Zmiany w polityce udzielania zamówień publicznychP7_TA(2010)0173
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie zmian w procedurze udzielania zamówień publicznych (2009/2175(INI))
(2011/C 161 E/06)
(Dz.U.UE C z dnia 31 maja 2011 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską oraz ze szczególnym uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez traktat z Lizbony
– uwzględniając dyrektywy 2004/18/WE i 2004/17/WE w sprawie zamówień publicznych oraz dyrektywę 2007/66/WE w zakresie poprawy skuteczności procedur odwoławczych w dziedzinie udzielania zamówień publicznych,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 listopada 2009 r. "Wspieranie inwestycji publiczno-prywatnych krokiem w kierunku naprawy gospodarki i długoterminowej zmiany strukturalnej: zwiększanie znaczenia partnerstw publiczno-prywatnych" (COM(2009) 0615),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 maja 2009 r. zatytułowany "Wkład w zrównoważony rozwój: rola sprawiedliwego handlu i związanych z handlem pozarządowych systemów zapewniania zgodności ze zrównoważonym rozwojem" (COM(2009)0215),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 16 lipca 2008 r. "Zamówienia publiczne na rzecz poprawy stanu środowiska" (COM(2008) 0400),
– uwzględniając komunikat wyjaśniający Komisji z dnia 5 lutego 2008 r. w sprawie stosowania prawa wspólnotowego dotyczącego zamówień publicznych i koncesji w odniesieniu do zinstytucjonalizowanych partnerstw publiczno-prywatnych (ZPPP) (C(2007)6661),
– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji zatytułowany "Europejski kodeks najlepszych praktyk ułatwiających dostęp MŚP do zamówień publicznych" (SEC(2008)2193),
– uwzględniając komunikat wyjaśniający Komisji z dnia 1 sierpnia 2006 r. dotyczący prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych(1),
– uwzględniając następujące orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości:
– z 19 kwietnia 2007 r. w sprawie C-295/05 (Tragsa),
– z 18 grudnia 2007 r. w sprawie C-532/03, Komisja przeciwko Irlandii (irlandzkie służby ratunkowe),
– z 13 listopada 2008 r. w sprawie C-324/07 (Coditel Brabant),
– z 9 czerwca 2009 r. w sprawie C-480/06, Komisja przeciwko Niemcom (Stadtwerke Hamburg),
– z 10 września 2009 r. w sprawie C-206/08 (Eurawasser),
– z 9 października 2009 r. w sprawie C-573/07 (Sea s.r.l.),
– z 15 października 2009 r. w sprawie C-196/08 (Acoset),
– z 15 października 2009 r. w sprawie C-275/08, Komisja przeciwko Niemcom (Datenzentrale Baden-Württemberg),
– z 25 marca 2010 r. w sprawie C-451/08 (Helmut Müller),
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 10 lutego 2010 r. w sprawie wkładu do zrównoważonego rozwoju: roli sprawiedliwego handlu i związanych z handlem pozarządowych systemów zapewniania zgodności ze zrównoważonym rozwojem (RELEX-IV-026),
– uwzględniając następujące projekty:
– Ocena dyrektyw w sprawie zamówień publicznych Markt/2004/10/D Raport końcowy, Europe Economics z dnia 15 września 2006 r.,
– Instytucjonalny wpływ prawodawstwa UE na samorządy lokalne i regionalne - studium przypadku: dyrektywa 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów oraz 2004/18/WE w sprawie zamówień publicznych, Europejski Instytut Administracji Publicznej (European Institute of Public Administration - EIPA) z września 2009 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie zamówień przedkomercyjnych: wspieranie innowacyjności w celu zapewnienia trwałości i wysokiej jakości usług publicznych w Europie(2),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych problemów związanych z transpozycją i stosowaniem prawodawstwa dotyczącego zamówień publicznych oraz związków tego prawodawstwa z agendą lizbońską(3),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 października 2006 r. w sprawie partnerstw publiczno-prywatnych oraz prawa wspólnotowego w zakresie zamówień publicznych i koncesji(4),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie sprawiedliwego handlu i rozwoju(5),
– uwzględniając art. 48 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz opinie Komisji Handlu Międzynarodowego i Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0151/2010),
A. mając na uwadze, że kryzys gospodarczy i finansowy uwydatnił istotne znaczenie ekonomiczne zamówień publicznych oraz że skutki kryzysu wywarły już widoczny wpływ na władze gminne i że administracja publiczna tylko wtedy może prawidłowo spełniać swoje zadania w interesie ogółu, jeżeli korzysta z koniecznej pewności prawnej, a procedury nie są zbyt złożone,
B. mając na uwadze, że sprawnie funkcjonujący rynek zamówień publicznych ma kluczowe znaczenie dla rynku wewnętrznego w kontekście zarówno zachęcania do konkurencji transgranicznej, stymulowania innowacji, promowania gospodarki opartej na technologiach niskoemisyjnych, jak również przyczyniania się do uzyskiwania optymalnej wartości przez władze publiczne,
C. mając na uwadze, że prawo zamówień publicznych służy zapewnieniu ekonomicznego i wydajnego wykorzystania środków publicznych oraz umożliwieniu zainteresowanym przedsiębiorstwom, w ramach konkurencji opartej o zasady rynkowe, otrzymania zamówień publicznych,
D. mając na uwadze, że przegląd dyrektyw w sprawie zamówień publicznych z 2004 r. miał prowadzić do uproszczenia, modernizacji i uelastycznienia oraz zwiększenia pewności prawnej,
E. mając na uwadze, że w traktacie z Lizbony po raz pierwszy uznano prawo władz regionalnych i lokalnych do samorządności w prawie pierwotnym Unii Europejskiej, wzmocniono zasadę pomocniczości i wprowadzono prawo do wniesienia powództwa nie tylko dla parlamentów krajowych, lecz także dla Rady Regionów,
F. mając na uwadze, że Europejski Trybunał Sprawiedliwości rozpatrzył nieproporcjonalną ilość spraw dotyczących naruszeń w tym zakresie, co wskazuje na fakt, iż wiele państw członkowskich ma problemy z przestrzeganiem przepisów dyrektyw w sprawie zamówień publicznych,
G. mając na uwadze, że w celu zagwarantowania, że europejskie polityki są tworzone w sposób spełniający oczekiwania europejskich obywateli, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zawiera koncepcję społecznej gospodarki rynkowej, klauzulę społeczną oraz protokół w sprawie usług świadczonych w interesie ogólnym określający wspólne wartości wyznawane w obrębie UE,
H. mając na uwadze, że konwencja MOP nr 94 przewiduje, iż zamówienia publiczne zawierają klauzule gwarantujące sprawiedliwe wynagrodzenie i warunki pracy nie mniej korzystne niż te ustalone np. w układach zbiorowych,
Uwagi ogólne i zalecenia
1. wyraża ubolewanie, że cele, do których zmierzano przy przeglądzie dyrektyw w sprawie zamówień publicznych z 2004 r., nie zostały dotychczas osiągnięte, w szczególności w zakresie uproszczenia zasad udzielania zamówień publicznych i stworzenia większej pewności prawnej; wyraża jednak nadzieję, że najnowsze orzeczenia ETS przyczynią się do doprecyzowania otwartych kwestii prawnych, a liczba postępowań odwoławczych się zmniejszy; wzywa Komisję do uwzględnienia i wyraźnego stosowania się w ramach poszczególnych przeglądów przepisów europejskich do celów obejmujących uproszczenie i usprawnienie procesu udzielania zamówień publicznych;
2. wyraża ponadto ubolewanie, że istniejące przepisy w połączeniu z niepełnym wdrożeniem środków wykonawczych na szczeblu krajowym i regionalnym, współdziałanie prawa europejskiego, krajowego i regionalnego zaproponowane przez Komisję w zakresie prawa miękkiego, a także wykładnia odnośnych przepisów prawnych przez sądy europejskie i krajowe doprowadziły do powstania złożonego i nieprzejrzystego reżimu prawnego, który stawia przede wszystkim przed instytucjami publicznymi, przedsiębiorstwami prywatnymi i podmiotami świadczącymi usługi w interesie ogólnym poważne problemy prawne, których nie są one już w stanie rozwiązać bez zwiększenia wydatków lub zewnętrznego doradztwa prawnego; wzywa Komisję do udzielenia wsparcia i zbadania w ramach inicjatywy na rzecz udoskonalenia prawodawstwa także skutków prawa miękkiego, do ograniczenia takich wniosków do kluczowych aspektów oraz do wydania opinii w ich sprawie w kontekście zasady pomocniczości i proporcjonalności oraz przy uwzględnieniu pięciu zasad określonych w białej księdze na temat zarządzania na szczeblu europejskim z 2001 r. (otwartości, uczestnictwa, odpowiedzialności, skuteczności i spójności);
3. wskazuje, że w następstwie tych zmian instytucja udzielająca zamówienia musi często stawiać pewność prawną ponad potrzeby polityczne i mając na uwadze presję wywieraną na środki publiczne, jest ona często zmuszana przyznać zamówienie lub daną usługę podmiotowi, który złożył najtańszą ofertę, a nie najbardziej korzystną z ekonomicznego punktu widzenia; obawia się, że taki stan rzeczy osłabi bazę innowacyjną i konkurencyjną pozycję UE na świecie; nalega, aby Komisja zaradziła tej sytuacji i opracowała strategiczne działania zachęcające i uprawniające instytucje publiczne udzielające zamówień publicznych do przyznawania zamówień ofertom najlepszym pod względem ekonomicznym i jakościowym;
4. stwierdza, że europejskie inicjatywy w zakresie zamówień publicznych należy lepiej koordynować, aby zapobiec zagrożeniu spójności z dyrektywami w sprawie zamówień publicznych i nie stwarzać ich użytkownikom problemów prawnych; w związku z tym wzywa do koordynacji obowiązującej wewnątrz Komisji Europejskiej pod nadzorem Dyrekcji Generalnej ds. Rynku Wewnętrznego i służb odpowiedzialnych za zamówienia publiczne oraz przy udziale innych właściwych dyrekcji generalnych; wzywa do spójnej obecności w Internecie i systematycznego przekazywania informacji do instytucji zamawiających w celu zwiększenia przejrzystości odnośnego prawodawstwa i jego przyjazności dla użytkowników;
5. ubolewa nad niedostateczną przejrzystością w odniesieniu do składu i pracy wewnętrznej grupy doradczej Komisji ds. zamówień publicznych, a także roli i kompetencji grupy doradczej ds. otwarcia rynku zamówień publicznych i wzywa Komisję do zadbania o zrównoważony skład, uzupełniony o związki zawodowe i przedstawicieli sfery biznesu, w szczególności MŚP, i większą przejrzystość zarówno w przypadku przedmiotowej komisji, jak i planowanej komisji doradczej ds. partnerstw publiczno prywatnych; domaga się odpowiedniego informowania Parlamentu Europejskiego i przekazywania mu wszystkich dostępnych informacji na każdym etapie procesu i w jego końcowej fazie;
6. uważa, że ponieważ zamówienia publiczne dotyczą środków publicznych powinny być one przejrzyste i podlegać kontroli publicznej; domaga się od Komisji doprecyzowania tej kwestii w celu zapewnienia lokalnym i innym władzom publicznym pewności prawnej i prawa do informowania społeczeństwa o zobowiązaniach umownych;
7. podkreśla, że udzielanie zamówień publicznych powinno się odbywać przy poszanowaniu zasady przejrzystości i równego traktowania wszystkich zainteresowanych stron, uznając stosunek ceny do realizacji projektu jako ostateczne kryterium, tak aby wybrać ofertę, która jest najlepsza, a nie tylko ofertę zawierającą najniższą cenę;
8. wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny ex post dyrektyw w sprawie zamówień publicznych, z uwzględnieniem kwestii przedstawionych w niniejszym sprawozdaniu; oczekuje, że przegląd ten zostanie sporządzony z licznym udziałem wszystkich zainteresowanych środowisk i w bliskiej współpracy z Parlamentem Europejskim; uważa, że przegląd powinien uwzględniać wszystkie ramy i obejmować dyrektywę w sprawie przepisów w dziedzinie udzielania zamówień publicznych, a także analizę przepisów prawa krajowego transponujących dyrektywę w sprawie przepisów w dziedzinie udzielania zamówień publicznych w celu przeciwdziałania dalszej fragmentacji prawa w zakresie zamówień publicznych; uważa, że obecnie nie da się jeszcze ocenić praktycznych skutków przedmiotowej dyrektywy, ponieważ nie została ona jeszcze transponowana we wszystkich państwach członkowskich;
Współpraca publiczno-publiczna
9. przypomina, że w traktacie z Lizbony, który wszedł w życie dnia 1 grudnia 2009 r., po raz pierwszy uznano prawo władz regionalnych i lokalnych do samorządności w prawie pierwotnym Unii Europejskiej (art. 4 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej); podkreśla, że w kilku orzeczeniach Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) powołuje się na prawo do samorządu lokalnego i zwraca uwagę, że "władza publiczna ma możność wypełniania ciążących na niej w interesie publicznym zadań własnymi środkami (...) i że może czynić to również we współpracy z innymi organami publicznymi" (C-324/07); ponadto zwraca uwagę na orzeczenie Wielkiej Izby ETS z dnia 9 czerwca 2009 r. (C-480/06), w którym dodatkowo stwierdzono, że "prawo wspólnotowe wcale nie nakazuje władzom publicznym wykorzystania szczególnej formy prawnej dla zapewnienia wspólnego wykonywania ich misji publicznej"; traktuje więc partnerstwa publiczno-publiczne, takie jak współpraca między gminami i formy współpracy krajowej, jako nieobjęte prawem o zamówieniach publicznych według następujących kumulatywnych kryteriów:
– wykonywanie misji publicznej wszystkich zainteresowanych gmin,
– wykonywanie tej misji wyłącznie przez zainteresowane organy publiczne, a więc bez udziału podmiotów prywatnych,
– wykonywanie działalności głównie dla zainteresowanych instytucji publicznych;
10. podkreśla, że Komisja wyjaśniła, że nie wszystkie działania podejmowane przez władze publiczne podlegają przepisom dotyczącym zamówień publicznych i o ile przepisy prawa europejskiego nie wymagają utworzenia rynku na pewnym obszarze, do państw członkowskich należy decyzja, czy i w jakim zakresie pragną one samodzielnie pełnić funkcje publiczne;
11. zwraca uwagę, że wnioski ETS zawarte we wspomnianym orzeczeniu nie mają bezpośredniego zastosowania do współpracy pomiędzy gminami, ale w ujęciu ogólnym są obowiązujące, tym samym mogą być stosowane do współpracy pomiędzy innymi publicznymi instytucjami zamawiającymi;
12. zwraca uwagę, że ETS zdecydował w orzeczeniu z dnia 10 września 2009 r. (C-573/07), że możliwość otwarcia kapitału dotychczas publicznej spółki dla inwestorów prywatnych należy objąć obowiązkiem stosowania prawa o zamówieniach publicznych tylko wtedy, gdy w okresie realizacji zamówienia doszło do zmiany charakteru spółki o kapitale publicznym, co w rezultacie doprowadziłoby do modyfikacji podstawowych warunków zamówienia i wymagałoby przeprowadzenia nowego postępowania przetargowego; zauważa, że wskutek orzecznictwa ETS doszło do istotnych zmian zasad dotyczących współpracy publiczno-publicznej i z zadowoleniem przyjmuje ostatnio wydane orzeczenia Trybunału w tym zakresie; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do informowania o konsekwencjach prawnych tych orzeczeń;
Koncesje na usługi
13. zwraca uwagę, że koncesje na usługi zgodnie z art. 1 ust. 3 lit. b) dyrektywy 2004/17/WE i art. 4 dyrektywy 2004/18/WE oznaczają umowy, w przypadku których "wynagrodzenie za świadczenie usług obejmuje wyłącznie prawo do korzystania z usług, albo takie prawo wraz z płatnością"; podkreśla, że koncesje na usługi zostały wyłączone z zakresu obowiązywania dyrektyw w sprawie zamówień publicznych w celu zapewnienia zamawiającym i wykonawcom większej elastyczności; przypomina, że także ETS potwierdzał w kilku orzeczeniach, że koncesje na usługi nie są objęte przedmiotowymi dyrektywami, lecz ogólnymi postanowieniami Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zakaz dyskryminacji, zasada równości traktowania i przejrzystości), a podmioty udzielające zamówień publicznych muszą mieć możliwość zlecania świadczenia usług za pomocą koncesji, jeżeli są zdania, że w ten sposób najlepiej zapewni się wykonanie danej usługi świadczonej w ogólnym interesie, i to nawet wtedy, gdy ryzyko powiązane z korzystaniem jest wprawdzie znacznie ograniczone na skutek publiczno-prawnej formy usługi, lecz zostaje w pełni przeniesione (orzeczenie C-206/08 z dnia 10 września 2009 r., motywy 72-75);
14. przyjmuje do wiadomości komunikat Komisji z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie wykorzystania potencjału partnerstw publiczno-prywatnych i z wielkim zainteresowaniem oczekuje odpowiedniej oceny skutków; oczekuje, że Komisja wyciągnie wnioski z porażki PPP; podkreśla, że należy stosownie uwzględnić zarówno złożoność procedur, jak i znaczne różnice w zakresie kultury i praktyki prawnej w państwach członkowskich w przypadku koncesji na usługi; jest zdania, że definicja koncesji na usługi i jej ramy prawne uległy zmianie w wyniku dyrektyw w sprawie zamówień publicznych z 2004 r. i uzupełniającego orzecznictwa ETS; podkreśla, że każdy wniosek w sprawie aktu prawnego dotyczącego koncesji na usługi byłby uzasadniony jedynie w celu wyeliminowania zakłóceń w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego; podkreśla, że takie zakłócenia nie zostały dotychczas zidentyfikowane, a zatem nie jest potrzebny akt prawny dotyczący koncesji na usługi, chyba że miałby on wprowadzić istotne usprawnienia w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego;
Partnerstwo publiczno-prywatne
15. przyjmuje z zadowoleniem prawne doprecyzowanie warunków, w których stosuje się prawo o zamówieniach publicznych w przypadku zinstytucjonalizowanych partnerstw publiczno-prawnych, szczególnie wobec dużego znaczenia przypisywanego im przez Komisję w komunikacie z dnia 19 listopada 2009 r. w zwalczaniu zmian klimatu, wspieraniu energii odnawialnej i zrównoważonego transportu; zwraca uwagę, że dyrektywy w sprawie zamówień publicznych stosuje się zawsze wtedy, gdy zamówienie ma przypaść przedsiębiorstwu o minimalnym udziale prywatnym; podkreśla jednak, że zarówno Komisja w swoim komunikacie z 5 lutego 2008 r., jak i ETS w orzeczeniu z dnia 15 października 2009 r. w sprawie C-196/08 stwierdziły, że do udzielenia zamówienia i przeniesienia określonych zadań na nowo utworzone partnerstwo publiczno-prywatne nie jest konieczny podwójny przetarg; podkreśla jednak, że aby przeniesienie koncesji na utworzone wcześniej w tym celu mieszane przedsiębiorstwo publiczno prywatne było możliwe bez przetargu, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:
– wybór prywatnego partnera odbywa się w drodze przejrzystej procedury, poprzedzonej publikacją ogłoszenia o zamówieniu, po sprawdzeniu wymagań finansowych, technicznych, operacyjnych i administracyjno-technicznych, a także charakterystyki oferty w odniesieniu do usługi, jaka ma zostać wykonana;
– mieszane przedsiębiorstwo publiczno-prywatne zachowuje niezmiennie podczas całego okresu trwania koncesji przedmiot swojej działalności; istotna zmiana przedmiotu działalności lub przekazanego zadania powinna zdaniem ETS skutkować obowiązkiem ogłoszenia przetargu;
dlatego też uważa kwestię stosowania prawa o zamówieniach publicznych wobec zinstytucjonalizowanych partnerstw publiczno-prywatnych za wyjaśnioną i zwraca się do Komisji i państw członkowskich z prośbą o należyte poinformowanie o tym fakcie;
16. podkreśla, że niedawny kryzys finansowy rzucił nowe światło na częsty sposób finansowania partnerstw publiczno-prywatnych i podziału zagrożeń finansowych; zwraca się do Komisji o odpowiednie zbadanie zagrożeń finansowych związanych z tworzeniem PPP;
Planowanie przestrzenne/rozwój obszarów miejskich
17. z zadowoleniem przyjmuje orzeczenie ETS w sprawie C-451/08; uważa, że szerokie i ambitne cele dyrektywy muszą być brane pod uwagę podczas jej interpretowania, ale nie należy zakładać, że powołując się na cel tego aktu jego zakres może być bez końca rozszerzany, ponieważ w przeciwnym przypadku istnieje niebezpieczeństwo, że każda działalność z zakresu budownictwa miejskiego zostanie objęta zakresem dyrektywy, biorąc pod uwagę, że według definicji działania regulujące możliwości zabudowy zmieniają w istotny sposób wartość działek, do których się odnoszą; jest zdania, że prawo zamówień publicznych w ciągu ostatnich lat przedostało się do takich obszarów, które zasadniczo nie podlegają suwerennej procedurze udzielania zamówień publicznych, i w związku z tym sugeruje ciągłe zwracanie szczególnej uwagi na właściwości zamówienia w przypadku stosowania przepisów dotyczących udzielania zamówień;
Zamówienia publiczne poniżej progu
18. przypomina, że Parlament Europejski przyłączył się do skargi Niemiec przeciwko Komisji wniesionej do ETS, w dniu 14 września 2006 r., która dotyczy komunikatu wyjaśniającego Komisji z dnia 1 sierpnia 2006 r. dotyczącego prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych, i oczekuje rychłej decyzji;
Mikroprzedsiębiorstwa oraz małe i średnie przedsiębiorstwa
19. zwraca się do Komisji o przeprowadzenie oceny wpływu dyrektyw w sprawie zamówień publicznych na mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, w szczególności w kontekście roli podwykonawców, oraz zbadania na użytek przyszłego przeglądu dyrektyw, czy potrzebne są dodatkowe zasady dotyczące udzielania podzleceń, w szczególności w celu uniknięcia sytuacji, w której MŚP jako podwykonawcy otrzymują gorsze warunki niż główny wykonawca zamówienia publicznego;
20. wzywa Komisję do uproszczenia procedur dotyczących udzielania zamówień publicznych w celu uwolnienia samorządów i przedsiębiorstw od przeznaczania dużej ilości pieniędzy i czasu na biurokrację; podkreśla, że poprzez uproszczenie procedur MŚP będą miały lepszy dostęp do zamówień publicznych oraz będą mogły w nich uczestniczyć na jednakowych i bardziej sprawiedliwych zasadach;
21. uważa, że podwykonawstwo jest formą organizacji pracy dostosowaną do szczególnych aspektów realizacji prac; podkreśla, że umowy o podwykonawstwo muszą przestrzegać wszystkich zobowiązań nałożonych na głównych wykonawców, w szczególności w odniesieniu do prawa pracy i bezpieczeństwa; jest zadania, że w tym celu zasadne jest ustanowienie powiązanej odpowiedzialności wykonawcy i podwykonawcy;
22. popiera systematyczne dopuszczanie alternatywnych ofert (lub wariantów); wskazuje, że warunki postępowania przetargowego, w szczególności dopuszczanie alternatywnych ofert, ma kluczowe znaczenie dla promowania i rozpowszechniania innowacyjnych rozwiązań; podkreśla, że specyfikacje dotyczące realizacji i wymogów funkcjonalnych oraz celowe składanie różnych ofert daje oferentom możliwość proponowania innowacyjnych rozwiązań;
23. wzywa do stworzenia jednej strony internetowej - prawdziwej sieci, w której dostępne byłyby wszystkie informacje dotyczące zamówień publicznych; z takiej strony mogłyby korzystać przedsiębiorstwa pragnące uczestniczyć w jakimkolwiek zaproszeniu do składania ofert; zauważa, że celem takiego portalu powinno być edukowanie i informowanie przedsiębiorstw, udzielanie im pomocy w wyborze odpowiedniego zamówienia oraz udostępnianie szczegółowych informacji o przepisach mających zastosowanie w przypadku zamówień publicznych, głównie z myślą o MŚP (które z reguły nie dysponują zdolnościami administracyjnymi i personelem wykwalifikowanym w dziedzinie terminologii i procedur z zakresu zamówień publicznych) oraz że wyspecjalizowane centra informacji mogłyby również pomagać tym podmiotom oceniać, czy rzeczywiście będą w stanie spełnić warunki określone w ofercie i, w stosownym przypadku, służyć pomocą w opracowaniu dokumentów zgłoszeniowych;
24. zauważa, że MŚP napotykają liczne trudności, aby uzyskać dostęp do rynku zamówień publicznych oraz że należy podjąć wzmożone wysiłki w celu opracowania strategii na rzecz MŚP; dlatego w ramach tej strategii zwraca się do państw członkowskich o współpracę z instytucjami zamawiającymi w celu zwiększenia w stosownych przypadkach możliwości zlecania podwykonawstwa, jak również opracowania i rozpowszechniania najlepszych technik, unikania zbyt nakazowych procedur kwalifikacyjnych, stosowania określonych standardów do dokumentów przetargowych w celu zagwarantowania, że dostawcy nie będą musieli zaczynać od początku oraz utworzenia scentralizowanej strony internetowej zawierającej ogłoszenia o zamówieniach; wzywa również Komisję do gromadzenia inicjatyw państw członkowskich w tym zakresie oraz zachęcania do rozpowszechniania europejskiego kodeksu najlepszych praktyk w ramach programu "Small Business Act";
25. zachęca państwa członkowskie do promowania "programu rozwoju dla dostawców", który został już opracowany w niektórych państwach; zauważa, że takie narzędzie może być wykorzystywane do wspierania dialogu pomiędzy dostawcami a instytucjami udzielającymi zamówień publicznych, umożliwiając ich spotkanie na wczesnym etapie procesu zakupu; podkreśla, że taki mechanizm ma kluczowe znaczenie dla pobudzania innowacji i poprawy dostępu do rynków zamówień publicznych dla MŚP;
26. wzywa Komisję do dołożenia większych starań, aby zagwarantować europejskim MŚP odgrywanie większej roli w międzynarodowych zamówieniach publicznych i do nasilenia starań na rzecz zapobiegania dyskryminacji wobec europejskich MŚP, wprowadzając szczegółowe przepisy, stosowane przez niektóre strony w odniesieniu do członków GPA (jak Kanada i Stany Zjednoczone); zauważa, że działania na rzecz poprawy zarówno przejrzystości jak i uzyskania dostępu do krajowych rynków zamówień publicznych pomogą MŚP w dostępie do tych rynków;
27. zwraca się do Komisji o uzyskanie włączenia do renegocjowanego porozumienia WTO w sprawie zamówień publicznych (GPA) klauzuli umożliwiającej Unii Europejskiej preferencyjne traktowanie MŚP w przetargach, idąc za przykładem klauzul już stosowanych przez inne państwa będące stronami tego porozumienia;
Ekologiczne zamówienia publiczne
28. wskazuje na istotne znaczenie zamówień publicznych dla ochrony klimatu i środowiska, wydajności energetycznej, innowacji i pobudzania konkurencji i potwierdza, że należy zachęcić organy administracji publicznej i dać im możliwość wykorzystywania kryteriów ekologicznych, społecznych i innych przy udzielaniu zamówień publicznych; przyjmuje z zadowoleniem praktyczne rodzaje wsparcia pomagające urzędom i innym instytucjom publicznym w trwałym udzielaniu zamówień; wzywa Komisję do zbadania możliwości wykorzystywania ekologicznych zamówień publicznych jako środka wspierania zrównoważonego rozwoju;
29. ponawia swój wniosek, o którym mowa w sprawozdaniu z lutego 2009 r., dotyczący przygotowania przez Komisję podręcznika na temat zamówień przedkomercyjnych, który miałby zawierać praktyczne przykłady dotyczące podziału ryzyka i korzyści na warunkach rynkowych; uważa ponadto, że prawa własności intelektualnej powinny być przyznane przedsiębiorstwom uczestniczącym w postępowaniach dotyczących zamówień przedkomercyjnych, co wpłynęłoby na wzrost zrozumienia wśród władz publicznych i zachęciło dostawców do szerszego uczestnictwa w postępowaniach dotyczących udzielania zamówień przedkomercyjnych;
30. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie przez Komisję Europejską helpdesku EMAS, który dostarcza praktycznych informacji i udziela wsparcia przedsiębiorstwom i innym organizacjom w zakresie badania, monitorowania i poprawy ich efektywności środowiskowej podczas ubiegania się o zamówienia publiczne; wzywa Komisję do rozważenia utworzenia bardziej ogólnej strony internetowej, która oferowałaby praktyczne porady i wsparcie dla podmiotów uczestniczących w postępowaniach przetargowych dotyczących zamówień publicznych, w szczególności podmioty zaangażowane w skomplikowane procedury dotyczące zamówień, które wymagają współpracy;
Udzielanie zamówień odpowiedzialne społecznie
31. wykazuje brak jasności w zakresie odpowiedzialnego społecznie udzielania zamówień publicznych i wzywa Komisję do udzielenia w tej dziedzinie pomocy w formie podręczników; wskazuje w tym kontekście na warunki ramowe zmienione przez traktat z Lizbony i kartę praw podstawowych i oczekuje, że zostanie to odpowiednio wdrożone przez Komisję; zwraca uwagę na istotną problematykę faktu, że kryteria społeczne odnoszą się głównie do procesu produkcji, co sprawia, że zazwyczaj nie są rozpoznawane w produkcie końcowym, a w zglobalizowanej produkcji i złożonych łańcuchach dostaw ich kontrola jest utrudniona; dlatego oczekuje także w zakresie społecznie odpowiedzialnego udzielania zamówień publicznych opracowania precyzyjnych i weryfikowalnych kryteriów lub stworzenia bazy danych z kryteriami określonymi pod kątem produktów; wskazuje na trudności i koszty napotykane przy weryfikacji przestrzegania kryteriów dla publicznych instytucji udzielających zamówień i wzywa Komisję do udostępnienia odpowiedniego wsparcia oraz wspierania instrumentów służących certyfikacji niezawodności łańcuchów dostaw;
32. wzywa Komisję do wyjaśnienia, że organy administracji publicznej mogą wykorzystywać kryteria społeczne, jak na przykład uiszczanie właściwych opłat taryfowych, i inne przy udzielaniu zamówień publicznych; wzywa Komisję do opracowania wskazówek lub innych praktycznych rodzajów wsparcia pomagającego urzędom i innym instytucjom publicznym w trwałym udzielaniu zamówień i zachęca Komisję i państwa członkowskie do częstego przeprowadzenia szkoleń i kampanii kształtujących świadomość; wspiera przejrzysty proces z włączeniem państw członkowskich i władz lokalnych do dalszej pracy nad kryteriami; wskazuje, że właśnie w zakresie kryteriów społecznych proces taki zapowiada sukces;
33. wzywa Komisję do zachęcania władz publicznych do stosowania kryteriów sprawiedliwego handlu podczas udzielania zamówień publicznych i realizowania polityki zakupów w oparciu o definicję sprawiedliwego handlu w brzmieniu przyjętym w rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie sprawiedliwego handlu i rozwoju z dnia 6 lipca 2006 r. oraz niedawnego komunikatu Komisji Europejskiej z dnia 5 maja 2009 r.; ponownie domaga się, aby Komisja promowała korzystanie z takich kryteriów poprzez między innymi opracowanie konstruktywnych wytycznych na temat zamówień publicznych w kontekście sprawiedliwego handlu; z zadowoleniem przyjmuje jednomyślne przyjęcie opinii Komitetu Regionów w dniu 11 lutego 2010 r., zawierającej postulat utworzenia europejskiej strategii na rzecz sprawiedliwego handlu dla lokalnych i regionalnych władz;
Praktyczna pomoc: Baza danych i szkolenia
34. sugeruje stworzenie często aktualizowanej bazy danych dotyczących standardów, w tym w szczególności standardów związanych z kryteriami środowiskowymi i społecznymi, które miałyby zostać udostępnione władzom publicznym, aby zapewnić instytucjom udzielającym zamówień publicznych dostęp do odpowiednich wskazówek oraz jasnego zbioru zasad mających zastosowanie podczas sporządzania ofert w celu łatwego zweryfikowania ich zgodności z danym standardem; oczekuje, że państwa członkowskie i wszystkie zainteresowane strony zostaną w pełni włączone w ten proces; zauważa, że ten oddolny proces powinien uwzględniać cenne doświadczenie i wiedzę często spotykane na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym; zwraca ponadto uwagę na negatywne skutki podzielenia rynku przez liczne, zróżnicowane regionalne, krajowe, europejskie i międzynarodowe marki istniejące w szczególności w dziedzinie innowacji i badań;
35. zauważa znaczenie standardów w udzielaniu zamówień publicznych w kontekście pomocy dla instytucji publicznych udzielających zamówienia w zakresie osiągania ich celów, umożliwiając im korzystanie ze sprawdzonych i przetestowanych procedur otrzymywania produktów lub usług, przygotowanie oszczędnego postępowania przetargowego i zapewniając spełnienie przez zamówienie innych celów politycznych, takich jak trwałość i nabywanie produktów od małych przedsiębiorstw;
36. uznaje, że szkolenia i wymiana doświadczeń między władzami publicznymi a Komisją Europejską ma kluczowe znaczenie dla przezwyciężenia trudności występujących na rynku zamówień publicznych; obawia się jednak, że w miarę ograniczania środków krajowych, takie inicjatywy mogą być porzucane; zwraca się zatem do państw członkowskich i Komisji Europejskiej do korzystania z istniejących zasobów i mechanizmów, będących w ich posiadaniu, takich jak wzajemna ocena, o której mowa w dyrektywie usługowej w celu zachęcania niewielkich zespołów ekspertów ds. zamówień publicznych z danego regionu do prowadzenia przeglądu działań realizowanych w innym regionie UE, co może pomóc zbudować zaufanie i opracować najlepsze praktyki w różnych państwach członkowskich;
37. nalega, aby Komisja i państwa członkowskie zorganizowały szkolenia i kampanie kształtujące świadomość wśród władz lokalnych i decydentów politycznych, a także innych zainteresowanych stron, w szczególności podmiotów świadczących usługi socjalne;
Rozwój regionalny
38. podkreśla, że Trybunał Obrachunkowy wskazuje regularnie w swoich rocznych sprawozdaniach dotyczących wykonania budżetu UE w tym także w ostatnim sprawozdaniu rocznym dotyczącym roku budżetowego 2008, że nieprzestrzeganie unijnych przepisów regulujących udzielanie zamówień publicznych jest jedną z dwóch najczęstszych przyczyn błędów i nieprawidłowości występujących przy wdrażaniu projektów europejskich współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności; podkreśla w tym kontekście, że nieprawidłowości są często spowodowane niewłaściwą transpozycją przepisów UE i odmiennymi zasadami stosowanymi przez państwa członkowskie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do dokonania przeglądu, we współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi, różnych zbiorów przepisów mających zastosowanie do zamówień publicznych w celu ujednolicenia tych przepisów i uproszczenia ogółu ram prawnych regulujących procedury zamówień publicznych, w szczególności z myślą o zmniejszeniu ryzyka występowania błędów i zapewnieniu większej wydajności w wykorzystywaniu funduszy strukturalnych;
39. uważa, że przyczyną trudności mogą być nie tylko koszty i złożoność procedur, ale także czas potrzebny na ukończenie procedury udzielania zamówień publicznych, a także groźba postępowania sądowego w formie nadmiernie złożonej procedury apelacji, która jest często blokowana przez liczne podmioty, w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje fakt, że plan naprawczy umożliwia stosowanie przyspieszonych wariantów procedur przedstawionych w dyrektywach dotyczących zamówień publicznych w przypadku dużych przedsięwzięć publicznych przewidzianych na lata 2009 i 2010; wzywa państwa członkowskie do wykorzystywania tej procedury i wspierania lokalnych i regionalnych władz w stosowaniu i wdrażaniu procedur, w każdym przypadku przestrzegając standardowych zasad i przepisów dotyczących zamówień publicznych;
40. wzywa Komisję do rozważenia możliwości dalszego korzystania, nawet po 2010 r., z przyspieszonych wersji procedur odnośnie do funduszy strukturalnych i przedłużenia tymczasowego podwyższenia progów, dla osiągnięcia konkretnego celu, jakim jest przyspieszenie inwestycji;
Handel międzynarodowy
41. zwraca uwagę, że rynek wewnętrzny i rynki międzynarodowe są coraz ściślej między sobą powiązane; w związku z tym uważa, że prawodawcy na rynku wewnętrznym UE oraz negocjatorzy UE w obszarze handlu międzynarodowego, realizując swoje działania, powinni brać pod uwagę możliwe konsekwencje dla obu stron oraz prowadzić spójną politykę zawsze nakierowaną na promowanie wartości UE, takich jak przejrzystość, pryncypialne stanowisko w sprawie korupcji i rozwój praw socjalnych i praw człowieka w polityce zamówień publicznych; w celu wspierania synergii zachęca Komisję Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz Komisję Handlu Międzynarodowego do odbywania wspólnych spotkań informacyjnych;
42. podkreśla, że należyte ramy rządowe w zakresie zamówień publicznych są warunkiem wstępnym uczciwego, wolnego i konkurencyjnego rynku oraz pomagają zwalczać korupcję;
43. w kontekście zobowiązań Unii Europejskiej w dziedzinie międzynarodowych zamówień publicznych podkreśla następnie rolę wzmocnionych mechanizmów antykorupcyjnych w dziedzinie zamówień publicznych i zwraca uwagę na konieczność skoncentrowania wysiłków na zagwarantowaniu przejrzystości i uczciwości w korzystaniu z funduszy publicznych;
44. wzywa 22 państwa o statusie obserwatorów w komitecie GPA do przyspieszenia procedury przystępowania do GPA;
45. wzywa Komisję do oceny możliwości włączenia do umów w sprawie zamówień publicznych zawieranych z partnerami międzynarodowymi przepisów nakładających obowiązek przestrzegania podstawowych praw człowieka zapisanych w międzynarodowych porozumieniach i konwencjach;
46. jest głęboko przekonany o słuszności zasady wzajemności i proporcjonalności w zakresie zamówień publicznych, choć jednocześnie zdecydowanie sprzeciwia się działaniom protekcjonistycznym w dziedzinie zamówień publicznych na szczeblu globalnym; wzywa Komisję do rozważenia wprowadzenia proporcjonalnych ograniczeń dostępu do określonych obszarów rynku zamówień unijnych tym partnerom handlowym, którzy korzystają z otwartości rynku UE, a nie mają zamiaru otworzyć własnych rynków na przedsiębiorstwa z UE, w celu zmotywowania ich do zaoferowania europejskim przedsiębiorstwom opartego na wzajemności i proporcjonalnego dostępu do rynków;
47. przypomina o zapisach artykułów 58 i 59 Dyrektywy 2004/17/WE; zwraca się do państw członkowskich o pełniejsze wykorzystanie możliwości informowania Komisji Europejskiej o problemach z dostępem ich przedsiębiorstw do rynków państw trzecich, zwraca się do Komisji o podejmowanie skutecznych działań, aby zapewnić realny dostęp przedsiębiorstw unijnych do rynków państw trzecich;
*
**
48. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.
______
(1) Dz.U. C 179 z 1.8.2006, s. 2.
