Strategia UE dla Morza Czarnego (2010/2087(INI)).

Strategia UE dla Morza Czarnego

P7_TA(2011)0025

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie strategii UE na rzecz regionu Morza Czarnego (2010/2087(INI))

(2012/C 136 E/15)

(Dz.U.UE C z dnia 11 maja 2012 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany "Synergia czarnomorska - Nowa inicjatywa współpracy regionalnej" (COM(2007)0160),

– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie inicjatywy w zakresie synergii czarnomorskiej z dnia 14 maja 2007 r.,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 stycznia 2008 r. w sprawie podejścia do polityki regionalnej w regionie Morza Czarnego⁽¹⁾,

– uwzględniając wspólne oświadczenie ministrów spraw zagranicznych państw Unii Europejskiej i szerzej rozumianego regionu Morza Czarnego, przyjęte w Kijowie w dniu 14 lutego 2008 r.,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji z pierwszego roku wdrażania synergii czarnomorskiej, przyjęte w dniu 19 czerwca 2008 r. (COM(2008)0391),

– uwzględniając wspólne oświadczenie inicjujące partnerstwo na rzecz ochrony środowiska w ramach synergii czarnomorskiej przyjęte w Brukseli w dniu 16 marca 2010 r.,

– uwzględniając komunikat Komisji w sprawie wzmocnienia europejskiej polityki sąsiedztwa (COM(2006)0726) oraz wyrażony przez Komisję zamiar przedstawienia w 2011 r. przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS),

– uwzględniając partnerstwo dla członkostwa z Turcją,

– uwzględniając umowy o partnerstwie i współpracy zawarte z Armenią, Azerbejdżanem, Gruzją, Republiką Mołdowy i Ukrainą oraz toczące się negocjacje w sprawie nowych umów o stowarzyszeniu, a także odpowiednie plany działania w ramach EPS,

– uwzględniając sprawozdania z postępów we wdrażaniu EPS w Armenii, Azerbejdżanie, Republice Mołdowy, Gruzji i na Ukrainie, przyjęte przez Komisję 12 maja 2010 r.,

– uwzględniając umowę o partnerstwie i współpracy zawartą z Federacją Rosyjską oraz negocjacje prowadzone w sprawie nowej umowy UE-Rosja,

– uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady pt. "Partnerstwo wschodnie" z dnia 3 grudnia 2008 r. (COM(2008)0823),

– uwzględniając wspólne oświadczenie przyjęte podczas szczytu partnerstwa wschodniego w Pradze dnia 7 maja 2009 r.,

– uwzględniając ostatnie postępy w dialogu na temat ułatwień wizowych z krajami regionu,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie wzmocnienia europejskiej polityki sąsiedztwa⁽²⁾,

– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej, Turcji, Ukrainy i państw Kaukazu Południowego, a także w sprawie zintegrowanej polityki morskiej,

– uwzględniając art. 48 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinie Komisji Handlu Międzynarodowego, Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0378/2010),

A. mając na uwadze, że region Morza Czarnego to strategiczny pomost łączący Europę z regionem Morza Kaspijskiego, Azją Środkową i Bliskim Wschodem, i dalej z Azją Południowo-Wschodnią i Chinami oraz że region ten cechują ścisłe więzy i wielki potencjał, lecz także rozbieżności i rywalizacja; mając na uwadze, że region ten obejmuje państwa członkowskie UE, tj. Bułgarię, Grecję i Rumunię, państwo kandydujące, tj. Turcję, oraz partnerów w ramach EPS, tj. Armenię, Azerbejdżan, Gruzję, Republikę Mołdowy i Ukrainę, a także Federację Rosyjską jako partnera strategicznego,

B. mając na uwadze, że region Morza Czarnego jest strategicznie ważny dla UE; mając na uwadze, że Morze Czarne jest częściowo morzem wewnętrznym UE, a pod względem geograficznym w większości należy do Europy, z czego wynikają wspólne wyzwania i szanse dla UE i państw regionu, a także wspólna potrzeba zapewnienia obszaru pokoju, demokracji, bezpieczeństwa, stabilności, współpracy regionalnej i trwałego dobrobytu wokół niego, mając na uwadze, że w regionie Morza Czarnego konieczne jest spójniejsze zrównoważone i strategiczne podejście,

C. mając na uwadze, że region Morza Czarnego tworzy bogate środowisko pod względem społecznym, kulturowym i religijnym, w którym dialog międzykulturowy i międzywyznaniowy powinien odgrywać główną rolę,

D. mając na uwadze, że pozytywną konsekwencją synergii czarnomorskiej było uznanie regionu Morza Czarnego za strategiczny dla UE, a także uznanie potrzeby głębszego zaangażowania UE w tym regionie; mając na uwadze, że wyniki synergii czarnomorskiej były dotychczas raczej ograniczone oraz że brakuje jasnego i pełnego obrazu obecnych wyników w zakresie wdrażania synergii czarnomorskiej, co naraża UE na krytykę, zgodnie z którą nie stworzyła ona strategicznej wizji regionu i stosuje fragmentaryczne podejście do wdrażania tej synergii,

E. mając na uwadze, że nie został opracowany plan działania określający konkretne cele i punkty odniesienia oraz mechanizmy w zakresie sprawozdawczości, monitorowania, oceny i działań następczych, co postulowano już w pierwszej rezolucji Parlamentu w sprawie Morza Czarnego,

F. mając na uwadze, że przedstawiono tylko jedno sprawozdanie z postępów, w 2008 r., jednak potem nie powstał żaden mechanizm regularnej sprawozdawczości; mając na uwadze, że zrealizowano niewiele projektów i że jak dotąd uruchomiono jedynie partnerstwo na rzecz ochrony środowiska,

G. mając na uwadze, że od 2008 r. nie odbyła się żadna konferencja ministerialna, co wyraźnie wskazuje na brak wyrazistości, wizji strategicznej i ukierunkowania politycznego synergii czarnomorskiej,

H. mając na uwadze, że w dotychczasowych wysiłkach, wprawdzie godnych pochwały, poważnie przeszkadzały słaba organizacja administracyjna, brak zaangażowania instytucjonalnego i politycznego oraz niedobory kadrowe i brak przeznaczonych specjalnie na ten cel środków finansowych,

I. mając na uwadze, że od 2008 r. w regionie Morza Czarnego zaszło wiele zmian oraz że wprawdzie współpraca regionalna wydaje się przynosić postępy w niektórych dziedzinach technicznych, takich jak środowisko, edukacja, badania naukowe i technologia, a także w dziedzinie zbliżenia normatywnego, jednak liczne problemy, takie jak utrzymujące się konflikty na Kaukazie i w Naddniestrzu, ochrona oraz operacje poszukiwawcze i ratunkowe na morzu, militaryzacja, przesiedlenia ludności i osłabienie demokratycznych rządów, pozostają nierozwiązane, a nawet zyskują na intensywności,

J. mając na uwadze, że Unia Europejska poprzez misję francuskiej prezydencji a także działania jej państw członkowskich wykazała zaangażowanie w wygaszenie i rozwiązanie konfliktu w Gruzji,

K. mając na uwadze, że region Morza Czarnego ma znaczenie geostrategiczne dla bezpieczeństwa energetycznego UE, zwłaszcza pod względem zróżnicowania dostaw energii,

L. mając na uwadze, że inne inicjatywy UE obejmujące państwa regionu Morza Czarnego nie powinny być postrzegane jako konkurencyjne wobec synergii czarnomorskiej, lecz raczej jako uzupełniające ją,

M. mając na uwadze, że Komisja została poproszona o przygotowanie strategii UE na rzecz regionu Dunaju, która powinna uwzględniać jego ścisłe powiązanie z regionem Morza Czarnego,

1. uważa, że ze względu na strategiczne znaczenie regionu Morza Czarnego dla UE i na stosunkowo ograniczone wyniki synergii czarnomorskiej należy uruchomić strategię mającą na celu zwiększenie spójności i wyrazistości działań UE w regionie oraz że strategia UE na rzecz regionu Morza Czarnego powinna stanowić integralną część szerszej wizji polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa UE;

2. wzywa Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ), aby opracowały strategię na rzecz regionu Morza Czarnego, równolegle z przeglądem europejskiej polityki sąsiedztwa, określając w ten sposób zintegrowane i wszechstronne podejście UE do wyzwań i możliwości tego regionu, ze szczegółowym planem działania, jasnymi celami, modelowymi inicjatywami i punktami odniesienia; uważa, że ta strategia przyczyni się do skutecznej koordynacji działań i podziału zadań;

3. ponownie wzywa Komisję i ESDZ do prowadzenia regularnych przeglądów wdrażania strategii przez zastosowanie konkretnych mechanizmów w zakresie monitorowania, oceny, działań następczych i sprawozdawczości; nalega na przeprowadzanie konsultacji z odpowiednimi komisjami Parlamentu Europejskiego na najważniejszych etapach tego procesu;

4. zaleca zagwarantowanie spójności polityki na szczeblu UE i krajowych strategii państw członkowskich UE w regionie Morza Czarnego;

5. podkreśla, że państwa członkowskie UE muszą uzgodnić jasne priorytety, aby następnie opracować realistyczny i solidny pod względem finansowym plan działania wraz z odpowiednim systemem oceny jego skuteczności;

6. podkreśla, że do zadania, jakim jest realizacja celów nowej strategii należy wyznaczyć odpowiednie zasoby kadrowe, szczególnie przez jej jasne uwzględnienie w ramach struktury organizacyjnej i polityki kadrowej ESDZ;

7. z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie wspólnego programu operacyjnego na rzecz współpracy ponadgranicznej w basenie Morza Czarnego w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI) oraz jest przekonany, że duża liczba otrzymanych wniosków odzwierciedla wysoki poziom zainteresowania wspólnymi projektami współpracy w regionie Morza Czarnego; pochwala zatwierdzenie w listopadzie 2010 r. przez Wspólny Komitet Monitorujący 16 nowych projektów; uważa jednak, że powolne tempo jego działania tego programu odzwierciedla niedociągnięcia w funkcjonowaniu bieżących mechanizmów finansowania; wskazuje szczególnie na trudności prawne związane z koniecznością finansowania uczestników za pośrednictwem różnych instrumentów finansowych oraz wzywa Komisję, aby opracowała metody wyeliminowania takich przeszkód; jest zdania, że program mógłby objąć również projekty inwestycyjne;

8. apeluje o opracowanie wspólnego programu operacyjnego dla basenu Morza Czarnego na następny okres programowania, aby w pełni uwzględnić i nadal dążyć do realizacji wszystkich celów określonych w dokumencie strategicznym ENPI na lata 2007-2013 dotyczącym współpracy transgranicznej; podkreśla, że należy określić jednolite warunki dotyczące wniosków, dając w ten sposób każdej osobie prawnej w dowolnym uczestniczącym państwie na obszarze objętym programem możliwość złożenia wniosku w charakterze głównego wnioskodawcy; uważa, że wszystkie kraje objęte wspólnym programem operacyjnym dla basenu Morza Czarnego powinny zostać włączone i zachęcane do aktywnego uczestnictwa w następnym okresie programowania;

9. wyraża w związku z tym przekonanie, że powodzenie strategii zależy od zapewnienia odpowiedniego i jasno określonego finansowania; wzywa do utworzenia specjalnej linii budżetowej przeznaczonej na strategię na rzecz regionu Morza Czarnego, a także do opracowania skutecznych, dostosowanych do szczególnej charakterystyki danego regionu metod przekazywania środków finansowych oraz do kontroli wykorzystania tych środków; zachęca do priorytetowego finansowania projektów rozwojowych na małą skalę; wzywa Komisję i regiony do propagowania projektów typu "ludzie dla ludzi" w ramach współpracy transgranicznej oraz do udostępnienia i zwiększenia instrumentu finansowego funduszu małych projektów;

10. podkreśla konieczność podejścia opierającego się na projektach, tak by w działania w zakresie opracowania i realizacji strategii na rzecz regionu Morza Czarnego oraz ponoszenia za nią wspólnej odpowiedzialności zaangażowane były władze lokalne, społeczności przedsiębiorców, organizacje pozarządowe lub inne organizacje społeczeństwa obywatelskiego; zwraca uwagę na znaczenie monitorowania działalności w regionie Morza Czarnego poprzez określenie punktów odniesienia i innych wskaźników;

11. zachęca do tworzenia synergii między rożnymi dziedzinami polityki unijnej objętymi zakresem strategii, a w szczególności między funduszami strukturalnymi, ramowym programem badań i rozwoju oraz transeuropejskimi sieciami transportowymi w celu zapewnienia trwałości finansowanych działań; uważa, że możliwości stworzone dzięki jednej inicjatywie w zakresie rozwoju gospodarczego mogą być kontynuowane w ramach innej, uzupełniającej inicjatywy;

12. uznaje szerokie uczestnictwo i odpowiedzialność regionalną za istotne zasady podejścia UE do tego regionu oraz postrzega Turcję i Rosję jako partnerów, którzy - w ramach najkorzystniejszego rozwiązania - powinni zostać odpowiednio zaangażowani we współpracę regionalną w regionie Morza Czarnego; uważa, że podwójna rola Bułgarii, Rumunii i Grecji - jako państw położonych na wybrzeżu i jako państw członkowskich UE - ma istotne znaczenia dla powodzenia polityki UE w regionie Morza Czarnego;

13. jest zdania, że dla zapewnienia wyrazistości, ukierunkowania strategicznego i koordynacji na wysokim szczeblu należy regularnie organizować spotkania ministerialne UE i państw szerzej rozumianego regionu Morza Czarnego, z udziałem wszystkich podmiotów i krajów w tym regionie, w tym Organizacji Współpracy Gospodarczej Państw Regionu Morza Czarnego (BSEC), Komisji ds. Ochrony Morza Czarnego przed Zanieczyszczeniem, EBOiR i EBI; jest przekonany, że krokiem w kierunku stworzenia rzeczywistego partnerstwa w regionie mógłby być dialog instytucjonalny zbliżający UE i BSEC; zauważa jednak, że najwyraźniej BSEC stoi obecnie w obliczu trudności strukturalnych i wymaga odmłodzenia i reformy, aby stać się skutecznym partnerem regionalnym;

14. ubolewa, że koncepcja Czarnomorskiego Forum na rzecz Dialogu i Partnerstwa ucierpiała na skutek regionalnych napięć, w związku z czym nie zostało ono dotychczas powołane; uważa, że takie forum mogłoby odegrać pewną rolę w rozwoju koncepcji i wspieraniu dialogu pomiędzy podmiotami regionalnymi;

15. uważa, że strategia na rzecz regionu Morza Czarnego powinna być rozwijana na wszystkich szczeblach współpracy regionalnej; z zadowoleniem przyjmuje współpracę parlamentarną podjętą między UE a państwami regionu Morza Czarnego;

16. uznaje znaczenie regionalnych i lokalnych organów i podmiotów w planowaniu i realizacji strategii ze względu na ich bliskie więzi z obszarem i lokalną ludnością; w związku z tym domaga się określenia ich potrzeb i ich pełnego udziału w strategii;

17. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie czarnomorskiego forum społeczeństwa obywatelskiego i zachęca do ściślejszej współpracy władz lokalnych, społeczeństwa obywatelskiego i przedsiębiorców; wzywa Komisję do udzielenia większego wsparcia społeczeństwu obywatelskiemu, w tym sieciom organizacji społeczeństwa obywatelskiego; podkreśla rolę sektora pozarządowego w zapewnianiu zarówno skutecznej realizacji strategii na rzecz regionu Morza Czarnego, jak i pomyślnego wdrażania środków budowy zaufania;

18. podkreśla, że synergia czarnomorska i Partnerstwo Wschodnie uzupełniają się wzajemnie, oraz wzywa Komisję do pozytywnego wykorzystania różniących się od siebie podejść cechujących te dwie inicjatywy oraz do wyjaśnienia na wszystkich poziomach, w jaki sposób należy wykorzystywać ten znaczny stopień komplementarności; wzywa wiceprzewodniczącą/ wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do zadbania, aby ESDZ skutecznie koordynowała różne inicjatywy i instrumenty wprowadzane przez UE w szerzej rozumianym regionie Morza Czarnego;

19. z zadowoleniem przyjmuje rozwój strategii UE na rzecz regionu Dunaju, które mają zostać zakończone do końca bieżącego roku, oraz wzywa do jej zatwierdzenia i do rozpoczęcia wdrażania w pierwszej połowie 2011 r.; zwraca uwagę na potrzebę rozszerzenia strategii UE na rzecz regionu Dunaju w kierunku regionu Morza Czarnego; zaznacza, że zrównoważony rozwój regionu Dunaju jeszcze bardziej zwiększy geostrategiczne znaczenie regionu Morza Czarnego; w związku z tym, uznając zróżnicowany charakter regionów i odmienne geograficzne ukierunkowanie obu strategii, uważa, że powinny one wzajemnie się uzupełniać i wzmacniać;

20. podkreśla, że w ramach strategii UE na rzecz regionu Morza Czarnego głównym celem, do którego powinny dążyć UE i państwa członkowskie powinno być ustanowienie strefy cechującej się pokojem, demokracją, dobrobytem i stabilnością, opierającej się na poszanowaniu praw człowieka i podstawowych wolności; uważa, że dobra administracja, praworządność, propagowanie poszanowania praw człowieka, zarządzanie migracją, energia, transport, środowisko oraz rozwój gospodarczy i społeczny powinny być priorytetowymi dziedzinami działania;

Bezpieczeństwo i dobra administracja

21. przypomina, że region Morza Czarnego potrzebuje aktywnej polityki i długoterminowych rozwiązań, aby sprostać stojącym przed nim istotnym regionalnym i międzynarodowym wyzwaniom, takim jak przeciągające się konflikty, przesiedlenia ludności, dwustronne spory, zamknięte granice i strategiczna rywalizacja prowadząca do militaryzacji i rozprzestrzeniania broni, słabe instytucje i administracja oraz osłabienie demokratycznych rządów, przestępczość transgraniczna i przemyt, zarządzanie granicami i ruchem oraz niski poziom bezpieczeństwa i ochrony na morzu;

22. podkreśla kluczowe znaczenie sprzyjania stosunkom dobrosąsiedzkim między krajami czarnomorskimi, ustanowienia tych stosunków i ich rozwoju jako warunku pomyślnej współpracy oraz uważa za niemożliwy do zaakceptowania fakt, iż region ten nadal boryka się z problemem zamkniętych granic między sąsiadami;

23. uważa, że UE może i powinna odgrywać aktywniejszą rolę w kształtowaniu bezpieczeństwa w regionie Morza Czarnego; wzywa do wzmożonego zaangażowania UE w regionalny dialog strategiczny oraz do współpracy UE z jej partnerami strategicznymi w sprawach związanych z bezpieczeństwem oraz w zakresie zapobiegania konfliktom i ich rozwiązywania, zgodnie z prawem międzynarodowym; podkreśla, że pełny rozwój strategii na rzecz regionu Morza Czarnego jest także związany z konkretnymi postępami w pokojowym rozwiązywaniu zamrożonych konfliktów; wzywa zatem UE do bardziej bezpośredniego zaangażowania oraz do objęcia wiodącej roli w negocjacjach i w procesie pokojowym, do zintensyfikowania środków budowy zaufania i programów pomocy w celu stworzenia podstawy do trwałych wszechstronnych uzgodnień oraz do łagodzenia skutków konfliktów z myślą od lokalnej społeczności; wyraża uznanie dla pracy EUBAM i EUMM;

24. wzywa wiceprzewodniczącą/ wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do zintensyfikowania wysiłków mających nakłonić Rosję do wypełnienia sześciopunktowego Planu Sarkozy'ego dotyczącego stabilizacji konfliktu w Gruzji i działań zmierzających do jego rozwiązania;

25. wskazuje na potrzebę lepszego monitorowania oraz zachęca UE do opracowania systemu wczesnego ostrzegania o konfliktach i narzędzia zapobiegania konfliktom w regionie Morza Czarnego, aby unikać destabilizacji i eskalacji konfliktów; wzywa do skupienia się na konkretnych przypadkach zamiast wyrażania ogólnego zaniepokojenia; wzywa do rozważenia środków służących budowie zaufania, takich jak publiczne ujawnianie przypadków sprzedaży broni i działań marynarki wojennej; wyraża szczególne zaniepokojenie rozszerzeniem porozumienia portowego na rzecz rosyjskiej Floty Czarnomorskiej na Krymie i jego ewentualnym wpływem na stabilność w regionie;

26. wzywa UE, aby podjęła kroki mające na celu ustanowienie regionalnych ram prawnych i wprowadziła mechanizmy służące reagowaniu na problem rozprzestrzeniania broni w regionie Morza Czarnego;

27. wzywa do rozwiązania problemu przestępczości transgranicznej i przemytu, zwłaszcza narkotyków i ludzi, a także problemu nielegalnej migracji w ramach strategii Morza Czarnego, wzywa też do dalszego zacieśniania współpracy w zakresie zarządzania granicami i ruchem;

28. podkreśla potrzebę lepszego zarządzania migracją do i z regionu Morza Czarnego przez pogłębienie politycznej, gospodarczej i społecznej integracji imigrantów na podstawie zasada globalnego podejścia UE do migracji;

29. zauważa wzrost w ostatnich latach liczby wypadków na morzu pociągających za sobą ofiary w ludziach i szkody w środowisku oraz niezdolność państw nadbrzeżnych do prowadzenia skoordynowanych i udanych operacji ratunkowych; w związku z tym wzywa UE do wykorzystania zintegrowanej polityki morskiej do koordynacji działań poszukiwawczych i ratunkowych oraz działań w zakresie zapobiegania wypadkom w regionie Morza Czarnego; apeluje o ustanowienie strategii nadzoru Morza Czarnego;

30. uważa, że strategia bezpieczeństwa dla regionu Morza Czarnego powinna również obejmować cele takie jak poprawa w zakresie administrowania, rządów demokratycznych, poszanowania praw człowieka oraz potencjału państwa; wzywa Komisję i ESDZ do nadania priorytetowego znaczenia inicjatywom dotyczącym architektury instytucjonalnej i demokratycznych rządów, które są niezbędne dla każdego państwa pragnącego pomyślnie się rozwijać; zwraca uwagę, że zadanie poprawy rządów, praworządności i struktur państwowych w byłych republikach radzieckich w regionie stanowi samo w sobie strategię bezpieczeństwa, ponieważ całkowita lub częściowa niewydolność państwa oraz stagnacja polityczna tworzą warunki do interwencji z zewnątrz i zagrożeń międzynarodowych;

31. podkreśla, że strategia UE na rzecz regionu Morza Czarnego musi kłaść znaczny nacisk na kwestię obrony praw człowieka i zwiększaniu demokracji w całym regionie, co powinno obejmować promowanie pomyślnej współpracy między organizacjami pozarządowymi i obrońcami praw człowieka;

32. zauważa, że wśród priorytetów UE znajduje się zwiększanie poszanowania praw człowieka i demokracji na świecie; wskazuje, że naruszenia praw człowieka są codziennością w okupowanych Osetii Południowej i Abchazji; wzywa zatem UE, a zwłaszcza ESDZ, aby aktywnie reagowała na wszystkie rodzaje łamania praw człowieka w regionie Morza Czarnego;

33. podkreśla ważną rolę, jaką w regionie odgrywa OBWE, i za bardzo istotną uznaje współpracę UE z OBWE w dziedzinach takich jak tworzenie instytucji, praworządność, obserwacja wyborów, wolność mediów, a także demokracja i prawa człowieka;

Energia, transport i środowisko

34. z jednej strony uważa region Morza Czarnego za strategicznie ważny dla bezpieczeństwa energetycznego UE i dla zróżnicowania dostaw energii do UE, i w związku z tym ponownie wskazuje na znaczenie pilnego przyjęcia spójnej strategii na rzecz regionu Morza Czarnego; z drugiej strony uważa współpracę w dziedzinie energii, transportu i środowiska za kluczową dla harmonijnego i zrównoważonego rozwoju regionu; z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie partnerstwa na rzecz ochrony środowiska i niecierpliwie oczekuje uruchomienia pozostałych dwóch partnerstw - w dziedzinie transportu i energii; wzywa do ich szybkiego i skutecznego wdrożenia; wyraża opinię, że opracowanie wspólnych ram prawnych na poziomie regionalnym przyniosłoby wielkie korzyści pod względem skuteczniejszej współpracy i synergii w tych kwestiach; uważa, że ustanowienie i wspierani sieci branżowych i instytucjonalnych mogłoby poprawić zdolność do opartego na współpracy i skutecznego podejmowania decyzji;

35. podkreśla potrzebę zacieśnienia wielostronnej współpracy energetycznej w regionie Morza Czarnego, której podstawowych zasad dostarczają WTO i traktat karty energetycznej; popiera pełną integrację rynkową i regulacyjną opartą na przepisach prawnych UE w zakresie energetyki oraz środowiska naturalnego i zachęca kraje w szerzej rozumianym regionie regionu Morza Czarnego do przystąpienia do Traktatu o Wspólnocie Energetycznej, a także popiera pomoc udzielaną przez UE, EBI oraz EBOR na modernizację infrastruktury energetycznej w regionie Morza Czarnego;

36. podkreśla, jak ważne jest, aby państwa członkowskie przyjęły wspólne podejście do regionu Morza Czarnego z myślą o osiągnięciu długoterminowego celu UE w zakresie bezpieczeństwa dostaw energii i stabilności jej sąsiedztwa;

37. przypomina, że potrzebne są bardziej energiczne działania Komisji wspierające inicjatywy zmierzające do dywersyfikacji źródeł gazu, a także wspólne normatywne ramy służące wspieraniu przejrzystego, konkurencyjnego i opartego na regułach rynku gazu; wzywa jednocześnie UE, aby aktywnie rozwijała współpracę z państwami w regionie Morza Czarnego i oferowała im większe możliwości wspierania projektów energetycznych będących w kręgu zainteresowania UE; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje zatem przystąpienie Republiki Mołdowy i Ukrainy do Wspólnoty Energetycznej;

38. podkreśla pilny charakter powołania Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest, które będzie się przyczyniało do osiągnięcia celów Partnerstwa Wschodniego i tym samym wywrze pozytywny wpływ na kwestie związane z bezpieczeństwem energetycznym;

39. przypomina o celu UE, jakim jest dywersyfikacja dróg i źródeł dostaw, a także sporządzenie projektu wspólnej polityki energetycznej UE; przypomina o znaczeniu projektów korytarza południowego, a w szczególności o kluczowym znaczeniu unijnego strategicznego, priorytetowego projektu Nabucco i jego szybkiej realizacji dla europejskiego bezpieczeństwa energetycznego; zapoznaje się z projektem South Stream; ponadto podkreśla znaczenie transportu skroplonego gazu ziemnego (LNG) do Europy, w formie projektu AGRI i budowy terminali LNG w portach Morza Czarnego, a także znaczenie paneuropejskiego ropociągu Konstanca-Triest;

40. wzywa Komisję, by do końca 2011 r. zawarła umowy z krajami będącymi potencjalnymi dostawcami gazu do rurociągu Nabucco;

41. uważa, że w pakiecie na rzecz infrastruktury energetycznej, który ma zostać wkrótce przedstawiony przez Komisję, należy położyć zdecydowany nacisk na proponowane projekty energetyczne w regionie Morza Czarnego; zwraca uwagę na fakt, że trasy tranzytowe, które przebiegają przez państwa w tym regionie, mogą znacząco poprawić bezpieczeństwo dostaw energii do UE;

42. zwraca uwagę na potencjał regionu Morza Czarnego w zakresie odnawialnych źródeł energii, które mogłyby znacząco przyczynić się do poprawy przyszłego bezpieczeństwa energetycznego na skalę globalną oraz do zrównoważonego wzrostu gospodarczego, i wzywa Komisję oraz kraje czarnomorskie do wykorzystania tego potencjału;

43. apeluje, by partnerstwo UE i regionu Morza Czarnego obejmowało transfer wiedzy i technologii w obszarze energii odnawialnej i efektywności energetycznej oraz pomoc techniczną przy planowaniu sieci, i zauważa, że energooszczędność ma kluczowe znaczenie dla zwiększenia bezpieczeństwa dostaw; wspiera badania nad alternatywnymi źródłami energii, zwłaszcza energią odnawialną, efektywnością energetyczną i energooszczędnością, które są zasadniczym warunkiem sprostania wyzwaniom związanym ze zmianą klimatu i włączenia się w światowe działania na rzecz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych;

44. popiera stałe rozwijanie inicjatyw w ramach programów TRACECA i INGOATE; wzywa UE, aby jeszcze wzmocniła swoje wsparcie dla projektów infrastrukturalnych w regionie, bezpośrednio i poprzez koordynację innych ofiarodawców i inwestorów;

45. uważa, że do celów handlu międzynarodowego i transportu węglowodorów w omawianym regionie konieczny jest rozwój portów UE nad Morzem Czarnym oraz portów morskich Dunaju, w tym terminali ropy naftowej i gazu oraz intermodalnej infrastruktury transportowej; uważa, że należy zmodernizować infrastrukturę w regionie Morza Czarnego i stworzyć połączenia z europejskimi korytarzami transportowymi; wzywa Komisję i państwa członkowskie do szybkiego ukończenia priorytetowych transeuropejskich projektów transportowych wzdłuż osi 7, 18, 21 i 22, o których mowa w załączniku II do decyzji nr 884/ 2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r., zmieniającej decyzję nr 1692/ 96/WE w sprawie wspólnotowych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej, oraz do ich stopniowego powiązania z korytarzem TRACECA, osią centralną, osią południowo-wschodnią i międzynarodowymi trasami transportu morskiego, o których mowa w komunikacie Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego pt. "Wydłużenie głównych transeuropejskich osi transportowych do krajów sąsiadujących. Wytyczne w zakresie transportu w Europie oraz regionach sąsiadujących" (COM(2007)0032);

46. wzywa państwa położone nad Morzem Czarnym do zawarcia protokołu ustaleń dotyczącego tworzenia korytarzy morskich na tym akwenie i zwraca się do Komisji o stworzenie pozycji budżetowej TEN-T ze środkami przeznaczonymi na te korytarze podobnymi do tych, które już istnieją dla korytarzy na Morzu Bałtyckim, Północnym i Śródziemnym;

47. z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte w celu włączenia krajów czarnomorskich do Wspólnego Europejskiego Obszaru Lotniczego; wzywa Komisję do kontynuowania dialogu z Republiką Mołdowy na temat liberalizacji jej sektora transportu lotniczego oraz do szybkiego rozpoczęcia negocjacji dotyczących przystąpienia Republiki Mołdowy do Wspólnego Europejskiego Obszaru Lotniczego;

48. podkreśla znaczenie Morza Czarnego jako bogactwa naturalnego i wyraża wielkie zaniepokojenie sytuacją ekologiczną w regionie, zwraca uwagę na potrzebę równowagi między rozwojem gospodarczym a ochroną środowiska oraz potrzebę wspólnego podejścia do tego wyzwania, podkreśla zatem konieczność pełnego wdrożenia Konwencji o ochronie Morza Czarnego przed zanieczyszczeniem;

49. wzywa Komisję, aby nadała priorytetowy charakter wymogom efektywności energetycznej oraz ochrony środowiska i klimatu w trakcie finansowania projektów infrastrukturalnych, które powinny być oparte na pozytywnej ocenie środowiskowej; przypomina o wyzwaniach, przed którymi stoi region Morza Czarnego, związanych ze skutkami zmian klimatu, przez co wzywa do zacieśnienia współpracy między państwami położonymi nad Morzem Czarnym, szczególnie w zakresie zapobiegania sytuacjom kryzysowym;

50. wzywa UE do objęcia regionu Morza Czarnego zintegrowaną polityką morską, a w szczególności wspólną polityką rybołówstwa na takich samych zasadach jak inne baseny europejskie; UE powinna podjąć wszelkie niezbędne działania dyplomatyczne, aby zachęcić państwa czarnomorskie spoza UE do jak najściślejszego stosowania zasad wspólnej polityki rybołówstwa; zwraca uwagę na znaczenie utworzenia odrębnego organu zarządzającego wspólnymi zasobami Morza Czarnego oraz stosowania mechanizmu wieloletnich planów zarządzania;

Rozwój gospodarczy i społeczny

51. uważa, że należy wspierać rozwój gospodarczy i społeczny w całym regionie; szczególne znaczenie przywiązuje do poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności w regionie; wskazuje, że w regionie znajdują się wyjątkowe surowce naturalne, co może pobudzać szybki wzrost gospodarczy; podkreśla, że właściwe zarządzanie tymi surowcami ma podstawowe znaczenie dla ułatwienia takiego rozwoju;

52. podkreśla, że dalsza liberalizacja handlu i intensyfikacja handlu wewnątrz regionu mają istotne znaczenie dla rozwoju gospodarczego regionu; podkreśla znaczenie, jakie ma dla lokalnych społeczności i partnerów handlowych regionu ustanowienie obszaru możliwości gospodarczych i dobrobytu w regionie Morza Czarnego; podkreśla konieczność zwalczania oszustw i korupcji, tak by region stał się bardziej atrakcyjny dla inwestorów; zwraca uwagę na znaczenie współpracy w turystyce oraz w dziedzinie rozwoju portów i linii brzegowej; popiera zintegrowaną politykę morską UE, mającą na celu społeczno-gospodarczy rozwój regionów nadmorskich, jednak z żalem zauważa, że aspekt Morza Czarnego jest w niej słabo rozwinięty; z zadowoleniem przyjmuje wyniki osiągnięte w ramach współpracy w dziedzinie edukacji, badań naukowych i technologii; ponownie wyraża poparcie dla celu polegającego na wspieraniu rozwoju społecznego i silnego społeczeństwa obywatelskiego; zaznacza, że UE powinna kontynuować dialog o ułatwieniach wizowych z krajami regionu;

53. wyraża przekonanie, że UE powinna odgrywać większą rolę w regionie Morza Czarnego poprzez zaproponowanie krajom regionu lepszych perspektyw ściślejszej integracji z polityką UE; podkreśla, że należy dokładnie rozważyć, szczegółowo zbadać i wspierać możliwości liberalizacji handlu i stworzenia strefy wolnego handlu zgodnie z zasadami WTO;

54. zwraca uwagę na długotrwałe partnerstwo strategiczne UE-Rosja oraz na wspólne interesy obu w zakresie zwiększenia dwustronnej wymiany handlowej i inwestycji, a także ułatwień w handlu i jego liberalizacji w gospodarce światowej, jak również w zakresie wzmocnienia i rozwoju konkurencji, w tym w regionie Morza Czarnego;

55. stwierdza, że światowy kryzys finansowy miał poważne skutki dla regionu Morza Czarnego, gwałtownie przerywając zarówno okres, w którym wzrost gospodarczy wynosił średnio 6 % rocznie, jak i napływ kapitału zagranicznego niezbędny dla dalszego rozwoju gospodarczego państw regionu Morza Czarnego, co spowodowało, że system finansowy tego regionu znalazł się w wyjątkowo trudnej sytuacji; podkreśla, że należy szukać wyjścia z tej sytuacji poprzez wzmocnienie przepisów finansowych i bankowych, poprawę wiarygodności i przejrzystości podatkowej, zwalczanie oszust podatkowych, uchylania się od podatków i korupcji, zacieśnienie współpracy regionalnej i poprawę koordynacji między organizacjami regionalnymi, takimi jak Organizacja Współpracy Gospodarczej Państw Regionu Morza Czarnego (BSEC);

56. w kontekście strategii zachęca do opracowania zintegrowanego podejścia i do wykorzystania ugruntowanych zasad polityki spójności UE oraz polityki sąsiedztwa, co może pomóc osiągnąć rzeczywiste wyniki, a jednocześnie ułatwić proces budowania potencjału w słabiej rozwiniętych regionach; w szczególności uważa, że należy wspierać współpracę transgraniczną między regionami w celu rozwiązania wspólnych problemów za pośrednictwem skoordynowanych działań; przypomina, że europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej stanowi właściwe ramy współpracy, aby zapewnić ustrukturyzowany i wielopoziomowy system rządzenia; wzywa Komisję do przeanalizowania możliwości zapewnienia lepszej koordynacji różnych instrumentów europejskich, która umożliwi współpracę transgraniczną na granicach zewnętrznych Unii;

57. podkreśla, że wymiana najlepszych praktyk między regionami ma zasadnicze znaczenie dla wszystkich dziedzin współpracy, w ramach której regiony o długim doświadczeniu w zakresie opracowywania i realizacji projektów mogłyby pomagać innym regionom w osiąganiu lepszych wyników;

58. uważa, że poprawa zdolności administracyjnej wszystkich lokalnych i regionalnych podmiotów w regionie Morza Czarnego ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia skutecznej realizacji projektów unijnych i należytego zarządzania ich finansami, większej przejrzystości i odpowiedzialności oraz zrównoważonego rozwoju terytorialnego całego regionu;

59. zwraca uwagę na znaczenie ułatwień wizowych i mobilności osób w regionie oraz wzywa Komisję, aby rozważyła wprowadzenie preferencyjnych systemów wizowych dla przedsiębiorców, kręgów akademickich, młodzieży, urzędników lokalnych i innych grup w celu rozszerzenia kontaktów w całym regionie, zwłaszcza w zakresie budowy zaufania; zachęca do tworzenia pod egidą UE wspólnych projektów dotyczących promowania dziedzictwa kulturalnego i turystyki w regionie;

60. wyraża przekonanie, że programy propagujące dialog międzykulturowy i międzywyznaniowy wymagają stałego wsparcia, aby mogły promować współpracę w regionie, że wspólne inicjatywy w dziedzinie edukacji i mediów są bardzo potrzebne, aby tworzyć i zacieśniać znaczące kontakty między ludnością i środowiskami opiniotwórczymi w regionie, oraz że inicjatywy, takie jak sieć uniwersytetów czarnomorskich, stanowią dobry przykład sposobu, w jaki współdziałanie uczelni może wywoływać zjawisko pozytywnej synergii w regionie; wzywa do rozbudowania sieci naukowych i studenckich, infrastruktury związanej z Internetem oraz projektów badawczych opartych na współpracy; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę utworzenia i wspierania kolegium Morza Czarnego, które przyczyniłoby się do wyłonienia elity regionalnej uznającej współpracę za naturalną metodę rozwiązywania wspólnych problemów;

61. uznaje wyniki projektu BSI (dotyczącego wzajemnych połączeń w regionie Morza Czarnego), mającego na celu stworzenie regionalnej sieci badawczo-edukacyjnej w szerzej rozumianym regionie Morza Czarnego i powiązanie jej z siecią GEANT, a także wzywa Komisję do dalszego wspierania projektów badawczych w regionie Morza Czarnego, takich jak HP-SEE, SEE-GRID, SCENE, CAREN i BSRN;

*

**

62. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, wiceprzewodniczącej/ wysokiej przedstawiciel ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz rządom i parlamentom państw członkowskich i wszystkich państw regionu Morza Czarnego.

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 41 E z 19.2.2009, s. 64.

⁽²⁾ Dz.U. C 282 E z 6.11.2008, s. 443.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2012.136E.81
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Strategia UE dla Morza Czarnego (2010/2087(INI)).
• Data aktu: 20/01/2011
• Data ogłoszenia: 11/05/2012