2053."
|
| "Artykuł 10b |
"Artykuł 10b |
| Rezerwa na rzecz Ukrainy |
Rezerwa na rzecz Ukrainy |
| 1. Rezerwa na rzecz Ukrainy może zostać uruchomiona wyłącznie w celu sfinansowania wydatków w ramach [rozporządzenia w sprawie Instrumentu na rzecz Ukrainy] i ma służyć zapewnieniu rocznej orientacyjnej kwoty wynoszącej co najmniej 2 500 mln EUR w cenach bieżących. |
1. Rezerwa na rzecz Ukrainy może zostać uruchomiona wyłącznie w celu sfinansowania wydatków w ramach [rozporządzenia w sprawie Instrumentu na rzecz Ukrainy] i ma służyć zapewnieniu rocznej orientacyjnej kwoty wynoszącej co najmniej 2 500 mln EUR w cenach bieżących. |
| 2. Rezerwa na rzecz Ukrainy nie może przekroczyć kwoty 50 000 mln EUR w cenach bieżących na lata 2024-2027. Roczna kwota uruchomiona w ramach Rezerwy na rzecz Ukrainy w danym roku nie może przekroczyć 16 700 mln EUR w cenach bieżących. |
2. Rezerwa na rzecz Ukrainy nie może przekroczyć kwoty 50 000 mln EUR w cenach bieżących na lata 2024-2027. Roczna kwota uruchomiona w ramach Rezerwy na rzecz Ukrainy w danym roku nie może przekroczyć 16 700 mln EUR w cenach bieżących. |
| 3. Rezerwa na rzecz Ukrainy może zostać uruchomiona przez Parlament Europejski i Radę w ramach procedury budżetowej przewidzianej w art. 314 TFUE."; |
3. Rezerwa na rzecz Ukrainy jest uruchamiana przez Parlament Europejski i Radę w ramach procedury budżetowej przewidzianej w art. 314 TFUE."; |
Zmiana 7
Wniosek dotyczący rozporządzenia
Artykuł 1 - punkt 3 a (nowy)
| Tekst proponowany przez Komisję |
Zmiana |
|
3a) w art. 11 wprowadza się następujące zmiany: a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Jednolity margines obejmuje:
a) począwszy od 2022 r. - kwoty odpowiadające marginesom, które są nadal dostępne poniżej pułapów WRF dla środków na zobowiązania w roku n-1 i które mają zostać udostępnione poza pułapami WRF dla środków na zobowiązania na lata 2022-2027;
b) począwszy od 2022 r. - kwoty równoważne różnicy między wykonanymi płatnościami a pułapem płatności WRF na rok n-1 w celu dostosowania w górę pułapu płatności na lata 2022-2027; i
c) dodatkowe kwoty, które mogą zostać udostępnione poza pułapami WRF w danym roku dla środków na zobowiązania lub środków na płatności, lub dla obu tych rodzajów środków, w zależności od przypadku, pod warunkiem że będą one w pełni kompensowane: w odniesieniu do środków na zobowiązania - w marginesach jednego lub większej liczby działów WRF na bieżący rok budżetowy lub przyszłe lata budżetowe, oraz w odniesieniu do środków na płatności - w marginesach w ramach pułapu płatności na przyszłe lata budżetowe.
Wszelkie dostosowania w górę na podstawie akapitu pierwszego lit. b) w pełni kompensuje się odpowiadającym im obniżeniem pułapu płatności na rok n-1.
Kwoty mogą być uruchamiane na podstawie akapitu pierwszego lit. c) jedynie wtedy, gdy kwoty dostępne na podstawie lit. a) i b) tego akapitu, stosownie do przypadku, są niewystarczające, a w każdym przypadku tylko w ostateczności, aby umożliwić reagowanie na nieprzewidziane okoliczności.
Zastosowanie lit. c) akapitu pierwszego nie może prowadzić do przekroczenia łącznych kwot pułapów WRF na środki na zobowiązania i środki na płatności na bieżący rok budżetowy i przyszłe lata budżetowe. Nie uruchamia się już zatem w kontekście WRF jakichkolwiek kwot kompensowanych zgodnie z tą literą.";
b) skreśla się ust. 3;
|
Zmiana 8
Wniosek dotyczący rozporządzenia
Artykuł 1 - punkt 4
Tekst proponowany przez Komisję
Zmiana
| Tekst proponowany przez Komisję |
Zmiana |
| 4) art. 12 ust. 1 otrzymuje brzmienie: |
4) art. 12 ust. 1 otrzymuje brzmienie: |
| "1. Instrument elastyczności może być wykorzystywany na finansowanie, w danym roku budżetowym, określonych nieprzewidzianych wydatków w środkach na zobowiązania i odpowiadających im środkach na płatności, których to wydatków nie można sfinansować w ramach pułapów dostępnych w jednym lub większej liczbie innych działów. Pułap rocznej kwoty dostępnej na rzecz instrumentu elastyczności wynosi 1 562 mln EUR (w cenach z 2018 r.)."; |
"1. Instrument elastyczności może być wykorzystywany na finansowanie, w danym roku budżetowym, określonych nieprzewidzianych wydatków w środkach na zobowiązania i odpowiadających im środkach na płatności, których to wydatków nie można sfinansować w ramach pułapów dostępnych w jednym lub większej liczbie innych działów. Pułap rocznej kwoty dostępnej na rzecz instrumentu elastyczności wynosi 2 170 mln EUR (w cenach z 2018 r.)."; Każdego roku roczną kwotę dostępną na instrument elastyczności zwiększa się o kwotę równoważną części rocznej kwoty przeznaczonej na Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji, która wygasła w poprzednim roku."; |
Zmiana 9
Wniosek dotyczący rozporządzenia
Artykuł 1 - punkt 5
| Tekst proponowany przez Komisję |
Zmiana |
| 5) załącznik I zastępuje się tekstem znajdującym się w załączniku do niniejszego rozporządzenia. |
5) załącznik I otrzymuje brzmienie: |
