Zalecenie Parlamentu Europejskiego dla Rady, Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie roli radiofonii i telewizji w przedstawianiu UE i jej wartości (2013/2187(INI)).

Rola radiofonii i telewizji w przedstawianiu UE i jej wartości

P7_TA(2014)0260

Zalecenie Parlamentu Europejskiego dla Rady, Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie roli radiofonii i telewizji w przedstawianiu UE i jej wartości (2013/2187(INI))

(2017/C 408/08)

(Dz.U.UE C z dnia 30 listopada 2017 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając art. 2 i 21 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

- uwzględniając art. 167 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

- uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 r. oraz wszelkie inne właściwe międzynarodowe instrumenty w dziedzinie praw człowieka, w tym Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych,

- uwzględniając załączony do Traktatu z Lizbony protokół nr 29 w sprawie systemu publicznego nadawania w państwach członkowskich,

- uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 11,

- uwzględniając wytyczne UE w sprawie praw człowieka,

- uwzględniając ramy strategiczne i plan działania w dziedzinie praw człowieka i demokracji, przyjęte przez Radę w dniu 25 czerwca 2012 r. ¹ ,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 października 2007 r. zatytułowany "Partnerski proces komunikowania na temat Europy" (COM(2007)0568) oraz wniosek Komisji z dnia 3 października 2007 r. dotyczący porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie partnerskiego procesu komunikowania na temat Europy (COM(2007)0569),

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie publicznych usług nadawczych w epoce cyfrowej: przyszłość podwójnego systemu nadawania ² ,

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych) ³ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie kulturowego wymiaru działań zewnętrznych UE ⁴ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie strategii wolności cyfrowej w polityce zagranicznej UE ⁵ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 czerwca 2013 r. w sprawie wolności prasy i mediów na świecie ⁶ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 października 2013 r. w sprawie rocznego sprawozdania Rady dla Parlamentu Europejskiego na temat wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa ⁷ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2012 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie ⁸ ,

- uwzględniając Europejską kartę na rzecz wolności prasy,

- uwzględniając swoje rezolucje: z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie rozszerzenia: strategie polityczne, kryteria i strategiczne interesy UE ⁹ , z dnia 12 grudnia 2013 r. w sprawie sprawozdania dotyczącego postępów Albanii w 2013 r. ¹⁰ , z dnia 6 lutego 2014 r. w sprawie sprawozdania z postępów Bośni i Hercegowiny w 2013 r. ¹¹ , z dnia 6 lutego 2014 r. w sprawie sprawozdania z postępów Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w 2013 r. ¹² , z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdania o postępach Islandii w 2012 r. oraz perspektyw powyborczych ¹³ , z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie procesu integracji Kosowa z Unią Europejską ¹⁴ , z dnia 6 lutego 2014 r. w sprawie sprawozdania z postępów Czarnogóry w 2013 r. ¹⁵ , z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdania dotyczącego postępów Serbii w 2013 r. ¹⁶ , z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie sprawozdania dotyczącego postępów Turcji w 2013 r. ¹⁷ , z dnia 23 października 2013 r. w sprawie europejskiej polityki sąsiedztwa: dążenie do wzmocnienia partnerstwa. Stanowisko Parlamentu Europejskiego w sprawie sprawozdań za rok 2012 ¹⁸ , z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie odzyskiwania mienia przez kraje, w których zachodzą przemiany zapoczątkowane w czasie arabskiej wiosny ¹⁹ , z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie stosunków UE-Chiny ²⁰  oraz z dnia 13 grudnia 2012 r. zawierającą zalecenia Parlamentu Europejskiego dla Rady, Komisji oraz Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych w sprawie negocjacji dotyczących nowej umowy między UE a Rosją ²¹ ,

- uwzględniając art. 97 Regulaminu,

- uwzględniając zalecenie Komisji Spraw Zagranicznych (A7-0248/2014),

A. mając na uwadze, że niezależna europejska radiofonia i telewizja przedstawiają opinii publicznej - w Europie i na całym świecie - wspólną wizję, wspierają zapisane w Traktatach UE wartości, takie jak prawa człowieka i podstawowe wolności, w tym wolność słowa, oraz promują pluralizm, niezależność poglądów, różnorodność kulturową, wielość opinii oraz podstawową wartość, jaką jest dążenie do rozwiązywania konfliktów bez użycia przemocy, tolerancja i szacunek, zarówno na terytorium UE, jak i w kontekście jej stosunków zewnętrznych;

B. mając na uwadze, że każde zagrożenie niezależności mediów, czy to w wyniku ingerencji ze strony rządu, zastraszania dziennikarzy, braku przejrzystości w strukturach własności czy też nadrzędnych interesów komercyjnych, zaburza ogólny poziom wolności i pluralizmu mediów w każdym kraju;

C. mając na uwadze, że za zagwarantowanie i ochronę wolności słowa i mediów główną odpowiedzialność ponoszą rządy, pomimo tego, że rolą UE jest nadzorowanie stosowania art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej przy wdrażaniu przez państwa członkowskie prawa UE; mając na uwadze, że w prawie UE, w szczególności w protokole nr 29 dołączonym do TUE, zapisano, iż system publicznego nadawania w państwach członkowskich jest bezpośrednio związany z potrzebami demokratycznymi, społecznymi i kulturalnymi każdego społeczeństwa oraz koniecznością zachowania pluralizmu w mediach;

D. mając na uwadze, że transmisje radiowe i telewizyjne, w coraz większym stopniu uzupełniane przez internetowe usługi medialne, stanowią sprawny i efektywny pod względem kosztów sposób dotarcia do opinii publicznej w Europie i w państwach trzecich i są głównym źródłem informacji dla większości obywateli w UE i poza nią;

E. mając na uwadze, że nowe cyfrowe i internetowe platformy medialne przyczyniły się do zwiększenia różnorodności i pluralizmu i mają szczególne znaczenie w krajach, w których dostęp do bardziej tradycyjnych źródeł informacji jest ograniczony;

F. mając na uwadze, że europejskie media nadawcze o zasięgu międzynarodowym mogą odegrać kluczową rolę w upowszechnianiu na całym świecie wartości demokracji, wolności mediów i praw człowieka, w wyjaśnianiu różnych krajowych poglądów, w informowaniu o unijnej polityce, w kształtowaniu prawdziwie europejskiej perspektywy oraz przekazywaniu odbiorcom wiarygodnych i wysokiej jakości informacji, w szczególności dzięki zdecydowanemu i nieugiętemu zaangażowaniu na rzecz obiektywności dziennikarskiej;

G. mając na uwadze, że transmisje do celów demokratyzacji i promowania praw człowieka w państwach trzecich nie wchodzą bezpośrednio w zakres polityki medialnej UE;

H. mając na uwadze potrzebę stworzenia w ramach stosunków zewnętrznych UE spójnej europejskiej strategii w zakresie radiofonii i telewizji w celu promowania podstawowych wartości UE i jej celów jako podmiotu międzynarodowego, a także kształtowania debat i budowania zrozumienia zagadnień polityki zagranicznej;

I. mając na uwadze, że zapewnienie przez UE początkowego finansowania "Europejskiego Radia dla Białorusi" i stałe, oparte na projektach wsparcie dla niezależnej radiofonii i telewizji w państwach trzecich to dobre przykłady promowania wolności słowa i innych podstawowych praw i wolności w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB);

J. mając na uwadze, że stworzenie europejskiej stacji radiowej o zasięgu ogólnoświatowym mogłoby być bardzo przydatne jako kompleksowe narzędzie w stosunkach zewnętrznych UE i w celu promowania powszechnych wartości demokratycznych i praw człowieka; mając na uwadze, że wykorzystanie technologii internetowych mogłoby ułatwić realizację takiej inicjatywy;

K. mając na uwadze, że UE wspiera międzynarodowy kanał informacyjny Euronews, który nadaje w 13 językach, jest rozumiany przez 53 % ludności na świecie, dociera do 410 mln gospodarstw domowych w 155 państwach, posiada zasięg satelitarny na całym świecie, jest wiodącym kanałem pod względem potencjalnych odbiorców w Europie oraz wśród niearabskich kanałów informacyjnych w krajach arabskich i w Afryce Subsaharyjskiej i jest dostępny bezpłatnie na całym świecie na różnych urządzeniach przenośnych;

L. mając na uwadze, że UE od 2005 r. związana jest z Euronews umową o świadczenie usług, zapewniając tej stacji podstawowe finansowanie w wysokości 5 mln EUR rocznie z przeznaczeniem na produkcję oraz nadawanie programów dotyczących spraw europejskich; mając na uwadze, że w 2007 r. i 2009 r. podpisano dwie inne umowy na nadawanie Euronews odpowiednio w języku arabskim i perskim, opiewające na kwotę 5 mln EUR rocznie przez okres pięciu lat; mając na uwadze, że w grudniu 2010 r. UE i stacja Euronews podpisały wieloletnią umowę ramową o partnerstwie; mając na uwadze, że wkład finansowy Komisji na rzecz stacji Euronews na rok 2013 r. został określony w decyzji Komisji z dnia 8 maja 2013 r. dotyczącej przyjęcia zmienionego programu prac w dziedzinie komunikacji na rok 2013, stanowiącej decyzję w sprawie finansowania (C(2013)2631); mając na uwadze, że na szacowane przychody stacji Euronews w 2014 r. składają się opłaty licencyjne udziałowców (9 %), przychody z reklam (49 %) oraz finansowanie przez Komisję i jej różne dyrekcje generalne (42 %);

M. mając na uwadze, że niezależność redakcji od wszelkich ingerencji politycznych, a także bezstronność, różnorodność i szacunek dla widzów to kluczowe elementy corocznego zobowiązania wobec widzów składanego przez stację Euronews ²² ;

N. mając na uwadze, że w 2009 r. Komisja dokonała oceny podstawowej umowy z Euronews, która potwierdziła wyjątkowy i opłacalny status stacji Euronews jako ogólnoeuropejskiego kanału informacyjnego docierającego do większej liczby widzów w Europie niż konkurencyjne międzynarodowe kanały informacyjne ²³ ;

1. kieruje do Rady, Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych następujące zalecenia:

a) zrozumienie znaczenia wolnych mediów europejskich, w szczególności stabilnych pod względem finansowym i niezależnych publicznych usług nadawczych, dla propagowania unijnych wartości demokratycznych i informowania opinii publicznej o strategiach i celach w zakresie WPBiZ, zwłaszcza przez pogłębianie zrozumienia kwestii, które łączą i dzielą Europę, oraz zbliżanie obywateli europejskich, jeśli chodzi o pojmowanie przez nich polityki zagranicznej;

b) ustanowienie spójnej i solidnej strategii unijnej w zakresie radiofonii i telewizji w ramach zewnętrznych stosunków UE i promowanie w ten sposób wolności słowa i pluralizmu mediów oraz podtrzymywanie i wzmacnianie demokracji i praw człowieka w Europie i w państwach trzecich; uczynienie z tej strategii zintegrowanego narzędzia WPZiB;

c) zdefiniowanie w ramach tej strategii konkretnego podejścia do europejskiej radiofonii i telewizji - mając na uwadze niezależność mediów i kompetencje państw członkowskich w zakresie powierzania, definiowania i organizowania misji świadczenia publicznych usług nadawczych, które:

(i) pobudzają tworzenie w państwach trzecich otoczenia medialnego sprzyjającego rozwojowi niezależnej i profesjonalnej radiofonii i telewizji;

(ii) zachęcają europejskie media nadawcze o zasięgu międzynarodowym do:

- funkcjonowania w pluralistycznym i konkurencyjnym otoczeniu medialnym - dysponującym natychmiastowym dostępem do aktualnych wiadomości z pierwszej ręki, mającym możliwość czerpania korzyści płynących z najnowszych technologii oraz przodującym w rewolucji cyfrowej - oraz tworzenia wiarygodnych i zróżnicowanych treści;

- niezależności redakcyjnej;

- przestrzegania karty nadawcy zobowiązującej do dokładnego i obiektywnego relacjonowania wydarzeń oraz zrównoważonego i kompleksowego przedstawiania różnorodności UE i jej państw członkowskich, przestrzegania kodeksu dziennikarskiego, ze specjalnym naciskiem na politykę mającą na celu zagwarantowanie niezależności dziennikarskiej, dokładności i równowagi, i w tym zakresie stworzenia własnych niezależnych kodeksów postępowania oraz zdefiniowania linii redakcyjnych;

- oferowania platformy wymiany opinii i prowadzenia debaty na temat ważnych pod względem społecznym lub politycznym kwestii i w ten sposób prowadzenia i kształtowania debaty z perspektywy europejskiej dzięki szerokiej sieci korespondentów, a także pobudzania zainteresowania publicznego i uczestnictwa obywateli;

- korzystania z różnych metod nadawania wiadomości oraz programów opiniotwórczych, w tym TV, radia, internetu, transmisji internetowych, mediów społecznościowych i platform przenośnych, w celu zapewnienia jak najszerszego dotarcia do odbiorców spoza UE;

- odpowiedniego odzwierciedlania różnorodności opinii i kontekstów w UE, w tym poglądów i rzeczywistości w nowszych państwach członkowskich;

- aktywnego uczestnictwa w szkoleniu przyszłych wiodących dziennikarzy z Europy i spoza Europy;

- nieobawiania się poruszania w sposób dogłębny poważnych kwestii i przedstawiania obiektywnej rzeczywistości z różnych perspektyw;

d) uwzględnienie, że Euronews, z szeroką siecią krajowych nadawców oraz szeroką siecią dystrybucji, ma możliwość odgrywania ważnej roli w krajobrazie mediów oraz pobudzaniu debaty o Europie, w tym w państwach trzecich; uznanie jednak także, że aby odgrywać taką rolę, stacja Euronews powinna:

(i) dysponować środkami, aby kontynuować nadawanie w różnych językach, w tym językach pozaeuropejskich;

(ii) nadal dążyć do wzmacniania swojej niezależności redakcyjnej;

(iii) dysponować środkami, aby promować możliwości kształcenia i szkolenia dziennikarzy w zakresie zagadnień europejskich oraz nadal oferować możliwości szkolenia dziennikarzy zewnętrznych, w szczególności poprzez swój projekt Euronews Network;

(iv) zostać wzmocniona pod względem finansowania i struktury, aby być w stanie osiągać wyniki porównywalne z wynikami ogólnoświatowych kanałów informacyjnych;

(v) publikować na stronie internetowej przegląd swoich przychodów, aby zadbać o przejrzystość swoich działań;

e) skierowanie zewnętrznej pomocy finansowej UE opartej na projektach do nadawców, którzy już przestrzegają najwyższych standardów dziennikarskiej niezależności, dokładności i równowagi i pracują z zachowaniem takich standardów oraz promują wartości UE, a także przeznaczenie jej na projekty, które umożliwiłyby osiągnięcie takich standardów tym nadawcom, którzy pozostają w tyle pod względem niezależności, dokładności i zrównoważenia, pamiętając o tym, że ocena wyników na podstawie wymiernych kryteriów powinna stanowić warunek wstępny dalszego finansowania;

f) rozpoczęcie procesu refleksji na szczeblu UE z myślą o stworzeniu europejskiej stacji radiowej o zasięgu ogólnoświatowym;

g) systematyczne poruszanie kwestii ograniczania wolności mediów na wszystkich posiedzeniach dwustronnych z odpowiednimi państwami trzecimi, aby zmaksymalizować efekty proponowanej strategii unijnej w zakresie radiofonii i telewizji w kontekście stosunków zewnętrznych UE;

h) zwiększenie świadomości znaczenia radiofonii i telewizji dla stosunków zewnętrznych UE wśród państw członkowskich i poszukiwanie sposobów skoordynowania zaproponowanej strategii UE z działaniami i strategiami państw członkowskich w tej dziedzinie, aby zwiększyć ich spójność;

i) działanie na rzecz stworzenia w państwach trzecich prorozwojowego otoczenia medialnego i rozwoju niezależnej i profesjonalnej radiofonii i telewizji;

j) szybkie reagowanie, gdy sygnały satelitarne europejskich mediów nadawczych o zasięgu międzynarodowym są zakłócane w państwach trzecich, a także gdy rządy państw trzecich decydują o zawieszeniu nadawania przez media europejskie;

2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego zalecenia Radzie, Komisji i Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych jak również, w celach informacyjnych, państwom członkowskim.

1 Dokument Rady 11855/2012.

2 Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 50.

3 Dz.U. L 95 z 15.4.2010, s. 1.

4 Dz.U. C 377 E z 7.12.2012, s. 135.

5 Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0470.

6 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0274.

7 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0453.

8 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0575.

9 Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0453.

10 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0596.

11 Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0102.

12 Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0103.

13 Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0041.

14 Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0040.

15 Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0104.

16 Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0039.

17 Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0235.

18 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0446.

19 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0224.

20 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0097.

21 Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0505.

22 http://www.euronews.com/services-ue/

23 http://www.europarl.europa.eu/sides/getAllAnswers.do?reference=E-2010-3324

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2017.408.54
• Rodzaj: Zalecenie
• Tytuł: Zalecenie Parlamentu Europejskiego dla Rady, Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie roli radiofonii i telewizji w przedstawianiu UE i jej wartości (2013/2187(INI)).
• Data aktu: 02/04/2014
• Data ogłoszenia: 30/11/2017