Komunikat Komisji - Wytyczne dotyczące dostępu do rynku pracy, kształcenia i szkolenia zawodowego oraz edukacji dorosłych w przypadku osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie

KOMUNIKAT KOMISJI

Wytyczne dotyczące dostępu do rynku pracy, kształcenia i szkolenia zawodowego oraz edukacji dorosłych w przypadku osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie

(2022/C 233/01)

1. WPROWADZENIE

Od początku rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie ponad 6,5 mln osób uciekło z Ukrainy i przedostało się do UE; około 3 mln osób zarejestrowało się, aby uzyskać tymczasową ochronę, a większość tych osób to kobiety z dziećmi ¹ . Z dostępnych do tej pory danych wynika, że jedynie stosunkowo niewielka liczba osób w wieku produkcyjnym weszła na unijny rynek pracy lub zarejestrowała się w publicznych służbach zatrudnienia. Wśród możliwych powodów takiej sytuacji można wymienić: przeżytą traumę fizyczną i psychiczną, trwający proces aklimatyzacji w przyjmujących państwach członkowskich, brak informacji na temat dostępnych możliwości lub też inne bariery (takie jak bariery językowe, konieczność opieki nad dziećmi).

Chociaż nie jest pewne, ile osób prawdopodobnie pozostanie w UE ani jakie będą możliwości powrotu, oczekuje się, że liczba osób chcących wejść na rynek pracy w państwach członkowskich będzie rosnąć.

Szybka i skuteczna integracja na rynku pracy ma znaczenie zarówno dla społeczności przyjmujących, jak i osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, dla których taka integracja oznacza możliwość odbudowy swojego życia i dalszego rozwoju umiejętności. Będzie to korzystne z punktu widzenia osób zainteresowanych, UE oraz w ostatecznym rozrachunku w kontekście odbudowy Ukrainy.

Niniejszy komunikat zawiera wytyczne polityczne dotyczące działań państw członkowskich w zakresie dostępu do rynku pracy, kształcenia i szkolenia zawodowego oraz edukacji dorosłych skierowanych do osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie.

Niniejsze wytyczne stanowią uzupełnienie i kontynuację działań już podjętych na szczeblu UE w celu wsparcia osób przybywających do UE. 4 marca 2022 r. przyjęto decyzję wykonawczą Rady (UE) 2022/382 ²  stwierdzającą istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE ("dyrektywa w sprawie tymczasowej ochrony") i skutkującą wprowadzeniem tymczasowej ochrony ³ . 21 marca Komisja przedstawiła wytyczne operacyjne dotyczące wykonania tej decyzji ⁴  ("wytyczne operacyjne"), 23 marca komunikat w sprawie przyjmowania osób uciekających przed wojną w Ukrainie ⁵  (komunikat z 23 marca"), a także 5 kwietnia zalecenie Komisji w sprawie uznawania kwalifikacji osób uciekających z Ukrainy przed rosyjską inwazją ⁶  ("zalecenie w sprawie uznawania kwalifikacji"). Na posiedzeniu nadzwyczajnym Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych 28 marca Komisja, we współpracy z francuską prezydencją w Radzie UE, przedstawiła dziesięciopunktowy plan na rzecz zacieśnienia europejskiej współpracy w ramach przyjmowania osób uciekających przed wojną z Ukrainy ⁷ . Te podstawowe dokumenty zostaną aktualizowane, aby odzwierciedlić zmieniające się okoliczności oraz aby zapewnić przydatne dodatkowe wytyczne.

Osoby korzystające z tymczasowej ochrony mają prawo dostępu do unijnego rynku pracy, kształcenia i szkolenia zawodowego oraz edukacji dorosłych. W komunikacie z 23 marca Komisja zachęciła państwa członkowskie do przyznania dostępu do rynku pracy i rozszerzenia zakresu stosowania art. 12 dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony i stosowania go również wobec osób korzystających z odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym, jak wskazano w art. 2 ust. 2 decyzji wykonawczej Rady (UE) 2022/382 ("odpowiednia ochrona przewidziana w prawie krajowym"). Podobnie w niniejszym komunikacie Komisja zachęca państwa członkowskie w miarę możliwości do rozszerzenia zakresu stosowania przepisów dotyczących kształcenia i szkolenia zawodowego oraz edukacji dorosłych, zawartych w art. 14 dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony i stosowania tych przepisów również wobec osób korzystających z odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym. Niniejszy komunikat dotyczy zatem osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, które kwalifikują się do tymczasowej ochrony na podstawie dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony, a także do osób kwalifikujących się do odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym.

Komisja prowadzi wymianę informacji wieloma różnymi kanałami z organami krajowymi, partnerami społecznymi i gospodarczymi, sektorem prywatnym i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego biorącymi udział w przyjmowaniu i integracji osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie. Platforma solidarności ⁸  zapewnia koordynację współpracy między państwami członkowskimi, na przykład w zakresie tworzenia map potrzeb, zasobów, zdolności przyjmowania i przenoszenia, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb osób najbardziej narażonych, zwłaszcza dzieci. Komisja utworzyła wielojęzyczną stronę internetową zawierającą informacje dla osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie na temat przysługujących im praw, możliwości i procedur przeprowadzanych po ich przybyciu do UE ⁹ . Ponadto w ramach szeregu inicjatyw na szczeblu UE zapewnia się, aby państwa członkowskie mogły w pełni korzystać ze środków unijnych, chodzi tu zwłaszcza o "Działanie w ramach polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie" (inicjatywa "CARE") ¹⁰ .

Skala i tempo napływu uchodźców są bezprecedensowe i wymagają skutecznej reakcji na wszystkich szczeblach. Celem niniejszego dokumentu jest zapewnienie wytycznych politycznych, które mają ułatwić państwom członkowskim integrację na rynku pracy osób przybywających z Ukrainy. Przedstawiono w nim konkretne działania, które państwa członkowskie mogą podejmować na podstawie wniosków i najlepszych praktyk zgromadzonych w ostatnich miesiącach i od czasu kryzysu migracyjnego w latach 2015-2016. Skuteczna integracja na rynku pracy zależy również od środków wprowadzanych w innych obszarach, takich jak dostęp do zakwaterowania, opieki zdrowotnej (w tym w zakresie zdrowia psychicznego i zdrowia reprodukcyjnego), ochrony i usług socjalnych, a także, w przypadku rodziców, do wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem i edukacji szkolnej. Działania podejmowane przez Komisję we wszystkich obszarach ¹¹  wzajemnie się uzupełniają.

Państwa członkowskie zachęca się do wdrożenia wytycznych określonych w niniejszym komunikacie zgodnie z zasadami Europejskiego filaru praw socjalnych ¹² , które mają podstawowe znaczenie w kontekście sprawiedliwych i prawidłowo funkcjonujących rynków pracy i systemów ochrony socjalnej w Europie. Wiele działań uwzględnionych w opracowanym przez Komisję Planie działania na rzecz integracji i włączenia społecznego na lata 2021-2027 ¹³  jest szczególnie istotnych z punktu widzenia osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie. Należy również zwrócić uwagę na kwestię niedyskryminacji i szczególną podatność na zagrożenia konkretnych grup bardziej narażonych na dyskryminację, w tym Romów i osób należących do mniejszości rasowych i etnicznych, osób z niepełnosprawnościami i społeczność LGBTIQ+.

UE będzie dalej współpracować z władzami ukraińskimi w celu wspierania środków zapewniających, aby osoby uciekające przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie mogły korzystać z przysługujących im praw. We wspieraniu osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie szczególną rolę odgrywa ukraińska diaspora w UE.

2. DOSTĘP DO RYNKU PRACY I SZKOLEŃ

2.1. Praca najemna i praca na własny rachunek

Dla osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, które są w stanie i chcą podjąć pracę, kwestią najwyższej wagi jest szybki i skuteczny dostęp do rynku pracy oraz szybka i skuteczna integracja na tym rynku. Takie osoby mogą podjąć pracę najemną lub działalność na własny rachunek, dzięki czemu mogą również osiągnąć niezależność finansową, odbudować swoje życie, uczestniczyć w życiu społeczności lokalnej i zintegrować się z nią podczas pobytu w UE. Będzie to korzystne z punktu widzenia osób zainteresowanych, UE oraz w ostatecznym rozrachunku w kontekście odbudowy Ukrainy.

Osoby korzystające z tymczasowej ochrony powinny móc podejmować pracę najemną lub działalność na własny rachunek na zasadach obowiązujących w danym zawodzie. Ze względu na określoną politykę na rynku pracy państwa członkowskie mogą w tym względzie dawać pierwszeństwo obywatelom Unii Europejskiej oraz obywatelom państw związanych Porozumieniem o Europejskim Obszarze Gospodarczym, a także legalnie przebywającym obywatelom państw trzecich otrzymującym zasiłki dla bezrobotnych. Stosuje się ogólne prawa obowiązujące w państwach członkowskich w odniesieniu do wynagrodzenia, dostępu do systemu zabezpieczenia społecznego dla pracowników najemnych lub osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz innych warunków pracy i zatrudnienia.

W komunikacie z 23 marca Komisja zaleciła, aby państwa członkowskie w jak najszerszy sposób interpretowały prawa przyznane na podstawie dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony w zakresie dostępu do unijnego rynku pracy, stosując wyjątki od swobodnego przemieszczania się na rynku wewnętrznym wyłącznie w należycie uzasadnionych okolicznościach. Komisja zachęca państwa członkowskie do przyznawania takiego dostępu do rynku pracy również osobom korzystającym z odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym. W zaleceniu w sprawie uznawania kwalifikacji Komisja zaleciła również, aby państwa członkowskie nie wprowadzały ani nie utrzymywały wymogu, zgodnie z którym przedsiębiorstwa muszą udowodnić, że nie były w stanie zatrudnić obywatela UE, zanim zatrudnią osobę korzystającą z tymczasowej ochrony.

Należy również unikać wyzysku i pracy nierejestrowanej. Europejski Urząd ds. Pracy wspiera wymianę najlepszych praktyk za pośrednictwem europejskiej platformy na rzecz usprawnienia współpracy w zakresie przeciwdziałania pracy nierejestrowanej ¹⁴  z myślą o zwalczaniu ewentualnych nadużyć lub wyzysku pracowników. W ostatnich latach platforma ta służy do propagowania kompleksowego podejścia obejmującego środki zapobiegawcze (takie jak zwiększanie świadomości i informowanie) i sankcje wprowadzane w wyniku kontroli w miejscu pracy ¹⁵ .

Ważną rolę w integracji na rynku pracy, informowaniu przybywających osób oraz nawiązywaniu kontaktów między osobami poszukującymi pracy i pracodawcami odgrywają publiczne służby zatrudnienia. Służby te współpracują i koordynują działania z innymi zainteresowanymi stronami, takimi jak pozostałe administracje krajowe, władze gmin, partnerzy społeczni i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacje migrantów i ukraińska diaspora, w celu zapewnienia terminowego i ukierunkowanego wsparcia. Publiczne służby zatrudnienia są również głównymi dostawcami usług EURES ¹⁶ , a z części tych usług mogą korzystać osoby uciekające przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie. Komisja jest gotowa dalej ułatwiać wymianę i współpracę w tym obszarze za pośrednictwem sieci publicznych służb zatrudnienia.

Badanie wśród publicznych służb zatrudnienia:

W marcu 2022 r. Komisja rozpoczęła badanie wśród publicznych służb zatrudnienia, w wyniku którego ustalono, że szybko dostosowały one odpowiednie procesy za pomocą informacji publikowanych online w wielu językach (czasem również w języku ukraińskim) i za pośrednictwem specjalnych doradców. W niektórych państwach publiczne służby zatrudnienia utworzyły specjalne oddziały ds. osób poszukujących pracy ociekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie oraz, w niektórych przypadkach, reklamują oferty pracy skierowane konkretnie do takich osób. Niektóre publiczne służby zatrudnienia są już obecne w punktach i służbach recepcyjnych, a niektóre wchodzą w skład wspólnych grup lub grup zadaniowych reagowania kryzysowego działających na rzecz osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie. Na przestrzeni ostatnich lat wiele publicznych służb zatrudnienia zyskało znaczne doświadczenie w zakresie rejestrowania, profilowania i wspierania osób ubiegających się o azyl i uchodźców pod kątem ich integracji na rynku pracy, w związku z czym zachęca się je do współpracy i wymiany dobrych praktyk za pośrednictwem sieci publicznych służb zatrudnienia.

Komisja współpracuje również z partnerami społecznymi i gospodarczymi w ramach europejskiego partnerstwa na rzecz integracji ¹⁷  z myślą o pogłębianiu integracji na rynku pracy osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie. Państwa członkowskie zachęca się również do przyjęcia podejścia zakładającego zaangażowanie wielu partnerów gospodarczych i społecznych na szczeblu krajowym, którzy odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu skutecznego tworzenia i dostępności możliwości podjęcia pracy najemnej i działalności na własny rachunek z zapewnieniem koniecznego wsparcia.

Komisja zachęca państwa członkowskie, aby wprowadzając środki dotyczące dostępu do zatrudnienia i samozatrudnienia:

- udostępniały informacje:

- na temat wsparcia dostępnego dla osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie. Zakres takiego informowania wykracza poza zobowiązanie prawne do udzielania takim osobom informacji na temat przysługujących im praw i obejmuje udzielanie informacji dotyczących wsparcia, takiego jak poradnictwo zawodowe, doradztwo, mentoring, ochrona przed dyskryminacją (zwłaszcza w okresie ciąży i początków rodzicielstwa) i środki zapewniające równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Tego typu informacje można zawrzeć w dokumencie przekazywanym na podstawie art. 9 dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony, najlepiej w języku odbiorcy, a także można je udostępniać za pośrednictwem specjalnych stron internetowych, aplikacji lub reklam. Państwa członkowskie zachęca się do sporządzania podobnego dokumentu i zestawu informacji dostępnych również dla osób kwalifikujących się do korzystania z odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym;

- na temat praw osób korzystających z tymczasowej ochrony i odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym punktom służb integracji, władzom lokalnym, instytucjom zabezpieczenia społecznego, potencjalnym pracodawcom i partnerom społecznym. Takie informacje można przekazywać w ramach sesji informacyjnych i szkoleniowych oraz poprzez zachęcanie takich podmiotów do udziału w inicjatywach na szczeblu UE, takich jak Pakt na rzecz umiejętności ¹⁸ ;

- ułatwiały integrację na rynku pracy osób korzystających z tymczasowej ochrony i w stosownych przypadkach osób korzystających z odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym w drodze:

- zachęcania osób przybywających do UE do szybkiego zarejestrowania się w publicznych służbach zatrudnienia, np. poprzez przekazywanie takich informacji w chwili przyjazdu lub w punktach recepcyjnych i za pośrednictwem służb recepcyjnych;

- odzwierciedlania potrzeb osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie w pracy organów krajowych i publicznych służb zatrudnienia poprzez:

- przykładanie szczególnej uwagi, na początkowym etapie, do zawodów, w ramach wykonywania których osoby korzystające z tymczasowej ochrony i odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym mogą wspierać pozostałe osoby uciekające przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie (np. lekarze, pielęgniarki, nauczyciele i instruktorzy, pracownicy wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem, doradcy zawodowi, a także doradcy w biurach publicznych służb zatrudnienia). Cel ten można osiągnąć, ograniczając bariery utrudniające wykonywanie takich zawodów i współpracując z władzami ukraińskimi i ukraińską diasporą;

- szczególnego uwzględniania kwestii dostępu kobiet do rynku pracy i priorytetowego zaspokojenia potrzeb kobiet z dziećmi, w tym jeżeli chodzi o przysługujące im prawo dostępu do wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem i edukacji szkolnej, gdyż w ten sposób można pomóc im w podjęciu zatrudnienia;

- zachęcania do zatrudniania w sektorach i zawodach, w których w przyjmujących państwach członkowskich występują niedobory pracowników na rynku pracy. Dokonywaną przez państwa członkowskie ocenę kwestii, jakie umiejętności i gdzie są potrzebne, w tym na szczeblu regionalnym, może ułatwić przeprowadzona przez Cedefop analiza wakatów na terenie Europy ¹⁹ . Przy identyfikacji potrzeb przez państwa członkowskie pomocne może okazać się sprawozdanie Europejskiego Urzędu ds. Pracy z analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych ²⁰ ;

- zwiększania świadomości na temat różnorodności w miejscu pracy i organizacji kursów wprowadzających kształtujących świadomość obywatelską/społeczno-kulturową, z uwzględnieniem potrzeb konkretnych grup (np. kobiet, osób z niepełnosprawnościami, osób należących do mniejszości itp.), które należy informować o prawach w zakresie niedyskryminacji i o tym, co należy zrobić, gdy takie prawa są łamane;

- umocnienia ram wspomagających w zakresie dostępu do zatrudnienia i samozatrudnienia poprzez:

- udzielanie wsparcia pracodawcom zatrudniającym osoby uciekające przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie oraz zapewnienie świadczeń na zakładanie przedsiębiorstwo typu startup. Działania integracyjne mogą również być wspierane przez przedsiębiorstwa i sieci gospodarki społecznej;

- tworzenie programów wsparcia przedsiębiorczości na rzecz osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, które to programy mogą obejmować np. szkolenia, mentoring, coaching i wsparcie w tworzeniu sieci kontaktów, a także mikrofinansowanie lub połączenie środków wsparcia finansowego i niefinansowego. Do tego celu można wykorzystać instrument Better Entrepreneurship Policy ²¹ ;

- propagowanie europejskich programów wsparcia przedsiębiorczości, takich jak program "Erasmus" dla młodych przedsiębiorców ²²  i Europejska Sieć Przedsiębiorczości ²³ ;

- zapewniały jak najszerszy dostęp do rynku pracy pracownikom najemnym i osobom samozatrudnionym w drodze:

- wyeliminowania ryzyka wyzysku i pracy nierejestrowanej ²⁴  dzięki zapewnieniu współpracy między poszczególnymi podmiotami, w tym organami ścigania i inspektoratami pracy, zgodnie z całościowym podejściem propagowanym w ostatnich latach w ramach europejskiej platformy na rzecz usprawnienia współpracy w zakresie przeciwdziałania pracy nierejestrowanej, strategii UE w zakresie zwalczania handlu ludźmi na lata 2021-2025 ²⁵  i wspólnego planu zwalczania handlu ludźmi służącego wyeliminowaniu ryzyka handlu ludźmi i wspieraniu ewentualnych ofiar znajdujących się wśród osób uciekających przed wojną w Ukrainie ²⁶ ;

- niekorzystania z możliwości - przewidzianej w art. 12 dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony - dawania pierwszeństwa dostępu do rynku pracy obywatelom Unii Europejskiej oraz obywatelom państw związanych Porozumieniem o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub legalnie przebywającym obywatelom państw trzecich otrzymującym zasiłki dla bezrobotnych;

- zapewnienia, aby podejmując działania na rynku pracy, zawsze uwzględniano perspektywę osób z niepełnosprawnościami, zapewniania dostępności informacji i usług, zgodnie z zasadą 17 Europejskiego filaru praw socjalnych i zobowiązaniami podjętymi w ramach Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.

Przykłady istotnych projektów finansowanych ze środków unijnych
Projekty finansowane ze środków unijnych 27  mogą służyć jako źródło inspiracji i przykłady dobrych praktyk. Na przykład w zakresie integracji osób ubiegających się o azyl i uchodźców szczególnie skuteczne okazały się przyspieszone programy integracji koncentrujące się na dwóch kwestiach – nauce języka i szkoleniu w miejscu pracy. Propagowanie możliwości stojących przed pracownikami będącymi uchodźcami (FORWORK) 28  to projekt pilotażowy finansowany w ramach EaSI służący integracji na rynku pracy osób ubiegających się o azyl i uchodźców przebywających w ośrodkach recepcyjnych w Piemoncie (Włochy) i Albanii. Projekt ten obejmuje ocenę umiejętności i usługi mentoringu uwarunkowanego płcią, w połączeniu z kursami językowymi i szkoleniem zawodowym, co zmierza do opracowania indywidualnego planu integracji.
Kolejnym projektem pilotażowym finansowanym w ramach EaSI jest projekt pobudzenia przyspieszonego działania (FAB) 29 , który koncentrował się na podejściu miejskim na rzecz przyspieszonych ścieżek integracji na rynku pracy uchodźców i ich rodzin, ze szczególnym uwzględnieniem uchodźczym W ramach tego partnerstwa współpracę podjęły: Belgrad, Berlin, Madryt, Mediolan, Sztokholm i Wiedeń.
Przykładem udanego partnerstwa wielu zainteresowanych stron jest projekt Labour INT 30 , w ramach którego propaguje się ścieżki wielopoziomowej integracji (od chwili przyjazdu do podjęcia pracy, z uwzględnieniem edukacji, szkoli eń i pośrednictwa pracy) osób ubiegających się o azyl i uchodźców w oparciu o interesy i zdolności przedsiębiorstw, izb przemysłowo-handlowych, związków zawodowych i stowarzyszeń migrantów.
Wśród projektów finansowanych w ramach EFS dotyczących integracji na rynku pracy migrantek można wymienić projekt Stark im Beruf 31  (Niemcy) skierowany do matek ze środowisk migracyjnych, projekt Mirjam 32  skierowany do kobiet przybywających do Szwecji oraz projekt CIAO 33  (Luksemburg) skierowany do kobiet ze środowisk migracyjnych.

2.2. Tworzenie map umiejętności i szybkie uznawanie kwalifikacji

Aby szybko zintegrować się na rynku pracy, osoby korzystające z tymczasowej ochrony i osoby korzystające z odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym muszą być w stanie wykazać posiadane umiejętności i kwalifikacje. Szereg państw członkowskich wprowadza procedury służące ocenie równoważności studiów i kwalifikacji w sytuacji, w której dokumentacja jest dostępna, a w przeciwnym razie w celu walidacji dotychczasowych efektów uczenia się i nabytych umiejętności oraz doświadczenia (np. w drodze testów, oceny umiejętności praktycznych lub demonstracji umiejętności, rozmów lub samooceny dokonywanej przez internet). Ważne jest, aby środki te nie stwarzały zbędnych przeszkód w uzyskaniu skutecznego dostępu do rynku pracy, w tym na przykład w ramach wymogów językowych.

Umożliwienie wykonywania zawodów regulowanych, w tym różnym grupom pracowników służby zdrowia i pracowników dydaktycznych, zwykle wymaga przeprowadzenia oceny i formalnego uznania zagranicznych kwalifikacji. Zalecenie w sprawie uznawania kwalifikacji zawiera wytyczne i praktyczne porady dotyczące zapewnienia szybkiego, sprawiedliwego i elastycznego procesu uznawania, a także w zaleceniu tym podkreślono znaczenie ułatwiania uznawania kwalifikacji akademickich, np. dyplomów szkół wyższych. Większość programów edukacyjnych, w tym uczenie się lub świadectwa na rynku pracy i u pracodawcy, nie wiąże się jednak z zawodami regulowanymi. Ponadto wiele osób mogło również nabyć umiejętności, wykonując pracę, prowadząc przedsiębiorstwo lub też w innych okolicznościach, np. w ramach udziału w wolontariacie. Takie umiejętności mogą być bardzo cenne na rynku pracy, a jednocześnie istnieje ryzyko, że nie zostaną one uznane i pozostaną niedocenione.

Komisja oferuje szereg narzędzi dotyczących umiejętności dla użytkowników końcowych i pośredników, takich jak narzędzie do tworzenia profilu umiejętności obywateli państw trzecich ³⁴ , które obecnie jest dostępne w języku ukraińskim. Narzędzie to może być przydatne dla posługujących się językiem ukraińskim osób poszukujących pracy i osób chcących kontynuować szkolenia i studia. Narzędzie to pomaga sporządzić profil umiejętności i zgromadzić dowody na potwierdzenie kwalifikacji i doświadczenia w ramach ustrukturyzowanej rozmowy. Od czerwca europejska klasyfikacja umiejętności, kompetencji, kwalifikacji i zawodów (ESCO) ³⁵  będzie dostępna również w języku ukraińskim, co ma ułatwić korzystanie z narzędzia do tworzenia profilu umiejętności i podobnych narzędzi wykorzystywanych przez prywatne podmioty wdrażające. Pod koniec kwietnia 2022 r. uruchomiono ukraińską wersję językową portalu ePortfolio Europass ³⁶ . Ponadto Komisja jest w trakcie uruchamiania inicjatywy pilotażowej unijnej puli talentów ³⁷ ; w ramach tych przygotowań kieruje opracowywaniem unijnego portalu internetowego, na którym osoby uciekające z Ukrainy będą mogły zarejestrować posiadane umiejętności i wyrazić chęć znalezienia zatrudnienia, co ułatwi stworzenie mapy umiejętności posiadanych przez osoby należące do tej społeczności oraz znalezienie przez te osoby odpowiednich pracodawców. Projekt tej inicjatywy pilotażowej jest rozwijany w porozumieniu z państwami członkowskimi i głównymi zainteresowanymi stronami.

W celu zapewnienia, aby zarówno pracodawcom, jak i placówkom edukacyjnym łatwiej było zrozumieć ukraińskie kwalifikacje w kontekście transgranicznym, Komisja wspólnie z Europejską Fundacją Kształcenia (ETF), ukraińskimi władzami ³⁸  i państwami członkowskimi UE prowadzi prace zmierzające do porównania ukraińskich krajowych ram kwalifikacji z europejskimi ramami kwalifikacji (ERK). Europejska Fundacja Kształcenia stworzyła centrum zasobów ³⁹  zawierające informacje dla osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie na temat możliwości kontynuacji kształcenia i szkolenia oraz uzyskania pomocy w kwestii uznania ich kwalifikacji, a ponadto centrum to jest pomocne dla osób potrzebujących pomocy w interpretacji takich kwalifikacji. Komisja rozważa również możliwość wykorzystania europejskich poświadczeń cyfrowych w dziedzinie uczenia się do celów ponownego wydawania dyplomów osobom, które uciekły przed wojną i nie mają niezbędnych dokumentów.

Komisja zachęca państwa członkowskie, aby wprowadzając środki w zakresie tworzenia map i uznawania umiejętności i kwalifikacji:

- zapewniały możliwość docenienia, przeanalizowania i szybkiego uznawania umiejętności i kwalifikacji, zależnie od potrzeb i niezależnie od dostępności dokumentacji, np. w drodze wsparcia w tworzeniu CV, testowania umiejętności i uzupełniania brakujących kwalifikacji. Do celów wsparcia szybkiego, niegenerującego kosztów i prostego stworzenia wykazu i uznania umiejętności i kwalifikacji oraz zapewnienia, aby osoby uciekające przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie faktycznie miały dostęp do informacji na temat możliwości uznawania umiejętności i kwalifikacji, konieczna jest współpraca między publicznymi służbami zatrudnienia, partnerami społecznymi, instytucjami odpowiedzialnymi za walidację i uznawanie kwalifikacji, takimi jak sieć krajowych ośrodków ds. uznawalności akademickiej i informacji ⁴⁰ , a także ukraińskimi władzami;

- zachęciły służby odpowiedzialne za ocenę i uznawanie wcześniejszego doświadczenia i efektów uczenia się, w tym uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, do proaktywnego nawiązywania kontaktów z osobami uciekającymi przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie i organizacjami wspierającymi takie osoby w celu umożliwienia wsparcia osób posiadających wszelkiego rodzaju umiejętności, które zostaną zidentyfikowane i pogrupowane.

Przykłady istotnych projektów finansowanych ze środków unijnych

W Belgii (Walonia) projekt "centrów walidacji umiejętności 41 " wspierany ze środków EFS może być pomocny dla osób z doświadczeniem zawodowym uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie w oficjalnym i bezpłatnym uznaniu posiadanych umiejętności. Oficjalne uznanie przydaje się do udowodnienia umiejętności przed pracodawcą, wznowienia szkoleń ze zwolnieniem z jego części lub uzyskania możliwości wykonywania danego zawodu.

2.3. Kształcenie zawodowe podstawowe

Komisja współpracuje z Europejską Fundacją Kształcenia z myślą o wspieraniu kontynuacji uczenia się przez osoby uczące się w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego z wykorzystaniem narzędzi internetowych. W szczególności Europejska Fundacja Kształcenia współpracuje z ukraińskimi władzami i pozostałymi partnerami w celu identyfikacji i zgromadzenia internetowych treści dydaktycznych i zasobów szkoleniowych - takich jak mikro kursy i krótkie moduły zawodowe realizowane w państwach członkowskich i krajach partnerskich - które można by rozpowszechnić na szeroką skalę wśród osób uczących się wysiedlonych z Ukrainy, a także możliwości uczenia się w kierunku uzyskania kompetencji i mikropoświadczeń w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego.

Badanie dotyczące środków w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego
Aby uzyskać informacje na temat środków w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego wprowadzonych do tej pory w państwach członkowskich oraz wesprzeć wymianę dobrych praktyk, w marcu 2022 r. Komisja przeprowadziła badanie wśród członków Komitetu Doradczego ds. Szkolenia Zawodowego, dyrektorów generalnych zajmujących się kwestią kształcenia i szkolenia zawodowego, europejskich stowarzyszeń organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego i członków Paktu na rzecz umiejętności (m.in. przedsiębiorstwa, stowarzyszenia, izby handlowe, organizatorzy szkoleń).
Wstępne wyniki 42  dają ogólny obraz działań podjętych do tej pory przez państwa członkowskie i obejmują przykłady dobrych praktyk, które mogą stanowić źródło inspiracji dla innych. Takie dobre praktyki obejmują przyspieszone procedury, procedury w zakresie równoważności studiów i walidacji, indywidualne plany, mentoring i doradztwo, uczenie się oparte na pracy i zajęcia przygotowawcze, w tym nauka języka i umiejętności interpersonalne.

Komisja zachęca państwa członkowskie do:

- zapewnienia szybkiego dostępu do wstępnego kształcenia i szkolenia zawodowego, w tym przygotowania zawodowego oraz do rozszerzenia - we współpracy z partnerami społecznymi i gospodarczymi - możliwości wysokiej jakości uczenia się opartego na pracy i przygotowania zawodowego, zgodnie z zasadami określonymi w europejskich ramach jakości i skuteczności programów przygotowania zawodowego ⁴³ , z uwzględnieniem kwestii wynagrodzenia;

- wspierania organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego poprzez zapewnienie dodatkowego finansowania, zwiększenie elastyczności pod względem dostosowywania programów szkoleń w celu uwzględnienia potrzeb osób uczących się uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie oraz rozważenie zatrudniania osób korzystających z tymczasowej ochrony lub z odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym będących nauczycielami i instruktorami zawodu;

- uznawania nabytego doświadczenia i kwalifikacji z zastosowaniem funkcjonujących już procesów walidacji, aby prawidłowo przydzielać konkretne ścieżki uczenia się, oraz angażowania partnerów społecznych i gospodarczych w pomoc młodym osobom uczącym się z Ukrainy przy podchodzeniu do egzaminów zawodowych w celu uzyskania świadectw poświadczających kompetencje zawodowe;

- przeanalizowania możliwości przedłużenia trwających zagranicznych pobytów obywateli Ukrainy biorą- cych udział w szkoleniach zawodowych w ramach programu Erasmus+, które to osoby nie mogą wrócić do domu i mogą ubiegać się o tymczasową ochronę.

Przykłady istotnych projektów finansowanych ze środków unijnych

W ramach realizowanego w Bukareszcie i dofinansowanego ze środków EFS projektu "First Room" szkoła zawodowa Concordia 44  oferuje szkolenia i usługi doradztwa w celu wsparcia integracji społecznej dzieci i młodzieży, które ostatnio zostały objęte systemem ochrony ze strony państwa. Ta szkoła zawodowa zajmuje się certyfikacją kompetencji takich osób, a także wprowadzaniem w specyfikę zawodu. Zintegrowane usługi obejmują również wsparcie dla osób młodych, które nie są już objęte takim systemem, i polegają na wynajmie mieszkań i pokojów dostępnych w ośrodku przejściowym Concordia. Obecnie wsparciem objęte są również osoby uciekające przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie.

2.4. Możliwości zmiany kwalifikacji i podnoszenia kwalifikacji przez osoby dorosłe służące ułatwieniu dostępu do rynku pracy

Osobom korzystającym z tymczasowej ochrony należy zapewnić dostęp do możliwości edukacyjnych dla osób dorosłych, szkolenia zawodowego i możliwości praktycznego zdobywania umiejętności zawodowych. W integracji migrantów i uchodźców niezwykle skuteczne okazały się praktyczne szkolenia w miejscu pracy. Ponadto podstawowym elementem decydującym o pomyślnym uczestnictwie w rynku pracy i społeczeństwie (również pod względem świadomości migrantów w zakresie ich praw i korzystania z tych praw) jest zwiększenie miękkich i twardych umiejętności (w tym umiejętności w zakresie przedsiębiorczości, samorozwoju i umiejętności obsługi komputera), zwłaszcza poprawa znajomości języka (w tym w ramach czynności zawodowych). Ponadto inwestując dzisiaj w umiejętności osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, państwa członkowskie mogą w istotny sposób przyczynić się do przyszłej odbudowy Ukrainy.

Komisja zachęca państwa członkowskie, aby wprowadzając środki dotyczące kształcenia i szkolenia osób dorosłych:

- jak najszybciej zapewniły ukierunkowane możliwości zmiany i podnoszenia kwalifikacji, kształcenia i szkolenia zawodowego lub możliwości praktycznego zdobywania umiejętności zawodowych przez osoby korzystające z ochrony, uwzględniając potrzeby konkretnych grup (np. kobiet, osób z niepełnosprawnościami, mniejszości) oraz wspierały takie osoby w skutecznym korzystaniu z tych możliwości. Państwa członkowskie zachęca się do współpracy z organizatorami kształcenia i szkolenia, partnerami społecznymi i gospodarczymi i sektorem prywatnym w celu zapewnienia, aby takie możliwości były odpowiednie, biorąc pod uwagę potrzeby na rynku pracy i niedobory wykwalifikowanej siły roboczej;

- wprowadziły środki wsparcia i prowadziły działania informacyjne, aby ułatwić korzystanie z możliwości zmiany i podnoszenia kwalifikacji, w tym pomagały przy identyfikacji odpowiednich programów i wsparcia finansowego (takich jak bony na szkolenia i indywidualne rachunki szkoleniowe).

Przykłady istotnych projektów finansowanych ze środków unijnych
Ośrodek Omnia Skills Centre 45  (Finlandia), objęty wsparciem w ramach Erasmus+, świadczy usługi na rzecz imigrantów w Espoo, które to usługi mają zwiększyć poziom umiejętności zawodowych tych osób i sprzyjać ich zatrudnieniu. Ośrodek ten m.in. organizuje szkolenia, coaching, doradztwo i kursy języka fińskiego.
Finansowany w ramach EFS projekt Bremen Integration Qualification 46  (Niemcy) koncentruje się na dostępie do edukacji i tworzeniu ścieżek na rzecz zatrudnienia imigrantów w wieku 18-26 lat, co obejmuje również organizację intensywnych kursów językowych. Już teraz w ramach tego projektu realizowanego pod kierownictwem Czerwonego Krzyża wsparciem obejmuje się osoby młode uciekające przed wojną w Ukrainie.

2.5. Umożliwienie osobom dorosłym uzupełnienia wykształcenia

Państwa członkowskie mogą umożliwić osobom dorosłym korzystającym z tymczasowej ochrony korzystanie z powszechnego systemu edukacji. Takie działania mogą być przydatne dla osób, które nie mogły ukończyć kształcenia formalnego i uzyskać wykształcenia średniego II stopnia lub były zmuszone przerwać studia wyższe w wyniku inwazji, lub też dla osób, które nie miały możliwości rozpocząć studiów wyższych. Działanie te przyniosą korzyści nie tylko danym osobom, ale i UE, a w ostatecznym rozrachunku również Ukrainie.

Komisja zachęca państwa członkowskie, aby wprowadzając krajowe środki dotyczące uzupełnienia wykształcenia przez osoby dorosłe:

- zapewniały osobom dorosłym uciekającym przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie możliwości uzyskania dostępu do kształcenia ogólnego, w tym w ramach kształcenia wyrównawczego. Takie możliwości musiałyby być elastyczne i ukierunkowane w celu uwzględnienia potrzeb osób korzystających z tymczasowej ochrony i osób korzystających z odpowiedniej ochrony przewidzianej w prawie krajowym. W tym zakresie państwa członkowskie zachęca się do współpracy z zainteresowanymi stronami, w tym ze środowisk społeczeństwa obywatelskiego i organizacji społeczności lokalnej, z myślą o wspieraniu osób fizycznych w skutecznym korzystaniu z tych możliwości;

- zapewniały osobom dorosłym uciekającym przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, zainteresowanym podjęciem nauki w instytucjach szkolnictwa wyższego możliwości ukończenia studiów już rozpoczętych lub rozpoczęcia nowych programów. W tym celu państwa członkowskie mogą zachęcać instytucje szkolnictwa wyższego do przyjmowania takich osób lub umożliwienia im zdalnej kontynuacji studiów oraz wspierać te instytucje w tych działaniach, w tym na przykład w drodze propagowania współpracy między unijnymi i ukraińskimi instytucjami szkolnictwa wyższego, także w celu ułatwienia w stosownym czasie reintegracji w systemie ukraińskim;

- zapewniły dostęp do infrastruktury, w tym ośrodków egzaminacyjnych i sprzętu informatycznego, oraz współpracowały z ukraińskimi władzami, aby umożliwić osobom przesiedlonym podchodzenie do egzaminów wstępnych zapewniających dostęp do ukraińskiego szkolnictwa wyższego.

3. WSPARCIE ZE ŚRODKÓW UNIJNYCH

Działania przedstawione w niniejszym komunikacie można wspierać w ramach różnych funduszy i inicjatyw UE.

Niedawne zmiany obowiązujących obecnie rozporządzeń dotyczyły w szczególności niewykorzystanych środków finansowych w okresie programowania 2014-2020, chodzi tu zwłaszcza o Europejski Fundusz Społeczny (EFS), Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD) i Fundusz Azylu, Migracji i Integracji (FAMI).

Inicjatywa CARE ("Działanie w ramach polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie") obejmowała zmianę rozporządzeń regulujących te fundusze ⁴⁷  służącą głównie zapewnieniu państwom członkowskim większej elastyczności w celu szybkiej mobilizacji unijnych funduszy spójności bez konieczności zmiany ich zakresu.

Inicjatywa CARE

W rozporządzeniu CARE wprowadzono następujące głównie zmiany:

- Uwzględniono wsparcie operacji związanych z kryzysem w Ukrainie od 24 lutego 2022 r., również wobec wniosków przedstawionych po tej dacie.

- Państwa członkowskie mogą korzystać z EFRR lub EFS do finansowania działań kwalifikujących się w ramach drugiego funduszu bez żadnych ograniczeń. Na przykład środki EFRR przeznaczone na projekty infrastrukturalne można przenieść i przeznaczyć na włączenie społeczne, opiekę i edukację w ramach działań objętych EFS i na odwrót - środki EFS można wykorzystać na finansowanie sprzętu i infrastruktury na rzecz uchodźców uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie.

- Państwa członkowskie mogą korzystać ze 100 % zwrotu wydatków zadeklarowanych Komisji do 30 czerwca 2022 r. ⁴⁸

- Ponadto na działania związane z kryzysem państwa członkowskie mogą również przeznaczyć ich przydział REAC- T-EU (łącznie nawet 10 mld EUR).

- Państwa członkowskie otrzymały dodatkowe płatności zaliczkowe REACT-EU w wysokości 3,5 mld EUR (czego beneficjantami są zwłaszcza państwa członkowskie, które przyjęły najwięcej osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie ⁴⁹ ).

- Państwa członkowskie mogą przyjmować nowy koszt jednostkowy na poziomie 40 EUR tygodniowo na osobę, co ułatwi zapewnienie natychmiastowej pomocy, a jednocześnie uprości przepisy dotyczące deklaracji wydatków ⁵⁰ .

grafika

Rozporządzeniem (UE) 2022/585, przyjętym 6 kwietnia ⁵¹ , przedłużono okres wdrażania Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (FAMI) i Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW) - granice, wizy i policja o jeden rok (do czerwca 2024 r.) i odblokowano środki FAMI na lata 2014-2020 wcześniej przeznaczone na określone konkretne cele.

Aby wesprzeć państwa członkowskie w jak najlepszym wykorzystaniu możliwości finansowania i rozwiązań w zakresie programowania, Komisja opracowała orientacyjny wykaz środków kwalifikujących się w ramach EFS, FEAD, EFRR, FAMI i Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego - granice i wizy oraz stworzyła stronę internetową z pytaniami i odpowiedziami ⁵²  dostępną głównie, ale nie wyłącznie dla organów odpowiedzialnych za programy, która to strona służy do szybkiego i skoordynowanego udzielania odpowiedzi państwom członkowskim.

W ramach EFS można finansować większość działań przedstawionych w poprzednich sekcjach, takich jak mentoring, poradnictwo zawodowe, zmiana i podnoszenie kwalifikacji, staże, przygotowanie zawodowe i praktyki, wsparcie na rzecz publicznych służb zatrudnienia, a także rozwiązania pozwalające uniknąć dyskryminacji i zapewnić dostępność informacji dla wszystkich pracowników. Z EFS można również finansować koszty związane z personelem pracującym z osobami uciekającymi przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie na granicach albo w innych miejscach w państwach członkowskich, a także edukację dzieci i dorosłych oraz dostęp do świadczeń medycznych, mieszkalnictwa i usług socjalnych.

Ponadto EFRR można wykorzystywać do wspierania dostępu do powszechnych, wolnych od segregacji usług w zakresie kształcenia, zatrudnienia i szkolenia, ochrony zdrowia i opieki społecznej za sprawą rozwoju dostępnej infrastruktury (np. budowa/modernizacja/rozbudowa) i powiązanych urządzeń. Środki z FAMI oraz Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego - granice i wizy i Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego - część dotycząca współpracy policyjnej można wykorzystywać na pokrycie kosztów zaspokojenia pierwszych potrzeb przy przyjmowaniu osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, a także - w przypadku FAMI - integracji w państwach przyjmujących.

Oprócz wsparcia na realizację głównego celu EFS, jakim jest poprawa możliwości zatrudnienia w perspektywie długoterminowej, w ramach tego funduszu można również wspierać środki nadzwyczajne, takie jak dostarczanie żywności i podstawowej pomocy materialnej, pokrywanie kosztów zakwaterowania i transportu, pod warunkiem że cele te wiążą się z indywidualną ścieżką integracji w państwie udzielającym pomocy. FEAD ma szerszy zakres i może być wykorzystywany bez względu na status i miejsce pobytu beneficjentów na dostarczanie podstawowej pomocy materialnej, w tym żywności, produktów higienicznych, produktów dla niemowląt i dzieci itp.

Finansowanie z InvestEU, zwłaszcza w ramach gwarancji w obszarze umiejętności i kształcenia, można wykorzystywać do celów wspierania podnoszenia kwalifikacji przez poszczególne osoby lub rozszerzenia usług świadczonych przez organizatorów kształcenia i szkolenia, a także do celów samozatrudnienia oraz wspierania przedsiębiorstw w rekrutacji i szkoleniu osób przesiedlonych. Ponadto w ramach Instrumentu Wsparcia Technicznego ⁵³  będzie można zapewniać państwom członkowskim, na ich wniosek, wsparcie techniczne służące ułatwieniu dostępu do zatrudnienia i szkoleń, włączenia społecznego i kształcenia.

W ramach Erasmus+ przewidziano elastyczność, dzięki której udało się zmobilizować możliwości uzyskania finansowania. Na przykład nauczyciele i trenerzy uciekający przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie mogą otrzymywać wsparcie finansowe, które ma ułatwić ich integrację i pomóc im uzyskać umiejętności niezbędne do pracy w ramach unijnych systemów kształcenia. Wykwalifikowanych pracowników można tymczasowo oddelegowywać do regionów, w których przebywają osoby uciekające przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie. Ponadto instytucje kształcenia i szkolenia biorące udział w projektach współpracy Erasmus+ są zdolne do szybkiego przyjmowania uczniów. Środki finansowe przeznaczone na finansowanie projektów współpracy Erasmus+ można wykorzystywać w sposób elastyczny, aby umożliwić integrację dzieci uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie.

Ponadto potrzeby związane ze wspieraniem osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie można nadal uwzględniać w trwających pracach nad programami spójności na lata 2021-2027. Programy te - po ich przyjęciu - będzie można również wykorzystywać na finansowanie środków wspierających osoby uciekające przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie w obszarze zatrudnienia, kształcenia i szkolenia, włączenia społecznego, mieszkalnictwa, służby zdrowia i opieki społecznej, a także żywności i podstawowej pomocy materialnej (dzięki połączeniu FEAD i EFS+) ⁵⁴ . Wydatki w ramach tych programów są kwalifikowalne począwszy od 1 stycznia 2021 r.

Komisja zachęca państwa członkowskie do:

- korzystania z dostępnych środków finansowych w optymalny sposób przy realizacji wszystkich działań, których dotyczą wytyczne przedstawione w niniejszym komunikacie;

- koordynacji działań między poszczególnymi odpowiedzialnymi organami, w tym organami na szczeblu regionalnym i lokalnym, aby podejmowane działania były adekwatne i wzajemnie się uzupełniały;

- koordynacji działań z Komisją i korzystania z wyżej wskazanej strony internetowej zawierającej pytania i odpowiedzi.

4. WNIOSKI I DALSZE DZIAŁANIA

Państwa członkowskie zachęca się do kontynuowania działań wspierających osoby uciekające przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie i ułatwiających ich integrację na rynku pracy, zgodnie z wytycznymi przedstawionymi w niniejszym komunikacie i pozostałymi inicjatywami przedstawionymi do tej pory na szczeblu UE. Państwa członkowskie zachęca się do współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi stronami w celu zapewnienia kompleksowej i skoordynowanej reakcji oraz wykorzystania całego wsparcia dostępnego na szczeblu UE, w tym finansowania.

Komisja jest gotowa dalej współpracować z organami krajowymi i innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami i nadal będzie zapewniać wytyczne z uwzględnieniem zmieniających się okoliczności, w tym za pośrednictwem platformy solidarności i platformy zawierającej pytania i odpowiedzi na temat funduszy. Komisja nadal będzie również wspierać wzajemne uczenie się wśród państw członkowskich, gromadzić informacje na temat działań podejmowanych przez państwa członkowskie ⁵⁵ , zwłaszcza za pośrednictwem specjalnych sieci, takich jak sieć publicznych służb zatrudnienia i Komitet Doradczy ds. Szkolenia Zawodowego, oraz udzielać istotnych informacji osobom uciekającym przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie w specjalnej przestrzeni internetowej ⁵⁶  i mediach społecznościowych Każde obecnie wydane euro i podjęte działanie na rzecz rozwoju osobistego osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie stanowi wkład w przyszłość UE i Ukrainy.

1 Najnowsze dane pochodzące od unijnej sieci ds. reagowania w obszarze migracji i na wypadek kryzysu migracyjnego (plan gotowości).

2 Dz.U. L 71 z 4.3.2022, s. 1.

3 Jak wskazano w wytycznych operacyjnych i w komunikacie z 23 marca, w art. 2 ust. 1 decyzji wykonawczej Rady (UE) 2022/382 przewiduje się, że - oprócz obywateli Ukrainy - obywatele państw trzecich lub bezpaństwowcy korzystający z ochrony międzynarodowej w Ukrainie oraz członkowie ich rodzin powinni otrzymać tymczasową ochronę, jeżeli zamieszkiwali w Ukrainie przed 24 lutego 2022 r. lub w tym dniu. W przypadku obywateli państw trzecich zamieszkujących w Ukrainie przed 24 lutego lub w tym dniu i posiadających zezwolenie na pobyt stały, którzy nie mogą bezpiecznie powrócić do swojego kraju pochodzenia, państwa członkowskie stosują tymczasową ochronę albo odpowiednią ochronę przewidzianą w ich prawie krajowym (art. 2 ust. 2 decyzji wykonawczej Rady). Państwa członkowskie mogą również przyznać tymczasową ochronę innym obywatelom państw trzecich, którzy przebywali legalnie w Ukrainie i nie są w stanie powrócić (art. 2 ust. 3 decyzji wykonawczej Rady). Jak wskazano w wytycznych operacyjnych, tymczasowa ochrona wprowadzona decyzją wykonawczą Rady trwa rok od wejścia w życie decyzji, tj. od 4 marca 2022 r. do 4 marca 2023 r., zgodnie z art. 4 ust. 1 dyrektywy 2001/55/WE. Jeżeli w tym okresie Rada nie przyjmie, na wniosek Komisji, decyzji o zakończeniu tymczasowej ochrony, zostanie ona automatycznie przedłużona o sześć miesięcy, tj. do 4 września 2023 r., a następnie o kolejne sześć miesięcy, tj. do 4 marca 2024 r.

4 Komunikat Komisji w sprawie wytycznych operacyjnych dotyczących wykonania decyzji wykonawczej Rady 2022/382 stwierdzającej istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE i skutkującej wprowadzeniem tymczasowej ochrony (Dz.U. C 126 I z 21.3.2022, s. 1).

5 COM(2022) 131 final.

6 Zalecenie Komisji (UE) 2022/554 z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie uznawania kwalifikacji osób uciekających z Ukrainy przed rosyjską inwazją (Dz.U. L 107 I z 6.4.2022, s. 1).

7 Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Dziesięciopunktowy plan (europa.eu)

8 Platforma utworzona przez Komisję na podstawie art. 24-27 dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony.

9 Informacje dla osób uciekających z Ukrainy przed wojną | Komisja Europejska (europa.eu)

10 Ukraina: ostateczne przyjęcie CARE | Europejski Fundusz Społeczny Plus (europa.eu)

11 Obecnie prowadzone są dalsze działania w tych obszarach - zob. na przykład inicjatywy służące realizacji dziesięciopunktowego planu, w tym inicjatywa "bezpieczne domy"; w obszarze edukacji Komisja przygotowuje Wytyczne polityczne dotyczące wspierania włączania ukraińskich uchodźców do systemu edukacji: uwagi, najważniejsze zasady i praktyki (schooleducationgateway.eu).

12 Europejski filar praw socjalnych | Komisja Europejska (europa.eu)

13 COM(2020) 758 final.

14 Europejska platforma na rzecz usprawnienia współpracy w zakresie przeciwdziałania pracy nierejestrowanej | Europejski Urząd ds. Pracy (europa.eu)

15 Takie projekty finansowane są również w ramach EFS, zob. np. Integrazione migranti Progetto PIU' SUPREME (lavoro.gov.it).

16 EURES (europa.eu) jest europejską siecią współpracy służb zatrudnienia mającą na celu ułatwianie swobodnego przepływu pracowni ków. Zob. w szczególności sekcja "życie i praca".

17 Europejskie partnerstwo na rzecz integracji (europa.eu) - partnerstwo Komisji Europejskiej i pięciu partnerów społecznych i gospodarczych (ETUC, Konfederacja Europejskiego Biznesu, UEAPME, CEEP, Eurochambres). Od czasu utworzenia partnerstwa w 2017 r. partnerzy społeczni i gospodarczy zrealizowali wiele różnego rodzaju działań w zakresie integracji na rynku pracy w ponad 20 państwach UE. Komisja Europejska współfinansuje szereg innowacyjnych projektów wspierających integrację uchodźców i innych migrantów na rynku pracy. Komisja współpracuje z partnerami społecznymi i gospodarczymi, aby zacieśnić europejskie partnerstwo na rzecz integracji i uwzględnić problematykę integracji na rynku pracy osób uciekających przed rosyjską inwazją na Ukrainę.

18 Europejski pakt na rzecz umiejętności stanowi oparty na wspólnym zaangażowaniu model rozwoju umiejętności w Europie. Komisja mobilizuje zainteresowane strony paktu do tego, aby oferowały one konkretne możliwości szkoleń i zatrudnienia dla osób uciekających przed rosyjską inwazją na Ukrainę.

19 Skills-OVATE | CEDEFOP (europa.eu)

20 Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych w 2021 r. | Europejski Urząd ds. Pracy (europa.eu)

21 Strona główna | Instrument Better Entrepreneurship Policy: opracowany przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju i Komisję instrument internetowy przeznaczony dla osób odpowiedzialnych za wyznaczanie kierunków politycznych oraz dla innych zainteresowanych stron na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym, które chcą sprawdzić, w jaki sposób polityka publiczna umożliwia: wspieranie kobiet, młodzieży, migrantów i bezrobotnych w zakładaniu przedsiębiorstw i samozatrudnieniu, wspieranie rozwoju przedsiębiorstw społecznych.

22 Program "Erasmus" dla młodych przedsiębiorców (erasmus-entrepreneurs.eu): pomaga początkującym europejskim przedsiębiorcom w osiągnięciu umiejętności koniecznych do założenia lub skutecznego prowadzenia małego przedsiębiorstwa w Europie.

23 Europejska Sieć Przedsiębiorczości (europa.eu): sieć pomagająca przedsiębiorstwom wprowadzać innowacje i rozwijać się na skalę międzynarodową. Jest to największa na świecie sieć wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).

24 Zob. na przykład Wczesne ostrzeganie - wojna w Ukrainie: uchodźcy przybywający do UE z Ukrainy mogą padać ofiarą wyzysku w ramach handlu ludźmi | Europol (europa.eu)

25 COM(2021) 171 final

26 Nowy plan zwalczania handlu ludźmi służący ochronie osób uciekających z Ukrainy przed wojną (europa.eu)

27 Przykładowe projekty można znaleźć na: stronie internetowej EFS, stronie internetowej EFS+ i europejskiej stronie internetowej na temat integracji. Najnowsze przykłady dobrych praktyk w zakresie integracji uchodźców i migrantów podsumowano w sprawozdaniach końcowych i tematycznych z Konferencji Wzajemnego Uczenia się z lat 2021, 2020 i 2019.

28 Forwork

29 FAB

30 Labour-INT

31 Stark im Beruf

32 Mirjam

33 CIAO

34 Profil umiejętności (europa.eu): to wielojęzyczne narzędzie jest przeznaczone do stosowania przez organizacje oferujące pomoc obywatelom państw trzecich. Pomaga ono sporządzić wykaz umiejętności, kwalifikacji i doświadczenia zawodowego obywateli państw trzecich oraz udzielić tym osobom indywidualnej porady co do dalszych działań, jak np. uznawanie dyplomów, walidacja umiejętności, doskonalenie zawodowe lub usługi wsparcia zatrudnienia.

35 Strona internetowa (europa.eu). ESCO to europejska wielojęzyczna klasyfikacja umiejętności, kompetencji, kwalifikacji i zawodów. ESCO działa na zasadzie słownika - w narzędziu tym określa się, identyfikuje i klasyfikuje zawody i umiejętności zawodowe istotne dla unijnego rynku pracy oraz kształcenia i szkolenia.

36 Strona główna | Europass: jest to zestaw narzędzi internetowych ułatwiających użytkownikom tworzenie CV i listów motywacyjnych oraz znalezienie pracy i kursów w UE.

37 Etapy uruchomienia te inicjatywy pilotażowej przedstawiono w komunikacie Komisji pt. "Przyciąganie umiejętności i talentów do UE" z dnia 27 kwietnia 2022 r. (COM(2022) 657 final).

38 W tym Ministerstwo Edukacji, Krajowa Agencja Kwalifikacji, Krajowa Agencja ds. Zapewniania Jakości Szkolnictwa Wyższego, ośrodek NARIC.

39 Informacje dotyczące edukacji i pracy dla obywateli Ukrainy i państw UE | ETF (europa.eu)

40 Enic-Naric: sieć ENIC-NARIC(europejska sieć ośrodków informacyjnych w regionie europejskim - sieć krajowych ośrodków ds. uzna- walności akademickiej i informacji w Unii Europejskiej) opracowała projekt Erasmus+ Q-entry, bazę danych obejmującą państwa członkowskie i kraje spoza UE oraz zawierającą informacje na temat kwalifikacji uzyskanych po ukończeniu szkoły, które dają dostęp do szkolnictwa wyższego.

41 CVDC | Site de la validation des compétences (validationdescompetences.be)

42 Wstępne wyniki: badanie dotyczące włączania ukraińskich uchodźców do programów kształcenia i szkolenia zawodowego (VET) - Zatrudnienie, Sprawy Społeczne i Włączenie Społeczne - Komisja Europejska (europa.eu).

43 Zalecenie Rady z dnia 15 marca 2018 r. w sprawie europejskich ram jakości i skuteczności przygotowania zawodowego (Dz.U. C 153 z 2.5.2018, s. 1).

44 Komisarz Schmit z wizytą w miejscach realizacji projektów finansowanych w ramach EFS w Rumunii służących wsparciu uchodźców z Ukrainy | Europejski Fundusz Społeczny Plus (europa.eu)

45 Wsparcie i szkolenia dla imigrantów w ośrodku Omnia Skills Centre | Omnia

46 Tworzenie ścieżek na rzecz zatrudniania imigrantów w drodze nauki języka | Europejski Fundusz Społeczny Plus (europa.eu)

47 Rozporządzenie (UE) nr 1303/2013 ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 320) i Rybackiego oraz rozporządzenie (UE) nr 223/2014 w sprawie Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (Dz.U. L 72 z 12.3.2014, s. 1).

48 Za okres obrachunkowy rozpoczynający się 1 lipca 2021 r. i kończący się 30 czerwca 2022 r.

49 Zwiększono poziom początkowych płatności zaliczkowych REACT-EUz 11 % do 15 % w przypadku wszystkich państw członkowskich oraz do 45 % w przypadku państw członkowskich pierwszej linii (HU, PL, RO, SK) i państw członkowskich, w których liczba uchodźców z Ukrainy jest proporcjonalnie największa w stosunku do krajowej liczby ludności (ponad 1 % liczby ludności według stanu na 23 marca: AT, BG, CZ, EE, LT).

50 Ukraina: ułatwienie i przyspieszenie wykorzystania środków z funduszu spójności przez państwa członkowskie na zaspokojenie pil nych potrzeb uchodźców | Europejski Fundusz Społeczny Plus (europa.eu). Z pomocy tej będzie mogła skorzystać każda osoba, której udzielono tymczasowej ochrony na podstawie dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony, przez okres 13 tygodni od przybycia.

51 Rozporządzenie (UE) 2022/585 w sprawie zmiany rozporządzeń (UE) nr 514/2014 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz instrumentu na rzecz wsparcia finansowego współpracy policyjnej, zapobiegania i zwalczania przestępczości oraz zarządzania kryzysowego, (UE) nr 516/2014 ustanawiającego Fundusz Azylu, Migracji i Integracji oraz (UE) 2021/1147 ustanawiającego Fundusz Azylu, Migracji i Integracji.

52 Jest to częściowo publiczna strona internetowa głównie, ale nie wyłącznie dostępna dla organów odpowiedzialnych za programy.

53 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/240 z dnia 10 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument Wsparcia Technicznego.

54 Komisja opublikowała "zestaw narzędzi dotyczący wykorzystania funduszy UE do celów integracji osób ze środowisk migracyjnych na okres programowania 2021-2027" z myślą o promowaniu wykorzystania EFRR, EFS+ i FAMI w komplementarny sposób do celów integracji osób ze środowisk migracyjnych.

55 Korzystając z ankiet i dalszych działań w zakresie monitorowania, takich jak działania prowadzone przez Eurofound, Cedefop i ETF.

56 Informacje dla osób uciekających z Ukrainy przed wojną | Komisja Europejska (europa.eu)

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2022.233.1
• Rodzaj: Komunikat
• Tytuł: Komunikat Komisji - Wytyczne dotyczące dostępu do rynku pracy, kształcenia i szkolenia zawodowego oraz edukacji dorosłych w przypadku osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie
• Data aktu: 14/06/2022
• Data ogłoszenia: 16/06/2022
• Data wejścia w życie: 16/06/2022