Pomoc państwa - Belgia - Pomoc państwa SA.54915 (2019/N) - Mechanizm zdolności wytwórczych - Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

POMOC PAŃSTWA - BELGIA

Pomoc państwa SA.54915 (2019/N) - Mechanizm zdolności wytwórczych

Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(2020/C 346/03)

(Dz.U.UE C z dnia 16 października 2020 r.)

Pismem z dnia 21 września 2020 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Belgię o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.

Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat środka, w odniesieniu do którego Komisja wszczyna postępowanie, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i towarzyszącego mu pisma na następujący adres lub numer faksu:

European Commission

Directorate-General Competition

State Aid Greffe

1049 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIE

Faks + 32 22961242

[e-mail]

Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom belgijskim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie klauzulą poufności ich tożsamości lub fragmentów zgłaszanych uwag.

STRESZCZENIE

1. Procedura

Belgia dokonała wstępnego zgłoszenia środka w dniu 3 lipca 2019 r. Zorganizowano wymianę kilku kwestionariuszy z władzami belgijskimi oraz spotkania, podczas których omówiono dokumentację przedzgłoszeniową. Belgia zgłosiła środek w dniu 19 grudnia 2019 r.

2. Opis środka, w odniesieniu do którego Komisja wszczyna postępowanie

Celem zaproponowanego mechanizmu zdolności wytwórczych jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii zgodnie z definicją standardu niezawodności zawartą w ustawie o energii elektrycznej z dnia 29 kwietnia 1999 r. Belgia zidentyfikowała ryzyko dla bezpieczeństwa dostaw energii wynikające ze stopniowego wycofywania elektrowni jądrowych, które ma nastąpić w 2025 r.

Belgijski mechanizm zdolności wytwórczych jest skonstruowany w taki sposób, że operator systemu przesyłowego (OSP) kupuje zdolności wytwórcze od dostawców zdolności wytwórczych w formie "opcji niezawodności". Dostawcy zdolności wytwórczych wybrani w ramach aukcji sprzedają opcje niezawodności OSP, otrzymując w zamian stałe wynagrodzenie za zdolność wytwórczą. Za każdym razem, gdy cena referencyjna (tj. cena na rynku dnia następnego) przekracza określony wstępnie poziom, tzw. kurs wykonania, dostawca zdolności wytwórczych musi zwrócić OSP różnicę między ceną referencyjną a kursem wykonania.

OSP organizuje aukcję w ramach mechanizmu zdolności wytwórczych w zależności od poziomu zasobów zdolności, które są niezbędne do zagwarantowania odpowiedniego poziomu wystarczalności zasobów do osiągnięcia standardów niezawodności. Każdego roku odbywa się aukcja zdolności wytwórczych na dostawy za cztery lata ("aukcja R-4"). Kolejna aukcja z rocznym wyprzedzeniem odbywa się w roku bezpośrednio poprzedzającym rok dostawy w aukcji głównej ("aukcja R-1").

Koszty mechanizmu zdolności wytwórczych (tj. koszty ponoszone w celu sfinansowania płatności na rzecz dostawców) zostaną sfinansowane na podstawie "obowiązku świadczenia usługi publicznej" za pośrednictwem taryf sieciowych OSP.

Podstawę prawną środka stanowi ustawa o energii elektrycznej z dnia 29 kwietnia 1999 r. dotycząca organizacji belgijskiego rynku energii elektrycznej, zmieniona aktem opublikowanym w dniu 16 maja 2019 r. w belgijskim dzienniku ustaw ("Belgisch Staatsblad"/"Moniteur belge"). Przyjęte zostanie prawo wtórne w postaci dodatkowych dekretów królewskich i przepisów rynkowych, w którym bardziej szczegółowo określone zostaną zasady mechanizmu zdolności wytwórczych. Projekty tych aktów są dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Energii ¹ .

3. Ocena środka

3.1. Istnienie pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE

Komisja uważa, że mechanizm zdolności wytwórczych jest finansowany z zasobów państwowych, ponieważ jest on finansowany z wpływów z opłaty parafiskalnej nałożonej przez państwo, którymi to wpływami zarządza się i które się rozdziela zgodnie z przepisami prawa. Komisja zauważa, że zwycięscy oferenci otrzymują w ramach zgłoszonego mechanizmu dochód, którego nie uzyskaliby, gdyby kontynuowali działalność na rynku energii elektrycznej na normalnych warunkach ekonomicznych, sprzedając wyłącznie energię elektryczną i usługi systemowe. Ponadto środek przynosi korzyść tylko niektórym przedsiębiorstwom, które są w stanie pomóc w rozwiązaniu stwierdzonego problemu z wystarczalnością, a które konkurują z innymi producentami energii elektrycznej. Zgłoszony środek przyniesie zatem korzyść gospodarczą przedsiębiorstwom, które znajdują się w sytuacji faktycznej i prawnej porównywalnej do sytuacji innych producentów energii elektrycznej. W związku z tym środek pomocy ma charakter selektywny. Produkcja energii elektrycznej oraz sprzedaż energii elektrycznej na rynkach hurtowych i detalicznych są działaniami otwartymi na konkurencję w całej UE. W związku z powyższym korzyść przyznana przy użyciu zasobów państwowych na rzecz dowolnego przedsiębiorstwa w tym sektorze może wpłynąć na handel wewnątrzunijny i zakłócić konkurencję. Komisja stwierdza zatem, że środek nosi znamiona pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.

3.2. Zgodność pomocy z prawem

Zgłaszając program przed jego wdrożeniem, władze belgijskie spełniły obowiązek spoczywający na nich zgodnie z art. 108 ust. 3 TFUE.

3.3. Zgodność środka pomocy

Komisja przeprowadziła ocenę zgodności środka z rynkiem wewnętrznym na podstawie warunków określonych w sekcji 3.9 Wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 20142020 ²  ("wytyczne EEAG"), w których określono szczegółowe warunki dotyczące pomocy na zapewnienie wystarczalności mocy wytwórczych i które obowiązują od dnia 1 lipca 2014 r. W dniu 2 lipca 2020 r. Komisja przyjęła komunikat, za pośrednictwem którego przedłużono okres obowiązywania wytycznych EEAG do dnia 31 grudnia 2021 r. oraz wprowadzono zmiany do tych wytycznych ³ .

3.3.1. Cel leżący we wspólnym interesie i konieczność pomocy

Belgia wskazała potrzebę ustanowienia mechanizmu zdolności wytwórczych w badaniu wystarczalności i elastyczności opublikowanym w 2019 r. przez OSP Elia ⁴ . W badaniu zidentyfikowano zagrożenia dla wystarczalności belgijskich zasobów, odnosząc się do krajowego standardu niezawodności opisanego w szczególności w scenariuszu EU-HiLo (duże oddziaływanie - niskie prawdopodobieństwo), w którym założono brak dostępności kilku elektrowni jądrowych we Francji (oprócz "normalnej" niedostępności). Komisja uważa, że zastosowanie scenariusza EU-HiLo w mechanizmie zdolności wytwórczych obejmującym cały rynek nie wydaje się właściwe do określenia poziomu problemu z wystarczalnością zasobów, ponieważ istnieje ryzyko przeszacowania tego problemu i zakłócenia rynku energii elektrycznej. Krajowy organ regulacyjny (CREG) ⁵  skrytykował metodykę wykorzystaną w badaniu przeprowadzonym przez spółkę Elia.

Komisja ma zatem wątpliwości, czy władze belgijskie wystarczająco precyzyjnie zidentyfikowały oraz właściwie przeanalizowały i określiły ilościowo problem z wystarczalnością zasobów, w szczególności w odniesieniu do pkt 221 i 222 wytycznych EEAG.

3.3.2. Adekwatność pomocy

Komisja ma wątpliwości, czy środek jest odpowiedni w świetle pkt 226 wytycznych EEAG, biorąc pod uwagę wykorzystany w nim restrykcyjny sposób obliczenia progów inwestycji prowadzący do podpisania umów wieloletnich (na 3 lata, 8 lat lub 15 lat). Progi uwzględniają moc zainstalowaną (tj. maksymalną moc, jaką jednostka jest w stanie obsłużyć) zamiast skorygowanej wartości zdolności wytwórczych (tj. określonego wcześniej wskaźnika dostępności jednostek oraz ich wkładu w osiąganie celu w zakresie wystarczalności zasobów). Komisja jest zdania, że cecha ta może uniemożliwić uczciwą konkurencję między technologiami, które w równym stopniu przyczyniają się do zapewnienia wystarczalności zasobów, i zniechęcić do uczestnictwa w nich w ogóle w szczególności technologie o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji, które cechują się wysoką wartością korekcyjnego współczynnika dostępności (w szczególności odnawialne źródła energii słonecznej i wiatrowej o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji).

3.3.3. Efekt zachęty

Celem środka jest zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw energii dzięki zapewnieniu dostępności wystarczających zdolności wytwórczych. W przypadku braku proporcjonalnego mechanizmu zdolności wytwórczych dostępne zdolności wytwórcze prawdopodobnie byłyby niewystarczające do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii, gdyż przewiduje się, że w przypadku znacznej części instalacji przychody z jednotowarowego rynku energii byłyby niewystarczające do pokrycia ponoszonych przez te instalacje kosztów. Ponadto obowiązek zwrotu stwarza zachętę finansową do wykorzystania w okresach niedoborów. Ponadto Belgia wprowadziła procedurę monitorowania dostępności przed okresem dostawy oraz w trakcie tego okresu, jak również odpowiednie testy i kary mające zapewnić przestrzeganie obowiązku dostępności. Komisja doszła zatem do wstępnego wniosku, że środek co do zasady wywołuje efekt zachęty.

3.3.4. Proporcjonalność

Komisja zwraca się o wyjaśnienie, czy środek jest proporcjonalny zgodnie z sekcją 3.9.5 wytycznych EEAG. Komisja ma wątpliwości co do tego, czy: (i) procedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji opiera się na niedyskryminacyjnych kryteriach z uwagi na progi inwestycji, o których mowa w sekcji 3.3.2 powyżej; (ii) metodyka określania krzywej popytu, którą wykorzystano do obliczenia ilości zdolności wytwórczych, które należy pozyskać w ramach każdej aukcji, jest proporcjonalna, ponieważ może opierać się na nierealistycznej wrażliwości scenariusza EU-HiLo lub innych wskaźnikach wrażliwości zakładających brak dostępności dodatkowych elektrowni jądrowych we Francji.

3.3.5. Unikanie negatywnego wpływu na konkurencję i wymianę handlową

Aby uniknąć powstawania nieoczekiwanych zysków, Belgia zastosuje pułap cen pośrednich w odniesieniu do zdolności wytwórczych należących do kategorii umów jednorocznych. W związku z tym wspomniane zdolności wytwórcze nie będą mogły być przedmiotem aukcji po cenie przewyższającej ten pułap ani nie będą mogły uzyskać kursu rozliczeniowego, który go przewyższa. Nie przewiduje się indywidualnej oceny zdolności wytwórczych w celu przyznania odstępstwa w przypadku, gdy istnieje ryzyko poniesienia wyższych kosztów.

W ramach mechanizmu zdolności wytwórczych pośrednie zagraniczne zdolności wytwórcze zostaną objęte pośrednim progiem cenowym. Komisja przyjmuje wstępne stanowisko, że połączenie braku umów wieloletnich i stosowania ceny pośredniej uniemożliwi dostawcom tych zdolności składanie w aukcji ofert uwzględniających rzeczywiste koszty, jeżeli przewyższają one pułap cen pośrednich. W związku z tym dostawcy tych zdolności mogą całkowicie zniechęcić się do udziału w mechanizmie zdolności wytwórczych. Komisja uważa, że prowadzi to do dyskryminacji zagranicznych zdolności wytwórczych, co stanowi naruszenie pkt 232 wytycznych EEAG.

Co więcej, pkt 233 lit. c) wytycznych EEAG stanowi, że mechanizm zdolności wytwórczych nie powinien "podważać decyzji inwestycyjnych podjętych przed wprowadzeniem środka". Wprowadzenie ceny pośredniej mogłoby jednak skutkować uniemożliwieniem dostawcom istniejących zdolności składanie ofert uwzględniających rzeczywiste koszty, przy jednoczesnym braku możliwości ubiegania się o umowy wieloletnie, co prowadziłoby do wykluczenia tych zdolności z uczestnictwa w mechanizmie zdolności wytwórczych, a nawet wyjścia z rynku energii elektrycznej. W związku z tym Komisja zwraca się o przekazanie dalszych informacji w celu dokonania oceny wpływu progu ceny pośredniej oraz jego zgodności z przedmiotowym punktem wytycznych EEAG.

Belgia wyjaśniła, że dokona przydziału przychodów z ograniczeń przesyłowych wynikających z alokacji biletów transgranicznych (tj. praw dostępu przyznawanych zagranicznym dostawcom zdolności wytwórczych, dzięki którym mogą oni uczestniczyć w mechanizmie zdolności wytwórczych) zgodnie z art. 19 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 ⁶ . Komisja uważa, że do oceny zgodności mechanizmu zdolności wytwórczych z pkt 233 lit. a) wytycznych EEAG wymagane są dalsze informacje, tj. zagwarantowanie, by przychody z ograniczeń przesyłowych zostały wykorzystane w celu zapewnienia przez mechanizm zdolności wytwórczych właściwych zachęt do inwestowania w przepustowość połączeń wzajemnych.

3.3.6. Zgodność środka pomocy z nieodłącznie powiązanymi przepisami prawa Unii

Jeżeli środek pomocy państwa obejmuje aspekty nierozerwalnie związane z przedmiotem pomocy, które naruszają inne przepisy prawa Unii, naruszenie to może mieć wpływ na ocenę zgodności tej pomocy państwa. W tym względzie Komisja doszła do wstępnego wniosku, że mechanizm finansowania mechanizmu zdolności wytwórczych nie wprowadza żadnych ograniczeń, które naruszałyby art. 30 lub art. 110 TFUE, ponieważ Belgia dopuści uczestnictwo zagranicznych zdolności wytwórczych w mechanizmie zdolności wytwórczych. Komisja ma jednak wątpliwości, czy mechanizm zdolności wytwórczych jest zgodny z art. 22 ust. 1 lit. c) i art. 24 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2019/943, ponieważ zarówno krajowe badanie wystarczalności i elastyczności, jak i scenariusz referencyjny wykorzystany do określenia wielkości zdolności wytwórczych, które mają być sprzedane na aukcji, opierają się na założeniach dotyczących dostaw energii elektrycznej z zagranicy (brak dostępności dodatkowych elektrowni jądrowych we Francji).

Zgodnie z art. 16 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 ⁷  wszelka niezgodna z prawem pomoc może podlegać odzyskaniu od beneficjenta.

TEKST PISMA

grafika

1 https://economie.fgov.be/fr/themes/energie/securite-dapprovisionnement/mecanisme-de-remuneration-de

2 Dz.U. C 200 z 28.6.2014, s. 1.

3 Zob. komunikat C(2020) 4355 final (Dz.U. C 224 z 8.7.2020, s. 2).

4 https://www.elia.be/fr/actualites/communiques-de-presse/2019/06/20190628_press-release-adequacy-and-flexibility-study-for-belgium-2020-2030

5 https://www.creg.be/fr/publications/etude-f1957

6 Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 54.

7 Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 9.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2020.346.27
• Rodzaj: Ogłoszenie
• Tytuł: Pomoc państwa - Belgia - Pomoc państwa SA.54915 (2019/N) - Mechanizm zdolności wytwórczych - Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
• Data aktu: 16/10/2020
• Data ogłoszenia: 16/10/2020