Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2020 r. w sprawie zajęcia się poziomem bezdomności w UE (2020/2802(RSP)).

Zajęcie się problemem bezdomności w Unii Europejskiej

P9_TA(2020)0314

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2020 r. w sprawie zajęcia się poziomem bezdomności w UE (2020/2802(RSP))

(2021/C 425/01)

(Dz.U.UE C z dnia 20 października 2021 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając art. 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 4, 9 i 151 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

- uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęte przez światowych przywódców we wrześniu 2015 r. i zatwierdzone przez Radę, w szczególności cele nr 1, 3, 8 i 11,

- uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 21 dotyczący niedyskryminacji, art. 26 dotyczący integracji osób z niepełnosprawnościami i art. 34 ust. 3 dotyczący uznania i poszanowania prawa Unii do pomocy socjalnej i mieszkaniowej,

- uwzględniając Europejską kartę społeczną podpisaną w Turynie 18 października 1961 r.,

- uwzględniając Europejski filar praw socjalnych, w szczególności jego zasadę 19 dotyczącą mieszkalnictwa i pomocy dla bezdomnych,

- uwzględniając Wspólnotową kartę podstawowych praw socjalnych pracowników z 1989 r.,

- uwzględniając zalecenia UE dla poszczególnych krajów z 25 maja 2018 r. w sprawie mieszkalnictwa we wszystkich 28 państwach członkowskich,

- uwzględniając Kartę ONZ z Genewy w sprawie zrównoważonego mieszkalnictwa i jej cel, jakim jest "zapewnienie powszechnego dostępu do godnych, odpowiednich, przystępnych cenowo i zdrowych mieszkań",

- uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw członkowskich 1 ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 kwietnia 2020 r. w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami 2 ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 października 2019 r. w sprawie polityki zatrudnienia i polityki społecznej w strefie euro 3 ,

- uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 4 kwietnia 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego Europejski Fundusz Społeczny Plus (ESF+) 4 ,

- uwzględniając art. 227 ust. 2 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że Komisja Petycji otrzymała petycję nr 0546/2020 oraz kilka innych petycji, w których wyrażono zaniepokojenie sytuacją ponad 4 mln bezdomnych obywateli europejskich, oraz że liczba osób bezdomnych w UE rzekomo wzrosła w ciągu ostatnich 10 lat o ponad 70 %;

B. mając na uwadze, że bezdomność jest bezpośrednio związana z trudnościami w korzystaniu z innych praw podstawowych, takich jak dostęp do opieki zdrowotnej, oraz że osoby bezdomne są często celem przestępstw z nienawiści i przemocy, w tym stygmatyzacji społecznej;

C. mając na uwadze, że petycje te zawierają apel o Unię Europejską, która nie pozostawia nikogo w tyle i podejmuje pilne wspólne działania na rzecz środków zapobiegawczych, które trwale zmniejszą ryzyko i skalę bezdomności;

D. mając na uwadze, że w hierarchii potrzeb człowieka mieszkanie zapewnia przestrzeń do życia, a tym samym do zaspokajania innych potrzeb, zarówno podstawowych, jak i tych wyższego rzędu;

E. mając na uwadze, że Unia Europejska winna zwalczać wykluczenie społeczne i dyskryminację oraz wspierać sprawiedliwość społeczną i ochronę socjalną, równość kobiet i mężczyzn, solidarność między pokoleniami oraz ochronę praw dziecka;

F. mając na uwadze, że przy określaniu i realizacji swoich strategii politycznych i działań Unia musi brać pod uwagę wymogi związane ze wspieraniem wysokiego poziomu zatrudnienia, zapewnianiem odpowiedniej ochrony socjalnej, zwalczaniem wykluczenia społecznego, polityką mieszkalnictwa socjalnego, a także z wysokim poziomem kształcenia, szkolenia oraz ochrony zdrowia ludzkiego;

G. mając na uwadze, że brak jednej, powszechnie przyjętej definicji bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego w UE utrudnia ocenę skali bezdomności w państwach członkowskich UE;

H. mając na uwadze, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat poziom bezdomności wzrósł w szeregu państw członkowskich UE; mając na uwadze, że przyczyną takiego wzrostu jest połączenie rosnących kosztów mieszkań, skutków kryzysu gospodarczego, ograniczenia ochrony socjalnej oraz nieadekwatności polityki w zakresie przeciwdziałania bezdomności w wielu państwach członkowskich; mając na uwadze, że ceny nieruchomości wzrosły w drugim kwartale 2020 r. o 5 % w strefie euro (EA19) i o 5,2 % w UE-27 w porównaniu z tym samym kwartałem roku poprzedniego;

I. mając na uwadze, że UE nie posiada bezpośrednich kompetencji w zakresie polityki mieszkaniowej, ale może pośrednio wpływać na warunki mieszkaniowe w państwach członkowskich poprzez regulacje, takie jak zasady pomocy państwa, prawo podatkowe i prawo konkurencji, oraz środki takie jak zalecenia i wytyczne;

J. mając na uwadze, że Europejski Fundusz Społeczny został ustanowiony po to, by zwiększyć możliwości zatrudnienia pracowników na rynku wewnętrznym i przyczynić się w ten sposób do podniesienia poziomu życia, a także do pomagania osobom bezdomnym w przenoszeniu się do mieszkań socjalnych;

K. mając na uwadze, że inne europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, takie jak EFRR, są wykorzystywane do realizacji projektów mieszkaniowych i zaspokojenia potrzeb ubogich społeczności;

L. mając na uwadze, że Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym wspiera działania państw członkowskich UE w zakresie dostarczania żywności lub podstawowej pomocy materialnej osobom najbardziej potrzebującym;

M. mając na uwadze, że o bezdomności coraz częściej wspomina się w najnowszych sprawozdaniach w sprawie europejskiego semestru;

N. mając na uwadze, że koszty społeczne nierozwiązywania problemu bezdomności są szczególnie wysokie w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i zdrowia;

O. mając na uwadze, że polityka socjalna, oparta na szerokich, uniwersalnych przepisach w połączeniu z odpowiednio ukierunkowanymi środkami, odgrywa bardzo ważną rolę w zapobieganiu bezdomności;

P. mając na uwadze, że zebrane dowody na temat wpływu kryzysu związanego z COVID-19 na przystępność cenową mieszkań w UE wskazują, iż w perspektywie średnioterminowej recesja gospodarcza oraz utrata miejsc pracy i dochodów może jeszcze bardziej zwiększyć obciążenie kosztami mieszkaniowymi i poziom bezdomności w Europie;

Q. mając na uwadze, że profil populacji osób bezdomnych zmienia się i obecnie obejmuje więcej osób młodych i dzieci, osoby starsze, migrantów, Romów i inne mniejszości znajdujące się w niekorzystnej sytuacji, przy czym na ryzyko bezdomności są coraz bardziej narażone kobiety i rodziny;

R. mając na uwadze, że dostęp do godziwych warunków mieszkaniowych i bycie częścią społeczeństwa ma kluczowe znaczenie dla umożliwienia ludziom realizacji ich pełnego potencjału i wnoszenia wkładu w życie społeczne;

S. mając na uwadze, że bezdomność jest na ogół spowodowana złożonym współdziałaniem czynników strukturalnych, instytucjonalnych i osobistych;

T. mając na uwadze, że bezdomność i wykluczenie mieszkaniowe to problem społeczny, dla którego należy znaleźć trwałe rozwiązanie;

U. mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie uznają bezdomność i zachowania związane z bezdomnością za przestępstwo;

V. mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich osoby bezdomne mają stały dostęp do schronienia jedynie w okresie zimowym, nie zaś przez cały rok;

W. mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich lokalne służby zabezpieczenia społecznego odgrywają jedynie bierną rolę w pomaganiu osobom bezdomnym w reintegracji ze społeczeństwem;

1. wyraża najgłębsze zaniepokojenie sytuacją ponad 4 mln bezdomnych obywateli europejskich, jako że trwający kryzys zdrowotny i gospodarczy pozbawia pracy coraz większą liczbę osób i uzależnia je od ochrony socjalnej;

2. przypomina, że dostęp do mieszkań jest podstawowym prawem człowieka dotyczącym każdej osoby, oraz wzywa UE i jej państwa członkowskie, by położyły kres bezdomności w Unii do 2030 r. i uznały to za cel na szczeblu UE; wzywa Komisję do podjęcia bardziej zdecydowanych działań w celu wsparcia państw członkowskich w ograniczaniu i eliminowaniu bezdomności jako priorytetu w kontekście planu działania dotyczącego Europejskiego filaru praw socjalnych i zgodnie z celami zrównoważonego rozwoju ONZ;

3. podkreśla, że bezdomność uznaje się za jedną z najpoważniejszych form ubóstwa i deprywacji, którą należy zlikwidować za pomocą ukierunkowanej i zintegrowanej polityki realizowanej w zrównoważony sposób poprzez zajęcie się osobistymi (jak indywidualne słabości) i strukturalnymi (jak mieszkalnictwo i bezrobocie) czynnikami ryzyka;

4. wzywa Komisję i państwa członkowskie do przyjęcia wspólnej ramowej definicji i spójnych wskaźników dotyczących bezdomności w UE, które umożliwiłyby wspólne zrozumienie, systematyczne porównywanie i ocenę skali bezdomności w różnych państwach członkowskich UE;

5. przypomina, że w czasie kryzysu związanego z COVID-19 Parlament Europejski udzielił schronienia 100 bezdomnym kobietom w swoich budynkach;

6. zwraca uwagę na znaczenie wzmocnienia mechanizmów gromadzenia danych, ponieważ wskaźniki bezdomności mogłyby być następnie systematycznie monitorowane na szczeblu UE za pośrednictwem organów takich jak Eurostat;

7. z zadowoleniem przyjmuje prace Europejskiej platformy współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym na rzecz udzielenia wsparcia i rozwiązania tej sytuacji jako jedną z inicjatyw przewodnich strategii "Europa 2020" na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu;

8. wzywa Komisję do zaproponowania unijnych ram dla krajowych strategii na rzecz przeciwdziałania bezdomności, a ponadto wzywa państwa członkowskie do przyjęcia zasady "najpierw mieszkanie", opartej na dobrych praktykach niektórych państw członkowskich, która przyczynia się do znacznego zmniejszenia poziomu bezdomności poprzez wprowadzenie zdecydowanych planów działania i innowacyjnych podejść; stwierdza, że takie innowacyjne podejścia opierają się na koncepcji domu jako podstawowego prawa człowieka, a następnie rozwijają szersze ścieżki integracji społecznozawodowej;

9. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do dalszego ukierunkowywania działań na ograniczanie bezdomności poprzez włączanie jej do głównego nurtu odpowiednich strategii sektorowych UE, zwłaszcza - choć nie wyłącznie - w dziedzinach rozwoju regionalnego, zdrowia, praw człowieka, młodzieży, płci, migracji i integracji;

10. wzywa państwa członkowskie, by przyjęły na siebie główną odpowiedzialność za walkę z bezdomnością, pracowały nad zapobieganiem i wczesną interwencją, które są pod wieloma względami najbardziej opłacalne i minimalizują szkody w walce z bezdomnością, oraz by nadały bardziej aktywną rolę regionalnym i lokalnym służbom zabezpieczenia społecznego wspomagającym bezdomnych w ich reintegracji społecznej;

11. podkreśla potrzebę współpracy międzyresortowej i międzyrządowej przy opracowywaniu i wdrażaniu takich strategii, a także udziału kluczowych zainteresowanych stron, oraz zachęca do wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi;

12. wzywa państwa członkowskie i Komisję, by udoskonaliły gromadzenie odpowiednich i porównywalnych danych przy zaangażowaniu akredytowanych organizacji pozarządowych i władz lokalnych działających w dziedzinie ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz w zakresie świadczenia usług na rzecz osób zagrożonych bezdomnością lub jej doświadczających;

13. popiera zadania Komitetu Ochrony Socjalnej, w ramach którego państwa członkowskie pracują wraz z Komisją nad kwestiami związanymi z bezdomnością w ramach otwartej metody koordynacji;

14. zwraca się do Komisji o poprawę monitorowania i zarządzania oraz o dalsze uruchamianie środków finansowych i strategii politycznych UE związanych z bezdomnością; wzywa Komisję do dopilnowania, by regiony i władze lokalne wykorzystywały środki EFRR na budownictwo socjalne;

15. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia równego dostępu do usług publicznych, takich jak opieka zdrowotna, edukacja i usługi socjalne;

16. wzywa państwa członkowskie, by wspierały integrację osób bezdomnych na rynku pracy poprzez zapewnienie specjalistycznego i zindywidualizowanego wsparcia i środków ułatwiających godzenie życia zawodowego i prywatnego, zintegrowanych programów i szkoleń w zakresie zatrudnienia, a także innych dostosowanych i ukierunkowanych programów ułatwiających ponowną integrację tych osób na rynku pracy; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zagwarantowania, że zmieniona gwarancja dla młodzieży przyczyni się do rozwiązania problemu bezdomności młodzieży;

17. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by należycie wdrożyły Europejskiego filar praw socjalnych, który odzwierciedla opinie otrzymane w całym okresie konsultacji w sprawie zasady 19, poprzez ujęcie "mieszkalnictwa i pomocy dla bezdomnych" w planie działania na rok 2021, oraz nalega na lepsze wykorzystanie europejskiego semestru w celu zapewnienia postępów w zwalczaniu bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego;

18. podkreśla, że osoby bezdomne i inne osoby znajdujące się w niepewnej sytuacji mieszkaniowej są szczególnie zagrożone z powodu kryzysu związanego z COVID-19; zdecydowanie nawołuje, by UE i jej państwa członkowskie wdrożyły ukierunkowane środki na rzecz ochrony osób bezdomnych, zapewniły pomoc finansową akredytowanym organizacjom pozarządowym i partnerstwom publiczno-prywatnym oraz wspierały władze lokalne w zapewnianiu bezpiecznych przestrzeni i zapobieganiu eksmisjom;

19. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wykorzystania istniejących instrumentów, a także instrumentów w ramach WRF na lata 2021-2027 oraz Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, w celu zwiększenia możliwości zatrudnienia i integracji społecznej gospodarstw domowych dotkniętych bezrobociem;

20. wzywa państwa członkowskie do pilnego zajęcia się kwestią bezdomności poprzez przyjęcie długoterminowych, opartych na społeczności, zintegrowanych krajowych strategii na rzecz przeciwdziałania bezdomności, do czego zachęca się w unijnym pakiecie inwestycji społecznych;

21. wzywa Radę do regularnego składania sprawozdań na temat wyników osiąganych w tej dziedzinie;

22. wzywa państwa członkowskie, by wspierały udział społeczny wszystkich zainteresowanych stron w zintegrowanych strategiach na rzecz przeciwdziałania bezdomności oraz by promowały przedsiębiorczość społeczną i działania w zakresie samoinnowacji w celu poprawy aktywnego włączenia osób bezdomnych;

23. wzywa państwa członkowskie do dekryminalizacji bezdomności;

24. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia stałego i ciągłego dostępu do tymczasowych schronisk w całej Unii; podkreśla jednak, że takie działanie powinno zawsze mieć charakter tymczasowy i nie stanowi alternatywy dla rozwiązań strukturalnych, takich jak prewencja i zapewnianie odpowiednich warunków mieszkaniowych i wsparcia społecznego w reakcji na bezdomność;

25. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

1 Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0194.
2 Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0054.
3 Teksty przyjęte, P9_TA(2019)0033.
4 Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0350.

Zmiany w prawie

Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Na zwolnieniu w jednej pracy, w drugiej - w pełni sił i... płacy

Przebywanie na zwolnieniu lekarskim w jednej pracy nie wykluczy już możliwości wykonywania pracy i pobierania za nią wynagrodzenia w innej firmie czy firmach. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało właśnie projekt ustawy, który ma wprowadzić też m.in. definicję pracy zarobkowej - nie będzie nią podpisanie w czasie choroby firmowych dokumentów i nie spowoduje to utraty świadczeń. Zwolnienie lekarskie będzie mogło przewidywać miejsce pobytu w innym państwie. To rewolucyjne zmiany. Zdaniem prawników, te propozycje mają sens, nawet jeśli znajdą się tacy, którzy będą chcieli nadużywać nowych przepisów.

Beata Dązbłaż 29.10.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do połowy przyszłego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz trzeci czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa medycznego. Ostatnio termin wyznaczono na koniec tego roku, teraz ma to być czerwiec 2025 r.

Beata Dązbłaż 23.09.2024
Darowizny dla ofiar powodzi z zerową stawką VAT

Można już stosować zerową stawkę VAT na darowizny dla ofiar powodzi - rozporządzenie w tej sprawie obowiązuje od 18 września, ale z możliwością stosowania go do darowizn towarów i nieodpłatnych usług przekazanych począwszy od 12 września do 31 grudnia 2024 r. Stawka 0 proc. będzie stosowana do darowizn wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych.

Monika Sewastianowicz 18.09.2024
Lewiatan: Za reformę płacy minimalnej będą musieli zapłacić pracodawcy

Projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu jest słaby legislacyjnie. Nie tylko nie realizuje celów zawartych w unijnej dyrektywie, ale może przyczynić się do pogłębienia problemów firm i spadku zatrudnienia. Nie poprawi też jakości pracy w naszym kraju. Utrwala zwiększanie presji płacowej – uważa Konfederacja Lewiatan.

Grażyna J. Leśniak 10.09.2024