Sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich za 2009 r. (2010/2059 (INI)).

Sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich za 2009 r.

P7_TA(2010)0435

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie sprawozdania rocznego dotyczącego działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2009 r. (2010/2059 (INI))

(2012/C 99 E/08)

(Dz.U.UE C z dnia 3 kwietnia 2012 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając sprawozdanie roczne dotyczące działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2009 r.,

– uwzględniając art. 24 ust.3 i art. 228 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

– uwzględniając art. 41 i 43 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

– uwzględniając decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom Parlamentu Europejskiego z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich⁽¹⁾,

– uwzględniając umowę ramową w sprawie współpracy, zawartą pomiędzy Parlamentem Europejskim i Rzecznikiem Praw Obywatelskich w dniu 15 marca 2006 r., która weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2006 r.,

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 października 2005 r. zatytułowany "Uprawnienia w zakresie przyjmowania i przekazywania komunikatów do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz upoważniania urzędników służby cywilnej do występowania przed Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich" (SEC(2005)1227),

– uwzględniając decyzję 2008/587/WE, Euratom Parlamentu Europejskiego z dnia 18 czerwca 2008 zmieniającej decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich⁽²⁾,

– uwzględniając dokonaną przez Rzecznika Praw Obywatelskich w celu uwzględnienia zmian w statucie zmianę przepisów wykonawczych, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2009 r.,

– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich,

– uwzględniając art. 205 ust. 2 zdanie drugie i trzecie Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji (A7-0275/2010),

A. mając na uwadze, że sprawozdanie roczne z działalności rzecznika z 2009 r. zostało oficjalnie przedstawione przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego w dniu 19 kwietnia 2010 r., zaś w dniu 4 maja 2010 r. rzecznik, Nikiforos Diamandouros, przedstawił w Brukseli swoje sprawozdanie Komisji Petycji,

B. mając na uwadze, że art. 24 TFUE stanowi, iż "każdy obywatel Unii może zwracać się do Rzecznika Praw Obywatelskich, ustanowionego zgodnie z postanowieniami artykułu 228",

C. mając na uwadze, że art. 41 Karty praw podstawowych stanowi, że "każda osoba ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia jej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii",

D. mając na uwadze, że art. 43 karty stanowi, że "każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w państwie członkowskim ma prawo zwracać się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Sądu Pierwszej Instancji wykonujących swoje funkcje sądowe",

E. mając na uwadze, że w następstwie wejścia w życie TFUE wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, a także działalność Rady Europejskiej wchodzą w zakres kompetencji rzecznika,

F. mając także na uwadze, że zgodnie z art. 228 TFUE Rzecznik Praw Obywatelskich jest odtąd "wybierany po każdych wyborach do Parlamentu Europejskiego na okres jego kadencji", a nie, jak dotychczas, "mianowany" przez Parlament Europejski,

G. mając na uwadze, że praca rzecznika przyczynia się do tworzenia Unii, w której "decyzje podejmowane są z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości i jak najbliżej obywateli", jak zapisano to w art. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej,

H. mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich zarejestrował 3 098 skarg w roku 2009 (wobec 3 406 w roku 2008) oraz że 727 skarg, tj. 23 % (wobec 802 w roku 2008) okazało się wchodzić w zakres jego kompetencji,

I. mając na uwadze, że w roku 2009 Rzecznik Praw Obywatelskich rozpoczął 335 postępowań w oparciu o skargi, z czego 318 postępowań zostało zakończonych i zamkniętych, z których 311 było następstwem skarg, zaś 7 zostało wszczętych z inicjatywy rzecznika,

J. mając na uwadze, że w 179 sprawach (56 % ogółu) zakończonych w roku 2009 odnośna instytucja przystała na ugodę lub rozwiązała kwestię, co wskazuje na silną wolę instytucji i organów do uznawania skarg kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich za możliwość poprawy zaistniałych błędów i współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich dla dobra obywateli,

K. mając na uwadze, że w roku 2009 Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził złe administrowanie w 12 % przypadków (37 postępowań), co spowodowało wystosowanie uwag krytycznych w 35 przypadkach,

L. mając na uwadze, że w roku 2009 wydano 15 zaleceń wstępnych,

M. mając na uwadze, że najczęstsze zarzuty w obszarze złego administrowania dotyczyły braku przejrzystości, w tym odmowy udzielenia informacji (36 % postępowań), niesprawiedliwości lub nadużycia władzy (14 %), możliwych do uniknięcia opóźnień (13 %), błędów proceduralnych (13 %), zaniedbań (6 %), niedopełnienia przez Komisję roli "strażnika Traktatów" (6 %), błędów prawnych (6 %) oraz dyskryminacji (5 %),

N. mając na uwadze, że średni czas rozpatrywania skarg skrócił się z 13 miesięcy w roku 2008 do 9 miesięcy w roku 2009, co świadczy o wysiłkach Rzecznika Praw Obywatelskich mających na celu skrócenie średniego czasu trwania jego postępowań, a także o duchu współpracy instytucji europejskich,

O. mając na uwadze, że żaden z przypadków złego administrowania nie był powodem złożenia w Parlamencie Europejskim specjalnego sprawozdania,

P. mając na uwadze, że uwagi krytyczne i zalecenia rzecznika nie mają mocy wiążącej prawnie, lecz ich celem jest zachęcanie instytucji i organów Unii do samokontroli i pozwalają one unikać powtarzania się błędów i zakłóceń w przyszłości,

Q. mając na uwadze, że od momentu utworzenia tego urzędu rola rzecznika uległa ewolucji dzięki jego niezależności, a także dzięki kontroli demokratycznej jego działalności sprawowanej przez Parlament i jego Komisję Petycji,

R. mając na uwadze, że konieczne jest, aby instytucje i organy Unii Europejskiej w pełni wykorzystywały środki konieczne w celu wypełnienia ich obowiązku zagwarantowania, że obywatele otrzymują natychmiastowe i merytoryczne odpowiedzi na swoje zapytania, skargi i petycje,

S. mając na uwadze rezolucję z dnia 6 września 2001 r., którą Parlament przyjął kodeks dobrego postępowania administracyjnego Rzecznika Praw Obywatelskich⁽³⁾,

T. mając na uwadze, że Europejska Sieć Rzeczników Praw Obywatelskich pozwala na kierowanie skarżących do rzeczników praw obywatelskich lub innych podobnych organów mających największą możliwość udzielenia pomocy na ich szczeblu, a także pozwala na wymianę informacji i najlepszych praktyk,

U. mając na uwadze, że działania rzecznika i Komisji Petycji mają charakter uzupełniający i sprzyjają większej skuteczności ich odnośnych prac,

1. zatwierdza roczne sprawozdanie za rok 2009 przedstawione przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;

2. przypomina, że wejście w życie Traktatu z Lizbony umacnia legitymację demokratyczną rzecznika dzięki jego wyborowi przez Parlament, a także rozszerza jego kompetencje na wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa oraz na działalność Rady Europejskiej;

3. wyraża zadowolenie z faktu, że wraz z wejściem w życie Traktatu z Lizbony Karta praw podstawowych, która odtąd jest prawnie wiążąca, zawiera prawo do dobrego administrowania jako jedno z praw podstawowych związanych z obywatelstwem Unii; zachęca zatem rzecznika do czuwania w swoim codziennym rozpatrywaniu skarg nad poszanowaniem Karty praw podstawowych;

4. jest zdania, że przejrzystość, dostęp do informacji i poszanowanie prawa do dobrego administrowania to warunki wstępne niezbędne do zaufania, jakie obywatele mają do zdolności instytucji w zakresie obrony ich praw;

5. uważa, że wyrażenie "złe administrowanie" powinno być nadal szeroko interpretowane w celu objęcia nie tylko naruszeń norm lub ogólnych zasad prawnych europejskiego prawa administracyjnego, takich jak zasada obiektywności, proporcjonalności i równości, niedyskryminacji i poszanowania praw człowieka oraz podstawowych swobód, ale także przypadków, w których instytucja nie działa konsekwentnie i w dobrej wierze lub nie bierze pod uwagę prawnie uzasadnionych oczekiwań obywateli, łącznie z przypadkami, w których dana instytucja sama zobowiązała się do przestrzegania pewnych norm i standardów, a nie jest do tego zobowiązana na mocy traktatów bądź przepisów prawa wtórnego;

6. wyraża rzecznikowi uznanie za jasne i wyczerpujące przedstawienie swojej działalności; sugeruje jednak, żeby w przyszłych sprawozdaniach w streszczeniu działalności oraz w analizie tematycznej położono większy nacisk na problemy strukturalne i tendencje przekrojowe;

7. uważa, że Rzecznik Praw Obywatelskich w okresie objętym sprawozdaniem wykonywał swoje uprawnienia w aktywny i zrównoważony sposób, zarówno jeżeli chodzi o rozpatrywanie skarg i zajmowanie się nimi oraz prowadzenie i zamykanie postępowań, jak i w zakresie utrzymywania konstruktywnych stosunków z instytucjami i organami Unii oraz zachęcania obywateli do korzystania ze swoich praw wobec tych instytucji i organów;

8. przyjmuje z zadowoleniem doskonałe relacje w ramach instytucjonalnych pomiędzy Rzecznikiem Praw Obywatelskich i Komisją Petycji, jeżeli chodzi o wzajemne poszanowanie uprawnień i prerogatyw; zachęca do stosowania już wprowadzonej przez rzecznika praktyki wysyłania swojego przedstawiciela na wszystkie posiedzenia Komisji Petycji;

9. docenia zasadniczy wkład Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Obywatelskich, reprezentowanej w 32 krajach przez 94 biura i której członkiem jest Komisja Petycji, wnoszony przy poszanowaniu zasady pomocniczości; z zadowoleniem przyjmuje współpracę pomiędzy Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich i rzecznikami praw obywatelskich oraz podobnymi organami na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w państwach członkowskich;

10. przyjmuje do wiadomości, że w roku 2009 rzecznik otrzymał 3 098 skarg, a 318 postępowań zostało zakończonych i zamkniętych w tym okresie;

11. wyraża zadowolenie z powodu dużej liczby procedur zwieńczonych ugodą lub zakończonych przez odnośną instytucję (56 %), co świadczy o konstruktywnej współpracy pomiędzy Rzecznikiem Praw Obywatelskich a instytucjami i organami Unii; zachęca rzecznika oraz instytucje i organy Unii do kontynuowania wysiłków w tym kierunku;

12. wyraża zadowolenie z powodu wysiłków Rzecznika Praw Obywatelskich mających na celu skrócenie średniego czasu trwania jego postępowań do 9 miesięcy; żąda, żeby wszystkie instytucje i organy Unii były wyposażone w środki budżetowe i zasoby ludzkie konieczne do zagwarantowania szybkiego nadawania biegu skargom i petycjom;

13. przyjmuje do wiadomości, że ponad jedna trzecia postępowań rozpoczętych przez rzecznika w roku 2009 dotyczy braku przejrzystości; żąda w związku z tym, żeby obecny przegląd rozporządzenia (WE) 1049/2001 nie ograniczył obowiązującego prawa do dostępu do informacji i dokumentów, lecz przyjął bardziej proaktywne podejście;

14. wyraża zadowolenie z postępów osiągniętych w roku 2009 w dziedzinie ułatwiania rzecznikowi dostępu do dokumentów poufnych Rady;

15. odnotowuje istnienie strategii komunikacyjnej oraz rozwój strony internetowej, które przyczyniły się do zmniejszenia liczby skarg niedopuszczalnych i zachęca rzecznika do kontynuowania wysiłków mających na celu informowanie obywateli europejskich o swojej funkcji i o granicach swoich kompetencji, a także o ich prawach;

16. zgadza się z opinią rzecznika, zgodnie z którą podstawowe znaczenie dla właściwego administrowania, poza poszanowaniem wiążących reguł będących dla administracji obowiązkowymi, ma stworzenie prawdziwej kultury usługi dla obywateli; zachęca w związku z tym rzecznika do podejmowania większej liczby inicjatyw służących propagowaniu w instytucjach i wśród obywateli tej kultury usługi;

17. wyraża ubolewanie z powodu liczby skarg związanych z możliwymi do uniknięcia opóźnieniami w rejestracji pytań, rozpatrywaniu spraw i podejmowaniu decyzji; proponuje, aby w ramach przeglądu rozporządzenia finansowego przewidzieć rekompensatę finansową w przypadku oczywistych i przedłużających się opóźnień;

18. przyjmuje do wiadomości, że rzecznik doprowadził do końca postępowanie z inicjatywy własnej dotyczące zasad stosowanych przez Komisję do wniosków obywateli o dostęp do dokumentów związanych z postępowaniami o naruszenie prawa unijnego; zachęca do zacieśnienia współpracy z Komisją Petycji i sugeruje rzecznikowi, aby regularnie informował on Komisję Petycji o prowadzonych przez niego postępowaniach z inicjatywy własnej i uzyskiwanych rezultatach; zachęca Komisję do przyjęcia bardziej otwartej i proaktywnej postawy w związku z informacjami o postępowaniach o naruszenie prawa unijnego;

19. uważa, że kodeks dobrego postępowania administracyjnego zaproponowany przez rzecznika i zatwierdzony przez Parlament w rezolucji z dnia 6 września 2001 r. służy za przewodnik i punkt odniesienia personelowi wszystkich organów i instytucji wspólnotowych; wyraża zadowolenie z powodu zatwierdzenia kodeksu przez Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny; wyraża również zadowolenie z powodu podpisania z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym protokołu porozumienia w sprawie rozpatrywania skarg; zachęca rzecznika do rozważenia przeglądu kodeksu dobrego postępowania w oparciu o doświadczenia ostatnich dziesięciu lat i do propagowania i wymiany dobrych praktyk na tej podstawie;

20. wyraża ubolewanie, że skargi dotyczące złego stosowania przez jakieś państwo członkowskie prawa wspólnotowego, otrzymywane przez rzeczników krajowych, nie są rejestrowane przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich; sugeruje Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich ich wspólne uwzględnianie, żeby umożliwić lepsze zrozumienie problemu;

21. sugeruje rzecznikowi, żeby zachęcał rzeczników krajowych do regularnej wymiany informacji z ich parlamentami krajowymi na wzór wymiany istniejącej między Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich i Parlamentem;

22. zachęca Komisję Europejską do opracowania europejskiej ustawy administracyjnej wspólnej dla wszystkich organów, instytucji i agencji Unii;

23. zwraca uwagę rzecznika na nową procedurę naboru pracowników przez EPSO i sugeruje nadzór nad jej stosowaniem połączony z analizą stwierdzonych zmian;

24. popiera pomysł utworzenia portalu intranetowego wspólnego dla wszystkich członków Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Obywatelskich w celu zapewnienia regularnego rozpowszechniania dokonań;

25. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji i sprawozdania Komisji Petycji Radzie, Komisji, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, a także rządom i parlamentom państw członkowskich oraz ich rzecznikom praw obywatelskich lub podobnym właściwym organom.

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 113 z 4.5.1994, s. 15.

⁽²⁾ Dz.U. L 189 z 17.7.2008, s. 25.

⁽³⁾ Dz.U. C 72 E z 21.3.2002, s. 331.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2012.99E.39
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich za 2009 r. (2010/2059 (INI)).
• Data aktu: 25/11/2010
• Data ogłoszenia: 03/04/2012