a także mając na uwadze, co następuje:(1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 3 , którym ustanowiono Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (zwany dalej "Instrumentem"), weszło w życie w dniu 19 lutego 2021 r. Instrument zapewnia państwom członkowskim wsparcie finansowe służące realizacji reform i inwestycji, co pociąga za sobą impuls fiskalny finansowany przez Unię. Zgodnie z priorytetami europejskiego semestru Instrument przyczynia się do inkluzywnej odbudowy gospodarczej oraz do wdrażania zrównoważonych i pobudzających wzrost gospodarczy reform i inwestycji, w szczególności reform i inwestycji, których celem jest promowanie zielonej i cyfrowej transformacji oraz zwiększenie odporności gospodarek państw członkowskich. Pomaga również wzmocnić finanse publiczne oraz pobudzić wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy w średnim i długim okresie, a także zwiększyć spójność terytorialną wewnątrz Unii i wspierać dalsze wdrażanie Europejskiego filaru praw socjalnych. Maksymalny wkład finansowy dla poszczególnych państw członkowskich w ramach Instrumentu został zaktualizowany w dniu 30 czerwca 2022 r., zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/241.
(2) W dniu 22 listopada 2022 r. Komisja przyjęła roczną analizę zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2023 r., rozpoczynaj ąc tym samym cykl europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2023 r. W dniu 23 marca 2023 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety rocznej analizy zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2023 r., które są skupione wokół czterech wymiarów konkurencyjnej zrównoważo- ności. W dniu 22 listopada 2022 r., działając na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, Komisja przyjęła również sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania na 2023 r., w którym wskazała Luksemburg jako jedno z państw członkowskich, w których mogą występować zakłócenia równowagi lub które są narażone na takie zakłócenia i w przypadku których potrzebna będzie szczegółowa ocena sytuacji. W tym samym dniu Komisja przyjęła również opinię w sprawie projektu planu budżetowego Luksemburga na 2023 r. Komisja przyjęła również zalecenie dotyczące zalecenia Rady w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro, a także wniosek dotyczący wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu na 2023 r., w którym przeanalizowano wdrażanie wytycznych dotyczących zatrudnienia i zasad Europejskiego filaru praw socjalnych. W dniu 16 maja 2023 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro 4 ("zalecenie dla strefy euro na 2023 r."), a w dniu 13 marca 2023 r. - wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu.
(3) Choć gospodarki Unii wykazują się niezwykłą odpornością, kontekst geopolityczny nadal wywiera negatywny wpływ. W czasie gdy Unia stanowczo popiera Ukrainę, unijny program polityki gospodarczej i społecznej skupia się na ograniczaniu w perspektywie krótkoterminowej negatywnych skutków wstrząsów energetycznych dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji, a także na kontynuowaniu działań mających na celu realizacj ę zielonej i cyfrowej transformacji, wspieranie zrównowa żonego i inkluzywnego wzrostu, zachowanie stabilności makroekonomicznej oraz zwiększenie odporności w perspektywie średnioterminowej. W programie tym silny nacisk kładzie się też na zwiększenie konkurencyjno ści i wydajności Unii.
(4) W dniu 1 lutego 2023 r. Komisja wydała komunikat pt. "Plan przemysłowy Zielonego Ładu na miarę epoki neutralności emisyjnej" (zwany dalej "planem przemysłowym Zielonego Ładu"). Celem planu przemysłowego Zielonego Ładu jest pobudzenie konkurencyjności unijnego przemysłu technologii neutralnych emisyjnie oraz wspieranie szybkiej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej. Stanowi on uzupełnienie bieżących wysiłków w ramach Europejskiego Zielonego Ładu i REPowerEU. Celem planu jest również stworzenie bardziej sprzyjającego otoczenia dla zwiększenia zdolności produkcyjnych Unii w zakresie technologii i produktów neutralnych emisyjnie niezbędnych do osiągnięcia ambitnych celów klimatycznych Unii oraz zapewnienie dostępu do odpowiednich surowców krytycznych, m.in. przez dywersyfikacj ę źródeł, właściwą eksploatacj ę zasobów geologicznych w państwach członkowskich i maksymalny recykling surowców. Plan przemysłowy Zielonego Ładu opiera się na czterech filarach: przewidywalnym i uproszczonym otoczeniu regulacyjnym, szybszym dostępie do finansowania, podnoszeniu umiejętności oraz otwartym handlu zapewniaj ącym odporne łańcuchy dostaw. W dniu 16 marca 2023 r. Komisja wydała kolejny komunikat pt. "Długoterminowa konkurencyjność UE: perspektywa na przyszłość po 2030 r." oparty na dziewięciu wzajemnie potęgujących się czynnikach i mający na celu wypracowanie ram regulacyjnych sprzyjających wzrostowi gospodarczemu. W komunikacie tym wyznaczono priorytety polityki nastawione na aktywne zapewnienie ulepszeń strukturalnych, dobrze ukierunkowanych inwestycji oraz środków regulacyjnych służących długoterminowej konkurencyjności Unii i jej państw członkowskich. Poniższe zalecenia przyczyniaj ą się do realizacji tych priorytetów.
(5) W 2023 r. europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej nadal rozwija się równolegle z wdrażaniem Instrumentu. Pełne wdrożenie planów odbudowy i zwiększania odporności pozostaje nieodzowne do realizacji priorytetów polityki w ramach europejskiego semestru, ponieważ plany te uwzględniają wszystkie stosowne zalecenia dla poszczególnych krajów wydane w ostatnich latach lub ich znaczną część. Zalecenia dla poszczególnych krajów na lata 2019, 2020 i 2022 pozostają aktualne w odniesieniu do planów odbudowy i zwiększania odporności, które są uzupełniane, aktualizowane lub zmieniane zgodnie z art. 14, 18 i 21 rozporządzenia (UE) 2021/241.
(6) Przyjęte w dniu 27 lutego 2023 r. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/435 5 (zwane dalej "rozporządzeniem w sprawie REPowerEU") ma na celu szybkie zredukowanie uzależnienia Unii od importu paliw kopalnych z Rosji. Przyczyni się to do bezpieczeństwa energetycznego i dywersyfikacji dostaw energii w Unii przy jednoczesnym zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zdolności do magazynowania energii oraz efektywności energetycznej. Rozporządzenie w sprawie REPowerEU umożliwia państwom członkowskim dodanie do krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności nowego rozdziału REPowerEU w celu finansowania kluczowych reform i inwestycji, które pomogą w osiągnięciu celów REPowerEU. Te reformy i inwestycje przyczynią się również do pobudzenia konkurencyjno ści unijnego przemysłu technologii neutralnych emisyjnie, zgodnie z założeniami planu przemysłowego Zielonego Ładu, oraz do realizacji zaleceń dla poszczególnych krajów w obszarze energii, wydanych w 2022 r. oraz w stosownych przypadkach w 2023 r. Rozporządzeniem w sprawie REPowerEU wprowadzono nową kategorię bezzwrotnego wsparcia finansowego, udostępnianego państwom członkowskim w celu finansowania nowych reform i inwestycji związanych z energią w ramach planów odbudowy i zwiększania odporności.
(7) W dniu 8 marca 2023 r. Komisja przyjęła komunikat zawierający wytyczne dotyczące polityki fiskalnej na 2024 r. (zwany dalej "komunikatem z dnia 8 marca 2023 r."). Jego celem jest wsparcie państw członkowskich w przygotowaniu programów stabilności i konwergencji, a przez to wzmocnienie koordynacji polityki. Komisja przypomniała, że ogólna klauzula wyjścia paktu stabilności i wzrostu zostanie zdezaktywowana z końcem 2023 r. Komisja zaapelowała, by w latach 2023-2024 polityka fiskalna służyła zapewnieniu średniookresowej zdolności do obsługi długu i zwiększeniu wzrostu potencjalnego w zrównowa żony sposób oraz zachęciła państwa członkowskie, aby w swoich programach stabilno ści i konwergencji na 2023 r. określiły, w jaki sposób ich plany fiskalne zapewnią przestrzeganie określonej w Traktacie wartości odniesienia wynoszącej 3 % produktu krajowego brutto (PKB) oraz zapewnią realistyczną i ciągłą redukcję długu lub utrzymanie go na ostrożnym poziomie w perspektywie średnioterminowej. Komisja wezwała również państwa członkowskie, by stopniowo wycofywa ły krajowe środki fiskalne służące ochronie gospodarstw domowych i przedsiębiorstw przed wstrząsem spowodowanym wzrostem cen energii, rozpoczynaj ąc od środków najmniej ukierunkowanych. Wskaza ła, że jeżeli przedłużenie środków wsparcia okazałoby się konieczne ze względu na ponowną presję związaną z cenami energii, państwa członkowskie powinny lepiej ukierunkowa ć takie środki na gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa znajduj ące się w trudnej sytuacji. Komisja stwierdziła, że zalecenia fiskalne będą przedstawiane w ujęciu ilościowym i zróżnicowane. Co więcej, zgodnie z propozycją przedstawioną w komunikacie z dnia 9 listopada 2022 r. w sprawie kierunków reformy unijnych ram zarządzania gospodarczego, zalecenia fiskalne byłyby formułowane na podstawie wydatków pierwotnych netto. Komisja zaleciła, by wszystkie państwa członkowskie w dalszym ciągu chroniły inwestycje finansowane z zasobów krajowych i zapewniały skuteczne wykorzystanie Instrumentu i innych funduszy unijnych, w szczególno ści w świetle zielonej i cyfrowej transformacji oraz celów dotyczących odporności. Komisja zapowiedzia ła, że zaproponuje Radzie wszczęcie procedur nadmiernego deficytu opartych na kryterium deficytu wiosną 2024 r. na podstawie danych dotyczących wyników budżetu za 2023 r., zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
(8) W dniu 26 kwietnia 2023 r. Komisja przedstawiła wnioski ustawodawcze mające na celu wdrożenie kompleksowej reformy unijnych przepisów dotyczących zarządzania gospodarczego. Głównym celem wniosków jest poprawa zdolności do obsługi długu publicznego i wspieranie przez reformy i inwestycje zrównowa żonego i inkluzywnego wzrostu we wszystkich państwach członkowskich. W swoich wnioskach Komisja dąży do zwiększenia poczucia odpowiedzialno ści na szczeblu krajowym, uproszczenia ram oraz skoncentrowania się w większym stopniu na perspektywie średnioterminowej, a jednocześnie do skutecznego i spójniejszego egzekwowania przepisów. Zgodnie z konkluzjami Rady przyjętymi z dnia 14 marca 2023 r. w sprawie kierunków reformy unijnych ram zarządzania gospodarczego zakończenie prac legislacyjnych zaplanowano na 2023 r.
(9) W dniu 21 kwietnia 2021 r. Luksemburg przedłożył Komisji swój krajowy plan odbudowy i zwiększania odporności, zgodnie z art. 18 ust. 1 rozporz ądzenia (UE) 2021/241. Na podstawie art. 19 rozporządzenia (UE) 2021/241 Komisja oceniła adekwatno ść, skuteczno ść, efektywno ść oraz spójność planu odbudowy i zwiększania odporno ści, zgodnie z wytycznymi dotycz ącymi oceny zawartymi w załączniku V do tego rozporz ądzenia. W dniu 13 lipca 2021 r. Rada przyjęła decyzję wykonawczą w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Luksemburga 6 . Uruchomienie transz jest uzależnione od przyjęcia decyzji Komisji zgodnie z art. 24 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/241 stwierdzającej, że Luksemburg osiągnął w zadowalający sposób odpowiednie kamienie milowe i wartości docelowe określone w decyzji wykonawczej Rady. Osiągnięcie w zadowalający sposób zakłada, że działania związane z uprzednio osiągniętymi kamieniami milowymi i wartościami docelowymi nie zostały odwrócone.
(10) W dniu 28 kwietnia 2023 r. Luksemburg przedłożył swój krajowy program reform na 2023 r., a w dniu 27 kwietnia 2023 r. - swój program stabilno ści na 2023 r., zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1466/97. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie. Zgodnie z art. 27 rozporządzenia (UE) 2021/241 krajowy program reform na 2023 r. odzwierciedla również półroczne sprawozdania Luksemburga z postępów w realizacji planu odbudowy i zwiększania odporności.
(11) W dniu 24 maja 2023 r. Komisja opublikowała sprawozdanie krajowe dotyczące Luksemburga na 2023 r. Oceniła w nim postępy Luksemburga we wdrażaniu stosownych zaleceń dla tego kraju przyjętych przez Radę w latach 2019-2022 oraz podsumowała realizację planu odbudowy i zwiększania odporności przez Luksemburg. Na podstawie tej analizy w sprawozdaniu krajowym wskazano luki w stosunku do wyzwań, których nie uwzględniono w planie odbudowy i zwiększania odporno ści lub uwzględniono je jedynie częściowo, a także nowe i pojawiaj ące się wyzwania. Oceniono w nim również postępy Luksemburga we wdrażaniu Europejskiego filaru praw socjalnych oraz w realizacji głównych celów Unii dotyczących zatrudnienia, umiejętności i ograniczania ubóstwa, a także postępy w realizacji celów Narodów Zjednoczonych w zakresie zrównowa żonego rozwoju.
(12) Komisja przeprowadziła szczegółową ocenę sytuacji dla Luksemburga na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 i opublikowała jej wyniki w dniu 24 maja 2023 r. Stwierdziła, że w Luksemburgu nie występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej. W szczególności podatności na zagrożenia związane z wysokimi cenami nieruchomości mieszkaniowych i wysokim zadłużeniem gospodarstw domowych ostatnio wzrosły, ale ogólnie wydaj ą się być pod kontrolą i oczekuje się, że zmniejszą się w perspektywie średnioterminowej. Znaczny wzrost liczby ludności oraz wyższe kredyty hipoteczne, do których zachęcają środki wsparcia fiskalnego, zwiększyły popyt na mieszkalnictwo, natomiast podaż jest ograniczona ze względu na niewielką ilość gruntów dostępnych pod zabudowę i skupowanie gruntów w celach spekulacyjnych. Pogłębiająca się różnica między popytem na nieruchomości mieszkalne a ich podażą spowodowała silny wzrost cen nieruchomości mieszkaniowych, przy rosnącym ryzyku zawyżenia cen nieruchomości mieszkaniowych i pogarszającej się przystępności cenowej. Pod koniec 2022 r. ceny nieruchomości mieszkalnych wyraźnie spadły, a liczba transakcji z nimi związanych gwałtownie zmalała, ponieważ wzrost stóp procentowych doprowadził do zmiany na rynku. Nie przewiduje się jednak gwałtownej korekty cen nieruchomo ści mieszkalnych, ponieważ dochody utrzymują się na dobrym poziomie i oczekuje się, że utrzyma się niedobór podaży. Zadłużenie gospodarstw domowych jest bardzo wysokie pod względem dochodu do dyspozycji i rośnie; pod koniec 2022 r. nieco ustało zaciąganie pożyczek. Aktywa finansowe gospodarstw domowych są również znaczne, zadłużenie wzrasta w kierunku wyższego poziomu dochodów i majątku, a sektor bankowy jest zdrowy, co ogólnie łagodzi ryzyko makrofinan- sowe. Dodatkowe wysiłki polityczne, takie jak intensyfikacja i priorytetowe traktowanie przyjmowania i wdrażania najnowszych środków, obejmujące między innymi pobierane okresowo podatki mające zwiększyć podaż gruntów pod zabudowę, w połączeniu z trwającą reformą planowania przestrzennego, mogłyby przyczynić się do zwiększenia podaży mieszkań, w szczególności poprzez zapewnienie przystępnych cenowo mieszkań socjalnych przeznaczonych dla osób najbardziej potrzebuj ących. Można by również poprawić wydajność rynku najmu. Ponadto ograniczenie możliwości odliczania od podatku odsetek od kredytów hipotecznych (wysokość tego odliczenia ostatnio znacznie podniesiono) zmniejszyłoby zachęty podatkowe do zaciągania pożyczek, które wspierają z kolei wysokie ceny nieruchomości mieszkalnych.
(13) Z danych zweryfikowanych przez Eurostat wynika, że nadwyżka sektora instytucji rządowych i samorządowych Luksemburga zmniejszyła się z 0,7 % PKB w 2021 r. do 0,2 % w 2022 r., natomiast dług sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrósł nieznacznie z 24,5 % PKB na koniec 2021 r. do 24,6 % na koniec 2022 r.
(14) Na saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych miały wpływ środki polityki fiskalnej podjęte w celu złagodzenia gospodarczych i społecznych skutków wzrostu cen energii. W 2022 r. takie środki zmniejszające dochody obejmowały obniżenie podatków od produktów w celu obniżenia cen konsumpcyjnych benzyny, oleju napędowego i oleju opałowego o 7,5 centa na litr, natomiast środki zwiększające wydatki obejmowały wprowadzenie ulgi podatkowej w zakresie energii 7 , pomoc dla przedsiębiorstw dotkniętych wzrostem cen energii i ograniczenie wzrostu cen gazu. Komisja szacuje, że koszty budżetowe netto tych środków wyniosły w 2022 r. 0,5 % PKB. Na saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych miały również wpływ koszty budżetowe zapewnienia tymczasowej ochrony wysiedleńcom z Ukrainy, które szacuje się na 0,1 % PKB w 2022 r. Jednocześnie szacowany koszt tymczasowych środków nadzwyczajnych wynikających z kryzysu związanego z COVID- 19 spadł z 1,0 % PKB w 2021 r. do 0,2 % PKB w 2022 r.
(15) W dniu 18 czerwca 2021 r. Rada zaleciła, by w 2022 r. Luksemburg 8 realizował wspierający kurs polityki fiskalnej, wykorzystuj ąc m.in. impuls zapewniany przez Instrument, oraz utrzymał inwestycje finansowane z zasobów krajowych.
(16) Według szacunków Komisji kurs polityki fiskalnej 9 w 2022 r. był wspierający, na poziomie - 0,9 % PKB, zgodnie z zaleceniem Rady. Zgodnie z zaleceniem Rady Luksemburg nadal wspierał odbudowę poprzez inwestycje finansowane z Instrumentu. Wydatki finansowane z dotacji w ramach Instrumentu oraz z innych funduszy unijnych wyniosły 0,1 % PKB w 2022 r. (0,1 % PKB w 2021 r.). Inwestycje finansowane z zasobów krajowych miały neutralny wpływ na kurs polityki fiskalnej 10 . Luksemburg utrzymał zatem inwestycje finansowane z zasobów krajowych, zgodnie z zaleceniem Rady. Jednocześnie wzrost bieżących wydatków pierwotnych finansowanych z zasobów krajowych (po skorygowaniu o nowe działania po stronie dochodów) miał ekspansywny wpływ na kurs polityki fiskalnej, który to wpływ wyniósł 1,3 pp. Ten znaczny ekspansywny wpływ obejmował dodatkowy wpływ podjętych środków mających złagodzić gospodarcze i społeczne skutki wzrostu cen energii (dodatkowy koszt budżetowy netto wyniósł 0,5 % PKB), a także koszty zapewnienia tymczasowej ochrony wysiedleńcom z Ukrainy (0,1 % PKB). Jednocześnie dotacje, inne wydatki bieżące i zużycie pośrednie również przyczyniły się do wzrostu bieżących wydatków pierwotnych netto (wpływ ten wyniósł 0,3 % PKB). W związku z tym Luksemburg kontrolował w niewystarczaj ącym stopniu wzrost wydatków bieżących finansowanych z zasobów krajowych. Znaczący ekspansywny wpływ wydatków bieżących finansowanych z zasobów krajowych wynika zatem tylko częściowo ze środków mających zaradzić gospodarczym i społecznym skutkom wzrostu cen energii, a także kosztów zapewnienia tymczasowej ochrony wysiedleńcom z Ukrainy.
(17) Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe w programie stabilności na 2023 r., jest korzystniejszy, niż przewidywała prognoza Komisji z wiosny 2023 r. na rok 2023 i kolejne lata. Rząd prognozuje, że realny PKB wzrośnie w 2023 r. o 2,4 %, a w 2024 r. - o 3,8 %. Z kolei w prognozie Komisji z wiosny 2023 r. przewiduje się niższy wzrost realnego PKB - o 1,6 % w 2023 r. i o 2,4 % w 2024 r., głównie ze względu na mniejszy wkład eksportu netto w 2023 r. i popytu krajowego w 2024 r. 11
(18) W programie stabilności na 2023 r. rząd oczekuje pogorszenia salda sektora instytucji rządowych i samorządowych, tak że deficyt będzie wynosić w 2023 r. 1,5 % PKB. Pogorszenie sytuacji w 2023 r. odzwierciedla głównie dodatkowe środki mające na celu wsparcie dochodów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w związku z wysokimi cenami energii i wysoką inflacją. W programie stabilności na 2023 r. przewidziano, że relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB wzrośnie z 24,6 % na koniec 2022 r. do 26,1 % na koniec 2023 r. W prognozie Komisji z wiosny 2023 r. przewiduje się deficyt publiczny w wysokości 1,7 % PKB w 2023 r. Jest on nieco wyższy niż deficyt prognozowany w programie stabilności na 2023 r., głównie ze względu na nieco niższe dochody podatkowe, zgodnie z prognozą Komisji z wiosny 2023 r. W prognozie Komisji z wiosny 2023 r. przewiduje się nieznacznie niższy poziom relacji długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB, który to poziom na koniec 2023 r. wyniesie 25,9 %. Różnica ta wynika z faktu, że w prognozie Komisji z wiosny 2023 r. założono wyższy wzrost nominalnego PKB w 2023 r.
(19) Oczekuje się, że na saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2023 r. nadal będą miały wpływ środki podjęte w celu złagodzenia gospodarczych i społecznych skutków wzrostu cen energii. Obejmuj ą one środki z 2022 r., których okres obowiązywania przedłużono, w szczególności ograniczenie wzrostu cen gazu poprzez subsydiowanie kosztów energii i opłat sieciowych dla gospodarstw domowych, stabilizację cen energii elektrycznej poprzez dotacje dla gospodarstw domowych i środki wspierające przedsiębiorstwa, a także nowe środki. W prognozie Komisji z wiosny 2023 r. przewiduje się, że koszty budżetowe netto środków wsparcia wyniosą 1,1 % PKB w 2023 r. 12 Niektóre środki z 2023 r. są skierowane do gospodarstw domowych lub przedsiębiorstw znajduj ących się w najtrudniejszej sytuacji; większość środków nie zachowuje w pełni sygnału cenowego dotyczącego zmniejszenia popytu na energię i zwiększenia efektywności energetycznej. W rezultacie kwotę ukierunkowanych środków wsparcia, którą należy uwzględnić w ocenie zgodności z zaleceniem Rady z dnia 12 lipca 2022 r. 13 , szacuje się w prognozie Komisji z wiosny 2023 r. na 0,6 % PKB w 2023 r. (w porównaniu z 0,4 % PKB w 2022 r.).
(20) W zaleceniu z dnia 12 lipca 2022 r. Rada zaleciła Luksemburgowi podjęcie działań w celu zapewnienia, aby w 2023 r. wzrost bieżących wydatków pierwotnych finansowanych z zasobów krajowych był zgodny z ogólnie neutralnym kursem polityki 14 , przy uwzględnieniu dalszego tymczasowego i ukierunkowanego wsparcia dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw najbardziej narażonych na podwyżki cen energii oraz dla osób uciekających z Ukrainy. Luksemburg powinien być gotowy do dostosowania wydatków bieżących do zmieniaj ącej się sytuacji. Luksemburgowi zalecono również rozwijanie inwestycji publicznych na rzecz zielonej i cyfrowej transformacji oraz na rzecz bezpieczeństwa energetycznego, przy uwzględnieniu inicjatywy REPowerEU, m.in. poprzez wykorzystanie Instrumentu oraz innych funduszy unijnych.
(21) W prognozie Komisji z wiosny 2023 r. przewiduje się, że kurs polityki fiskalnej będzie w 2023 r. ekspansywny (- 1,5 % PKB), w związku z wysoką inflacją. W 2022 r. kurs polityki fiskalnej był również ekspansywny (- 0,9 % PKB). Przewiduje się, że wzrost bieżących wydatków pierwotnych finansowanych z zasobów krajowych (po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów) w 2023 r. będzie mieć ekspansywny wpływ na kurs polityki fiskalnej, który to wpływ wyniesie 1,3 pp. Obejmuje to podwyższenie o 0,3 % PKB kosztów ukierunkowanych środków wsparcia dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw najbardziej narażonych na podwyżki cen energii. Ekspansywny wpływ bieżących wydatków pierwotnych netto finansowanych z zasobów krajowych wynika zatem jedynie częściowo z ukierunkowanego wsparcia dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw najbardziej narażonych na wzrost cen energii. Ekspansywny wzrost bieżących wydatków pierwotnych finansowanych z zasobów krajowych (po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów) wynika m.in. również ze świadczeń społecznych innych niż rzeczowe, dotacji związanych z nieukierunkowanymi środkami dotyczącymi energii, trwałego wzrostu wynagrodzeń w sektorze publicznym, jednorazowego wkładu do budżetu Unii oraz obniżenia stawek VAT. Podsumowuj ąc, prognozowany wzrost bieżących wydatków pierwotnych finansowanych z zasobów krajowych nie jest zgodny z zaleceniem Rady z dnia 12 lipca 2022 r. Przewiduje się, że wydatki finansowane z dotacji w ramach Instrumentu oraz z innych funduszy unijnych wyniosą w 2023 r. 0,2 % PKB, podczas gdy inwestycje finansowane z zasobów krajowych będą miały ekspansywny wpływ na kurs polityki fiskalnej, który to wpływ wyniesie 0,1 pp. W związku z tym Luksemburg planuje sfinansować dodatkowe inwestycje ze środków Instrumentu oraz z innych funduszy unijnych i przewiduje utrzymanie inwestycji finansowanych z zasobów krajowych 15 . Planuje się w nim finansowanie inwestycji publicznych na rzecz zielonej i cyfrowej transformacji oraz bezpieczeństwa energetycznego, takich jak elektryfikacja transportu publicznego, rozbudowa sieci tramwajowej i kolejowej, fundusz klimatyczny i energetyczny wspieraj ący nabywanie paneli fotowoltaicznych, cyfryzacja usług publicznych i bezpieczeństwo komunikacji cyfrowej (technologia kwantowa), które są częściowo finansowane z Instrumentu oraz z innych funduszy UE.
(22) Według programu stabilności na 2023 r. przewiduje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrośnie do 1,7 % PKB w 2024 r. Wzrost w 2024 r. wynika głównie z rozszerzenia środków wsparcia mających na celu złagodzenie spadku dochodów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w wyniku gwałtownego wzrostu inflacji. Według programu stabilności na 2023 r. przewiduje się, że relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB na koniec 2024 r. wzrośnie do 27,5 %. Na podstawie środków z zakresu polityki znanych w dniu granicznym prognozy deficyt publiczny w 2024 r. przewidziany w prognozie Komisji z wiosny 2023 r. ma wynieść 1,5 % PKB. Jest to wartość nieco niższa niż deficyt prognozowany w programie stabilności na 2023 r., głównie ze względu na nieco niższy wzrost kosztów związanych z zatrudnieniem i transfery socjalne, zgodnie z prognozą Komisji z wiosny 2023 r. W prognozie Komisji z wiosny 2023 r. przewiduje się niższy poziom relacji długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB, który na koniec 2024 r. wyniesie 27,0 %.
(23) W programie stabilności na 2023 r. przewiduje się przedłużenie okresu obowiązywania środków wsparcia w dziedzinie energii do końca 2024 r. Komisja przyjmuje obecnie, że koszty netto środków wsparcia w dziedzinie energii wyniosą w 2024 r. 0,5 % PKB 16 , w porównaniu z 1,1 % PKB w 2023 r. Szacunki te opierają się na założeniu, że nie dojdzie do ponownego wzrostu cen energii. Środki wsparcia w dziedzinie energii, które obecnie planuje się utrzymać do 2024 r., nie wydają się być skierowane do gospodarstw domowych lub przedsiębiorstw znajduj ących się w trudnej sytuacji. Większość z nich nie zachowuje w pełni sygnału cenowego dotyczącego zmniejszenia popytu na energię i zwiększenia efektywności energetycznej.
(24) W rozporządzeniu (WE) nr 1466/97 wymaga się osiągnięcia rocznej korekty strukturalnego salda budżetowego prowadzącej do średniookresowego celu budżetowego, przyjmując 0,5 % PKB jako punkt odniesienia dla tej korekty 17 . Biorąc pod uwagę względy stabilności fiskalnej, według Komisji odpowiednia będzie poprawa salda strukturalnego o co najmniej 0,3 % PKB w 2024 r. Aby zapewnić taką korektę i zgodnie z metodą stosowaną przez Komisję, wzrost wydatków pierwotnych netto finansowanych z zasobów krajowych 18 nie powinien przekroczyć w 2024 r. 4,8 %, jak wskazano w niniejszym zaleceniu. Jednocześnie w 2023 r. należy stopniowo wycofywać pozostałe środki wsparcia w dziedzinie energii (obecnie szacowane przez Komisj ę na 1,1 % PKB w 2023 r.), jeśli pozwala na to rozwój sytuacji na rynku energii i rozpoczynaj ąc od środków najmniej ukierunkowanych; uzyskane w ten sposób oszczędności powinny zostać przeznaczone na zmniejszenie deficytu publicznego. Według szacunków Komisji doprowadzi to do wzrostu wydatków pierwotnych netto, który będzie niższy od zalecanej maksymalnej stopy wzrostu na 2024 r. Prognoza Komisji z wiosny 2023 r. wskazuje jednak, że wzrost bieżących wydatków pierwotnych netto finansowanych z zasobów krajowych w 2023 r. nie jest zgodny z zaleceniem Rady z dnia 12 lipca 2022 r. Jeżeli zostanie to potwierdzone, odpowiedni byłby niższy wzrost wydatków pierwotnych netto w 2024 r.
(25) Przy założeniu niezmiennego kursu polityki w prognozie Komisji z wiosny 2023 r. przewidziano, że wzrost wydatków pierwotnych netto finansowanych z zasobów krajowych wyniesie w 2024 r. 2,9 %, czyli będzie niższy od zalecanej stopy wzrostu.
(26) Według programu stabilności na 2023 r. spodziewane jest, że inwestycje publiczne pozostaną stabilne na poziomie 4,5 % PKB w 2023 i 2024 r. W programie stabilności na 2023 r. przewidziano reformy i inwestycje, które mają przyczynić się do zrównoważonego i inkluzywnego wzrostu gospodarczego. Te reformy i inwestycje obejmują inwestycje wspierające transformacj ę energetyczną i cyfrową, które są również częścią planu odbudowy i zwiększania odporności.
(27) W programie stabilności na 2023 r. zarysowano średnioterminow ą ścieżkę fiskalną do 2027 r. W programie stabilności na 2023 r. przewidziano, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych stopniowo spadnie do 1,0 % PKB w 2025 r. i do 0,8 % do 2026 r., a następnie nieznacznie wzrośnie do 0,9 % w 2027 r. W związku z tym planuje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych utrzyma się na poziomie poniżej 3 % PKB w okresie objętym programem. Według programu stabilności na 2023 r. oczekuje się, że relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB wzrośnie z 27,5 % na koniec 2024 r. do 29,0 % do końca 2027 r.
(28) Wpływ tendencji demograficznych na wydatki publiczne będzie w nadchodzących dziesięcioleciach bardziej dotkliwy, ponieważ oczekuje się, że liczba emerytów i rencistów przypadająca na pracownika będzie stale rosła ze względu na starzenie się społeczeństwa i spowolnienie przepływów migracyjnych netto. W scenariuszu, w którym nie nastąpi żadna zmiana polityki, Luksemburg stanie w obliczu jednego z największych wzrostów wydatków na emerytury w Unii wyrażonego jako odsetek PKB, który zgodnie z prognozami zwiększy się dwukrotnie do około 18 % PKB do 2070 r. Stanowi to najwyższy wzrost w Unii. Doprowadzi to do znacznego wzrostu długu publicznego, zagrażając stabilności finansów publicznych. Plan odbudowy i zwiększania odporności nie uwzględnia długoterminowej stabilności systemu emerytalnego. W szczególno ści w planie tym nie uwzględniono negatywnych skutków systemów wczesnych emerytur ani zachęt finansowych do wczesnego opuszczania rynku pracy, które przyczyniaj ą się do niskiego wskaźnika zatrudnienia wśród pracowników starszych. Podniesienie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę miałoby korzystne skutki makroekonomiczne i mogłoby zmniejszyć wydatki na emerytury, ponieważ wyższy wskaźnik zatrudnienia pracowników w starszym wieku przyczyniłby się do wzrostu gospodarczego. Zwalczanie agresywnego planowania podatkowego w Unii ma zasadnicze znaczenie dla: (i) zapobiegania zakłóceniom konkurencji między przedsiębiorstwami; (ii) zapewnienia sprawiedliwego traktowania podatników; oraz (iii) ochrony finansów publicznych. Luksemburg jest małą gospodarką otwartą o dużym międzynarodowym sektorze finansowym, co w dużym stopniu wyjaśnia znaczne przepływy finansowe. Przepływy te odzwierciedlaj ą jednak również obecność w kraju wielu przedsiębiorstw w posiadaniu kapitału zagranicznego, które są zaangażowane w wewnątrzgrupowe operacje skarbcowe. Szczególnie niepokoj ący jest brak podatków u źródła lub równoważnych środków dotyczących odsetek i tantiem przekazywanych do jurysdykcji o niskich lub zerowych stawkach podatkowych poza państwami ujętymi w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy 19 . Jest prawdopodobne, że wychodzące płatności odsetek i tantiem dokonywane przez przedsiębiorstwa z siedzib ą w Luksemburgu na rzecz jurysdykcji państw trzecich są opodatkowane na niskim poziomie lub w ogóle nieopodatkowane, jeżeli płatności te nie są opodatkowane lub są opodatkowane na niskim poziomie w jurysdykcji odbiorcy. Luksemburg podjął pewne kroki, aby zwalczać agresywne planowanie podatkowe. Jak dotąd środki te były jednak niewystarczaj ące, aby zaradzić tym elementom systemu podatkowego, które mogą być wykorzystywane przez przedsiębiorstwa wielonarodowe do angażowania się w agresywne planowanie podatkowe.
(29) Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. b) rozporządzenia (UE) 2021/241 i kryterium 2.2 załącznika V do tego rozporządzenia plan odbudowy i zwiększania odporności zawiera obszerny zestaw wzajemnie wzmacniaj ących się reform i inwestycji, które mają zostać wdrożone do 2026 r. Realizacja planu odbudowy i zwiększania odporności Luksemburga postępuje. W dniu 28 grudnia 2022 r. Luksemburg złożył pierwszy wniosek o płatność, odpowiadający 26 kamieniom milowym i wartościom docelowym określonym w decyzji wykonawczej Rady, dotyczący wypłaty 20 mln EUR w ramach Instrumentu. W dniu 28 kwietnia 2023 r. Komisja opublikowała pozytywną ocenę wstępną. Wniosek o płatność jest obecnie omawiany przez Radę. Przedmiotowe kamienie milowe i wartości docelowe obejmują wejście w życie reformy zwanej paktem mieszkaniowym ("Housing Pact 2.0") mającej na celu zwiększenie podaży przystępnych cenowo mieszkań na wynajem oferowanych przez gminy, inwestycje na rzecz cyfryzacji sektora publicznego i rozwoju ultrabezpiecznej łączności, podnoszenie kwalifikacji pracowników dzięki uruchomieniu programu "FutureSkills", a także reformę zamówień publicznych na czyste ekologicznie pojazdy. W dniu 11 listopada 2022 r. Luksemburg przedstawił zmianę swojego planu odbudowy i zwiększania odporności, którą Rada zatwierdziła w dniu 17 stycznia 2023 r. Oczekuje się, że Luksemburg przedstawi rozdział REPowerEU. Podjął już też decyzję o przeniesieniu 128,5 mln EUR z pobrexitowej rezerwy dostosowawczej do Instrumentu w celu sfinansowania jego wdrożenia. Szybkie włączenie nowego rozdziału REPowerEU do planu odbudowy i zwiększania odporności umożliwi finansowanie dodatkowych reform i inwestycji wspierających cele strategiczne Luksemburga w dziedzinie energii i zielonej transformacji. Systematyczne i skuteczne angażowanie władz lokalnych i regionalnych, partnerów społecznych i innych odpowiednich zainteresowanych stron pozostaje ważne dla pomyślnej realizacji planu odbudowy i zwiększania odporności, a także innych polityk gospodarczych i polityk zatrudnienia wykraczających poza zakres tego planu, aby zapewnić szerokie poczucie odpowiedzialno ści za cały program polityczny.
(30) W 2022 r. Komisja zatwierdziła wszystkie dokumenty programowe dotyczące polityki spójności Luksemburga. Szybkie wdrożenie programów polityki spójności z zapewnieniem komplementarno ści i synergii z planem odbudowy i zwiększania odporności, w tym rozdziałem REPowerEU, ma zasadnicze znaczenie dla przeprowadzenia zielonej i cyfrowej transformacji, zwiększenia odporności gospodarczej i społecznej oraz osiągnięcia zrównoważonego rozwoju terytorialnego w Luksemburgu.
(31) Oprócz wyzwań gospodarczych i społecznych uwzględnionych w planie odbudowy i zwiększania odporności oraz programach polityki spójności Luksemburg stoi w obliczu szeregu dodatkowych wyzwań, w szczególności dotyczących długoterminowej stabilności finansów publicznych powiązanej głównie z systemem emerytalnym, luk prawnych, które mogłyby zostać wykorzystane przez korporacje wielonarodowe zaangażowane w agresywne planowanie podatkowe, podatności na zagrożenia wynikających z wysokich cen nieruchomości mieszkaniowych i zadłużenia gospodarstw domowych, słabości systemu edukacji, które pogłębiają nierówności, oraz kwestii związanych z polityką energetyczną i zieloną transformacją, w tym potencjalnych przeszkód w odchodzeniu od wykorzystania paliw kopalnych i problemów związanych z siecią transportową.
(32) Podstawowe umiejętności i ogólne wyniki uczniów zależą w dużej mierze od ich pochodzenia społecznoekonomicznego i językowego. Średni poziom niezbędnej wiedzy i umiejętności w wieku 15 lat, mierzony w ramach Programu międzynarodowej oceny umiejętności uczniów OECD (PISA), jest w Luksemburgu znacznie niższy niż średnia Unii. Luka między uczniami pochodzącymi ze środowisk faworyzowanych a ich rówieśnikami znajdującymi się w niekorzystnej sytuacji jest większa w Luksemburgu niż w jakimkolwiek innym państwie Unii. System edukacji nie zapewnia wszystkim uczniom niezbędnych umiejętności podstawowych, które byłyby wystarczające do zaspokojenia potrzeb krajowego rynku pracy. Językiem mówionym używanym w krajowym systemie szkolnictwa podstawowego jest język luksemburski, podczas gdy uczniowie uczą się czytać i pisać w języku niemieckim. Wszystkie przedmioty (z wyjątkiem języka francuskiego) są nauczane w języku niemieckim. Oznacza to bardzo duże zapotrzebowanie na umiejętności językowe w kraju, w którym tylko jeden na trzech uczniów posługuje się językiem luksemburskim jako językiem ojczystym. Odsetek osób młodych w wieku 18-24 lat, które zakończyły kształcenie i szkolenie bez ukończenia szkoły średniej II stopnia, wzrósł z 6,3 % w 2018 r. do 8,2 % w 2022 r. We wrześniu 2022 r. w Luksemburgu rozpoczęto projekt pilotażowy w czterech szkołach podstawowych, w ramach którego uczniowie rozpoczynaj ą naukę najpierw w języku francuskim, a następnie niemieckim. Gdyby podejście to zostało rozszerzone na więcej szkół, mogłoby przyczynić się do poprawy wyników uczniów, których pierwszym językiem nie jest francuski. Luksemburg zwiększył również podaż publicznych szkół międzynarodowych: od 2022/2023 r. 4 % uczniów na poziomie przedszkolnym i podstawowym jest zapisanych do takich szkół, w których jako język nauczania mogą wybrać język angielski, francuski lub niemiecki. Gdyby ta opcja nauczania w jednym języku głównym została rozszerzona na większą część populacji szkolnej, mogłaby znacznie zwiększyć szanse uczniów na osiągnięcie lepszych efektów uczenia się.
(33) Luksemburski system energetyczny charakteryzuje się dużą zależnością od importu i od paliw kopalnych. Kraj ten jest dużym importerem netto energii. Jest on prawie całkowicie uzależniony od importu energii pierwotnej, a wskaźnik zależności wyniósł 92 % w 2021 r. W 2022 r. ropa naftowa stanowiła 69 % koszyka energetycznego Luksemburga, a gaz ziemny - 18 %, podczas gdy 12 % energii pochodziło ze źródeł odnawialnych, osiągając moc 572 MW. Luksemburg nie importuje ropy naftowej z Rosji. Jeśli chodzi o gaz, zależność od Rosji jest ograniczona, ponieważ prawie 100 % zużywanego w Luksemburgu gazu było importowane gazociągami z Belgii i Niemiec i pochodziło z Norwegii i Niderlandów. Zużycie gazu ziemnego w Luksemburgu w okresie od sierpnia 2022 r. do marca 2023 r. spadło o 26 % w porównaniu ze średnim zużyciem gazu w tym samym okresie w ciągu poprzednich pięciu lat, co przewyższa określony w rozporządzeniu Rady (UE) 1369/2022 20 cel, jakim była redukcja o 15 %. Luksemburg mógłby kontynuowa ć wysiłki na rzecz tymczasowego zmniejszenia popytu na gaz do dnia 31 marca 2024 r. zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) 2023/706 21 .
(34) Chociaż Luksemburg jest w dużym stopniu wzajemnie powiązany zarówno pod względem energii, jak i gazu, konieczne będą dalsze inwestycje w perspektywie rosnącej produkcji energii ze źródeł odnawialnych i zapotrzebowania na energię elektryczną. Luksemburg musi stawić czoła wyzwaniu związanemu z niewystarczaj ącą podażą mieszkań, a jednocześnie osiągnąć swoje cele w zakresie energii i klimatu. Konieczna jest również renowacja istniejących zasobów budowlanych. Sektor budynków mieszkalnych i renowacji, dysponuj ący 20,8 % całkowitego potencjału w zakresie oszczędności energii (wyrażonych jako GWh), stanowi drugie co do wielkości źródło łącznych oszczędności energii do 2030 r. Około 89 % budynków mieszkalnych korzysta z systemów grzewczych opartych na paliwach kopalnych (olej opałowy i gaz ziemny). Kluczową rolę w tym względzie będą odgrywać gminy. Zagęszczenie ruchu drogowego wpływa na gospodarkę i zrównoważenie środowiskowe. Transport ma znaczny udział w zużyciu ropy naftowej i odpowiada za 59 % całkowitych emisji gazów cieplarnianych (w porównaniu ze średnią Unii wynoszącą 24 % w 2019 r.). Chociaż Luksemburg przyjął pewne istotne środki mające na celu poprawę zrównoważonego transportu, dodatkowe, bardziej ukierunkowane interwencje znacznie pomogłyby zmniejszyć zależność od ropy naftowej i emisje gazów cieplarnianych. Znajduje to odzwierciedlenie w krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu Luksemburga, w którym ustalono, że do 2030 r. 40 % parku samochodowego będą stanowić pojazdy elektryczne i pojazdy typu plug-in. Luksemburg postawił sobie za cel osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. W ostatnich latach poczyniono znaczne postępy w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych, ale Luksemburg pozostaje jednym z państw członkowskich o najniższym odsetku wykorzystania tej energii. Aby Luksemburg osiągnął swoje cele w zakresie energii na 2030 r. - 25 % energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych i zmniejszenie zużycia energii końcowej o 40-44 % w porównaniu z 2007 r. - niezbędne będzie dalsze zwiększenie ambicji w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej oraz efektywności energetycznej.
(35) Niedobory siły roboczej i kwalifikacji w sektorach i zawodach kluczowych dla zielonej transformacji, w tym w dziedzinie wytwarzania, wdrażania i serwisowania technologii neutralnych emisyjnie, powodują wąskie gardła w procesie przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu. Wysokiej jakości systemy kształcenia i szkolenia, które reagują na zmieniaj ące się potrzeby rynku pracy, oraz ukierunkowane środki w zakresie podnoszenia i zmiany kwalifikacji mają zasadnicze znaczenie dla ograniczenia niedoborów kwalifikacji oraz promowania włączenia i realokacji siły roboczej. W celu uwolnienia niewykorzystanej podaży pracy środki te należy udostępnić zwłaszcza osobom najmocniej odczuwaj ącym skutki zielonej transformacji oraz w sektorach najbardziej dotkni ę- tych tą transformacj ą. Luksemburg zwiększył wysiłki na rzecz podnoszenia i zmiany kwalifikacji pracowników w sektorach upadających i doświadczających przemian, jednak niedobory siły roboczej utrzymują się w niektórych zawodach, w tym w kierownictwie do spraw strategicznych i planowania. Te niedobory siły roboczej mogłyby stanowić możliwe wąskie gardło w kontekście zielonej transformacji i we wdrażaniu REPowerEU.
(36) W świetle dokonanej przez Komisję oceny Rada przeanalizowa ła program stabilności na 2023 r., a jej opinia 22 znajduje odzwierciedlenie w zaleceniu 1.
(37) W świetle bliskich powiązań między gospodarkami państw członkowskich strefy euro oraz z uwagi na ich wspólny wkład w funkcjonowanie unii gospodarczej i walutowej Rada zaleciła, by państwa członkowskie strefy euro podjęły działania, w tym za pośrednictwem planów odbudowy i zwiększania odporności, mające na celu: (i) utrzymanie długookresowej zdolności do obsługi długu i powstrzymanie się od szerokiego wsparcia popytu zagregowanego w 2023 r., lepsze ukierunkowanie środków fiskalnych służących łagodzeniu skutków wysokich cen energii oraz zastanowienie się nad odpowiednimi sposobami wycofania wsparcia, gdy zmniejszy się presja związana z cenami energii; (ii) utrzymanie wysokiego poziomu inwestycji publicznych oraz promowanie inwestycji prywatnych, aby wspierać zieloną i cyfrową transformacj ę; (iii) wspieranie dynamiki płac, która łagodzi spadek siły nabywczej przy jednoczesnym ograniczeniu efektu drugiej rundy w odniesieniu do inflacji, dalsze udoskonalanie aktywnej polityki rynku pracy i rozwiązanie problemu niedoboru kwalifikacji; (iv) poprawę otoczenia działalności gospodarczej oraz zapewnienie, by wsparcie w dziedzinie energii dla przedsi ębiorstw było racjonalne pod względem kosztów, tymczasowe, ukierunkowane na rentowne przedsiębiorstwa oraz utrzymało zachęty do zielonej transformacji oraz (v) zachowanie stabilności makrofinansowej i monitorowanie ryzyka, a jednocześnie kontynuacj ę prac nad dokończeniem budowy unii bankowej. W przypadku Luksemburga zalecenia 1, 2 i 4 przyczyniają się do realizacji pierwszego, drugiego, trzeciego, czwartego i piątego zalecenia zawartego w zaleceniu dla strefy euro na 2023 r.,
1 Dz.U. L 209 z 2.8.1997, s. 1.
2 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 25.
3 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 17).
4 Zalecenie Rady z dnia 16 maja 2023 r. w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro (Dz.U. C 180 z 23.5.2023, s. 1).
5 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/435 z dnia 27 lutego 2023 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) 2021/241 w odniesieniu do rozdziałów REPowerEU w planach odbudowy i zwiększania odporności oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1303/2013, (UE) 2021/1060 i (UE) 2021/1755 oraz dyrektywy 2003/87/WE (Dz.U. L 63 z 28.2.2023, s. 1).
6 ST 10155/21 INIT; ST 10155/21 ADD 1.
7 Ulgi podatkowe do zapłacenia mogą przekraczać zobowiązanie podatkowe i dotyczyć zarówno podmiotów niebędących podatnikami, jak i podatników; w związku z tym klasyfikuje się je jako wydatki w rachunkach narodowych (ESA 2010, art. 20.167 i 20.168).
8 Zalecenie Rady z dnia 18 czerwca 2021 r. zawierające opinię Rady w sprawie programu stabilności Luksemburga na 2021 r. (Dz. U. C 304 z 29.7.2021, s. 73).
9 Kurs polityki fiskalnej jest mierzony zmianą wydatków pierwotnych (po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów), z wyłączeniem tymczasowych działań nadzwyczajnych wynikających z kryzysu związanego z COVID-19, lecz z uwzględnieniem wydatków finansowanych z bezzwrotnego wsparcia (dotacji) w ramach Instrumentu oraz z innych funduszy unijnych, w stosunku do średniookresowego wzrostu potencjalnego. Więcej szczegółowych informacji można znaleźć w ramce 1 w tablicach statystycznych w dziedzinie fiskalnej.
10 Inne wydatki kapitałowe finansowane z zasobów krajowych miały restrykcyjny wpływ w wysokości 0,4 pp. PKB ze względu na spadek "Innych transferów kapitałowych" związany głównie ze stopniowym wycofywaniem wsparcia dla przedsiębiorstw i pomocy na rzecz odbudowy w kontekście pandemii COVID-19 (Fundusz odbudowy i solidarności dla przedsiębiorstw).
11 W przypadku nominalnego PKB sytuacja jest nieco inna; w programie stabilności na 2023 r. przewiduje się stopy wzrostu nominalnego PKB na poziomie 4,7 % w 2023 r. i 6,0 % w 2024 r., natomiast w prognozie Komisji z wiosny 2023 r. przewiduje się wyższą stopę wzrostu wynoszącą 7,1 % w 2023 r. i porównywalną stopę wzrostu wynoszącą 5,9 % w 2024 r.
12 Podana wartość liczbowa odzwierciedla poziom rocznych kosztów budżetowych tych środków, w tym bieżących dochodów i wydatków, a także - w stosownych przypadkach - środków w zakresie nakładów inwestycyjnych.
13 Zalecenie Rady z dnia 12 lipca 2022 r. w sprawie krajowego programu reform Luksemburga, zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez Luksemburg programu stabilności na 2022 r. (Dz.U. C 334 z 1.9.2022, s. 128).
14 Na podstawie prognozy Komisji z wiosny 2023 r. średniookresowy (średnia z 10 lat) wzrost produktu potencjalnego Luksemburga, wykorzystywany do pomiaru kursu polityki fiskalnej, szacuje się na 7,8 % w ujęciu nominalnym.
15 Przewiduje się, że pozostałe wydatki kapitałowe finansowane z zasobów krajowych będą miały neutralny wpływ na PKB.
16 Przyjęta przez Komisję definicja środków dotyczących energii obejmuje jedynie środki polityki fiskalnej mające bezpośredni wpływ na ceny energii lub zapewniaj ące tymczasowe wsparcie dochodu z tytułu zużycia energii. Ogólne środki wsparcia związane z inflacją nie są klasyfikowane jako środki dotyczące energii, co wyjaśnia różnicę w szacowanych kosztach budżetowych środków wsparcia w dziedzinie energii między programem stabilności na 2023 r. a prognozą Komisji z wiosny 2023 r.
17 Art. 5 rozporządzenia (WE) nr 1466/97 wymaga również korekty przekraczającej wartość 0,5 % PKB w przypadku państw członkowskich o poziomie długu publicznego przekraczającym 60 % PKB lub z istotnym ryzykiem dotyczącym długookresowej zdolności do obsługi długu.
18 Wydatki pierwotne netto definiuje się jako wydatki finansowane z zasobów krajowych po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów i z wyłączeniem wydatków z tytułu odsetek oraz cyklicznych wydatków związanych z bezrobociem.
19 Konkluzje Rady w sprawie zmienionego unijnego wykazu jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych (Dz.U. C 64 z 21.2.2023, s. 17).
20 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1369 z dnia 5 sierpnia 2022 r. w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz (Dz.U. L 206 z 8.8.2022, s. 1).
21 Rozporządzenie Rady (UE) 2023/706 z dnia 30 marca 2023 r. zmieniające rozporządzenie (UE) 2022/1369 w odniesieniu do przedłużenia okresu zmniejszenia zapotrzebowania w kontekście środków zmniejszaj ących zapotrzebowanie na gaz oraz w odniesieniu do zwiększenia sprawozdawczości i monitorowania realizacji tych środków (Dz.U. L 93 z 31.3.2023, s. 1).
22 Na podstawie art. 5 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1466/97.
23 Co zgodnie z szacunkami odpowiada rocznej korekcie strukturalnego salda budżetowego w wysokości co najmniej 0,3 % PKB w 2024 r., jak opisano w motywie 24.
