W dniu 13 grudnia 2011 r. Europejski Bank Centralny (EBC) otrzymał od Rady Unii Europejskiej wniosek o wydanie opinii w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1060/2009 w sprawie agencji ratingowych(1) (zwanego dalej "projektem rozporządzenia") a w dniu 21 grudnia 2011 r. - o wydanie opinii w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) i dyrektywę 2011/61/UE w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w odniesieniu do nadmiernego polegania na ratingach kredytowych(2) (zwanego dalej "projektem dyrektywy").
Właściwość EBC do wydania opinii wynika z art. 127 ust. 4 oraz art. 282 ust. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jako że projekt rozporządzenia i projekt dyrektywy zawierają postanowienia mające wpływ na przyczynianie się przez Europejski System Banków Centralnych do należytego wykonywania polityk w odniesieniu do stabilności systemu finansowego, zgodnie z art. 127 ust. 5 Traktatu. Rada Prezesów wydała niniejszą opinię zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 17 ust. 5 Regulaminu Europejskiego Banku Centralnego.
EBC podziela ogólny cel projektu rozporządzenia i projektu dyrektywy, jakim jest przyczynienie się do zmniejszenia zagrożeń stabilności finansowej oraz przywrócenie zaufania inwestorów i innych uczestników rynku do rynków finansowych i jakości ratingów. Projekty zmierzają do: a) zredukowania nadmiernej zależności od zewnętrznych ratingów kredytowych; b) ograniczenia ryzyka przenoszenia niekorzystnych zjawisk związanych ze zmianami ratingów państw; c) poprawy warunków panujących na rynku ratingów kredytowych w celu podwyższenia jakości ratingów; d) zapewnienia inwestorom prawa do dochodzenia roszczeń; oraz e) podwyższenia jakości ratingów poprzez zwiększenie niezależności agencji ratingowych oraz promowanie niezawodnych procesów i metodologii ratingu. EBC jest żywo zainteresowany inicjatywami regulacyjnymi zmniejszającymi zależność od zewnętrznych ratingów kredytowych(3). Świadomość istnienia niedoskonałości ratingów wystawianych przez agencje ratingowe może mieć istotny wpływ na poziom zaufania na rynku oraz niekorzystnie wpływać na stabilność finansową. W tym kontekście EBC podziela szczególny cel Komisji polegający na zmniejszeniu nadmiernej zależności od zewnętrznych ratingów kredytowych, jest on bowiem zgodny z zasadami ustanowionymi w tym zakresie przez Radę Stabilności Finansowej (RSF)(4).
EBC popiera również przyznanie Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW) szerokich kompetencji w zakresie nadzoru nad agencjami kredytowymi i udzielania zezwoleń na ich funkcjonowanie. Dodatkowe zadania postawione przed EUNGiPW zgodnie z projektem rozporządzenia przyczynią się do poprawy warunków panujących na rynku ratingów kredytowych w celu podwyższenia jakości ratingów oraz promowania niezawodnych procesów i metodologii ratingu(5).
______(1) COM(2011) 747 wersja ostateczna.
(2) COM(2011) 746 wersja ostateczna.
(3) Zob. odpowiedź Eurosystemu na publiczne konsultacje Komisji Europejskiej w sprawie agencji ratingowych z lutego 2011 r. (zwaną dalej "odpowiedzią Eurosystemu"), dostępną na stronie internetowej EBC pod adresem http://www.ecb.europa.eu
(4) Zob. publikację "Principles for reducing reliance on CRA ratings" Rady Stabilności Finansowej z 27 października 2010 r. (zwaną dalej "zasadami RSF") oraz zawarty w załączniku II przegląd ramowych zasad oceny kredytowej w Eurosystemie w tym obszarze.
(5) Zob. na przykład pkt 1 i 2 opinii CON/2010/82 z dnia 19 listopada 2010 r. w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1060/2009 w sprawie agencji ratingowych. Opinie EBC są publikowane na stronie internetowej EBC pod adresem http://www.ecb.europa.eu
(6) Artykuł 1 ust. 6 projektu rozporządzenia, nowy art. 5a, zdanie pierwsze.
(7) Artykuł 1 ust. 6 projektu rozporządzenia, nowy art. 5a, zdanie drugie.
(8) Zob. sprawozdanie grupy wysokiego szczebla ds. nadzoru finansowego w UE z dnia 25 lutego 2009 r., której przewodniczył Jacques de Larosière z dnia 25 lutego 2009 r., s. 19-20. Grupa Larosière'a stwierdziła, że korzystanie z ratingów, które są wymagane na potrzeby niektórych regulacji finansowych, wiąże się z wieloma problemami, ale jest prawdopodobnie nie do uniknięcia na obecnym etapie. Grupa Larosière'a uważa jednak, że z czasem należy te ratingi poważnie ograniczyć. Organy nadzoru powinny upewniać się, że instytucje finansowe są w stanie uzupełnić zewnętrzne ratingi (na których nie powinny już w tak dużym stopniu polegać) odpowiednimi niezależnymi ocenami.
(9) Zob. zasady RSF, zasada II - zmniejszenie zależności rynków od ratingów sporządzanych przez agencje ratingowe.
(10) Zob. pkt 3.4.2 uzasadnienia projektu rozporządzenia, s. 7, oraz dołączoną do niego ocenę skutków, s. 11-13 i 25-28.
(11) COM(2011) 453 wersja ostateczna.
(12) Zob. art. 76 ust. 2 i 3 oraz art. 77 projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi i zmieniającej dyrektywę 2002/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dodatkowego nadzoru nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń oraz przedsiębiorstwami inwestycyjnymi konglomeratu finansowego, COM(2011) 453 wersja ostateczna (zwanego dalej "projektem dyrektywy CRD IV"). Zob. również art. 395 projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, COM(2011) 452 wersja ostateczna (zwanego dalej "projektem rozporządzenia CRD IV").
(13) Dz.U. L 174 z 1.7.2011, s. 1. Zob. również art. 1 i art. 2 projektu dyrektywy.
(14) Artykuł 1 ust. 6 projektu rozporządzenia, nowy art. 5b, akapit pierwszy.
(15) Porównaj: przypis 14.
(16) Artykuł 1 ust. 6 projektu rozporządzenia, nowy art. 5b, akapit drugi.
(17) Zob. zasady RSF, zasada I - zmniejszenie zależności od ratingów sporządzanych przez agencje ratingowe w standardach i przepisach ustawowych i wykonawczych.
(18) Artykuł 1 ust. 6 projektu rozporządzenia, nowy art. 5b.
(19) Zobacz, na przykład, jeżeli chodzi o oceny kredytowe dokonywane przez instytucje ECAI, art. 80-83 i art. 96-99 oraz załącznik VI i IX do dyrektywy 2006/48/WE, art. 130 i n. projektu rozporządzenia CRD IV oraz art. 109a ust. 1 lit. b) i art. 111 ust. 1 lit. n) projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy 2003/71/WE i 2009/138/WE w zakresie uprawnień Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych oraz Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (COM(2011) 8 wersja ostateczna) (zwanego dalej "projektem dyrektywy Omnibus II").
(20) Artykuł 81 ust. 2 i art. 97 ust. 2 dyrektywy 2006/48/WE.
(21) Zob. na przykład art. 81 ust. 2, drugi akapit, dyrektywy 2006/48/WE, art. 131 ust. 1 projektu rozporządzenia CRD IV oraz art. 111 ust. 1 lit. n) projektu dyrektywy Omnibus II.
(22) Jak proponuje art. 1 ust. 6 projektu rozporządzenia, nowy art. 5b, ostatnie zdanie akapitu pierwszego.
(23) Zob. zasady RSF - zasada II.
(24) Porównaj: przypis 23.
(25) Artykuł 1 ust. 6 projektu rozporządzenia, nowy art. 5b.
(26) Artykuł 150 ust. 2 projektu dyrektywy CRD IV.
(27) Artykuł 2 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1060/2009.
(28) Dz.U. L 177 z 30.6.2006, s. 1.
(29) Zob. motyw 44 rozporządzenia (WE) nr 1060/2009.
(30) Zob. art. 130 ust. 2 i art. 262 ust. 2 projektu rozporządzenia CRD IV.
(31) Por. art. 130, art. 131 i art. 133 projektu rozporządzenia CRD IV oraz art. 81, art. 97 i część II załącznika VI do dyrektywy 2006/48/WE.
(32) Zob. pkt 6.4 opinii CON/2011/42 z dnia 4 maja 2011 r. w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2003/71/WE i 2009/138/WE w zakresie uprawnień Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych oraz Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych.
(33) Artykuł 1 ust. 14 projektu rozporządzenia, nowy art. 11a.
(34) Artykuł 1 ust. 14 i art. 1 ust. 18 projektu rozporządzenia, nowy art. 11a ust. 1 i nowy art. 21 ust. 4a.
(35) Zob. art. 131 i art. 265 projektu rozporządzenia CRD IV oraz publikację Komitetu Europejskich Organów Nadzoru Bankowego "Revised Guidelines on the recognition of External Credit Assessment Institutions" z dnia 30 listopada 2010 r., cz. 3, dostępną na stronie internetowej EUNB pod adresem http://www.eba.europa.eu
(36) Zob. projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2003/71/WE i 2009/138/WE w zakresie uprawnień Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych oraz Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (kompromisowa propozycja Prezydencji z dnia 21 września 2011 r.), dostępny na stronie internetowej Rady pod adresem http://register.consilium.europa.eu
(37) Zob. pkt 6.4 opinii CON/2011/42.
(38) Zob. odpowiedź Eurosystemu, pkt 2.1.
(39) Załącznik I, pkt 6 projektu rozporządzenia.
(40) Zob. odpowiedź Eurosystemu, pkt 5.
(41) Zob. art. 1 ust. 24 projektu rozporządzenia, art. 39 ust. 1.
(42) Zob. art. 1 ust. 8 projektu rozporządzenia, art. 6a.
(43) Zob. art. 1 ust. 8 projektu rozporządzenia, art. 6a ust. 1 lit. a).
(44) Zob. art. 1 ust. 8 projektu rozporządzenia, nowy art. 6b.
(45) Artykuł 39 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1060/2009.
(46) Zob. art. 1 ust. 10 i art. 1 ust. 19 projektu rozporządzenia.
(47) Zob. art. 1 ust. 11 projektu rozporządzenia.
(48) Artykuł 1 ust. 11 projektu rozporządzenia, nowy art. 8a ust. 1.
(49) Artykuł 1 ust. 11 projektu rozporządzenia, nowy art. 8a ust. 4.
(50) Artykuł 1 ust. 11 projektu rozporządzenia, nowy art. 8b.
(51) Zob. na przykład art. 122a dyrektywy 2006/48/WE, art. 17 dyrektywy 2011/61/UE, art. 50a dyrektywy 2009/65/WE oraz art. 135 dyrektywy 2009/138/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz.U. L 335 z 17.12.2009, s. 1).
(52) Artykuł 1 ust. 11 projektu rozporządzenia, nowy art. 8a ust. 3.
(53) Artykuł 1 ust. 24 projektu rozporządzenia, nowy art. 39 ust. 4.
(54) Artykuł 478 projektu rozporządzenia CRD IV, kompromisowa propozycja Prezydencji z dnia 1 marca 2012 r. dostępna na stronie internetowej Rady pod adresem http://register.consilium.europa.eu